De Nederlandse kranten brengen een stereotiep beeld van de vrouw: passief en niet werkend. Onze vrouwelijke noorderburen brengen het er bekaaid af.
Wie zich baseert op de Nederlandse kranten, zou kunnen denken dat vrouwen er een gesloten leven op na houden, ver weg van de publieke ruimte. Als ze daar toch verschijnen, poseren ze gewillig en luisteren ze aandachtig. Werken doen ze amper, en als ze het doen, dan zijn ze actief in de zorgsector. Als verpleegster of kinderoppas. Dat is althans de conclusie van een mediaonderzoek van sociologe Niraï Melis en het Mediaplatform VIDM.
‘Om eerlijk te zijn, had ik het zo erg niet verwacht’, zegt Melis. ‘Ik heb enkel de foto’s genomen waarop of een man, of een vrouw stond. Sowieso komen mannen veel vaker in de media dan vrouwen, zelfs wanneer je de advertenties meetelt. Maar de manier waarop mannen en vrouwen worden afgebeeld, is nog problematischer. Ik heb gekeken naar de plaats waar de foto is genomen en hoe de persoon in kwestie kijkt. Wat blijkt? Mannen werken en bewegen zich in de publieke ruimte (70 % tegen 7 %), vrouwen blijven in de privésfeer (53 % tegen 9 %). Bovendien lachen die vrouwen bijna allemaal. Of ze kijken sexy. Terwijl mannen heel verschillende emoties tonen. Slechts 0,5 % van de vrouwen sprak op de foto’s. Een beeld van een vrouw in een zakelijke werksfeer is een zeldzaamheid. Dat is schrijnend.’
Dat mannen nu eenmaal vaker topposities bekleden en daardoor meer het nieuws bepalen, vormt voor Melis geen excuus. ‘Media verdraaien de werkelijkheid: vrouwen vertegenwoordigen 47 % van de werkende bevolking in Nederland, maar dat zie je niet in de krant. Er wordt de hele tijd geijverd voor meer vrouwen op topposities, maar hoe kan dat als ze zelden in beeld komen in een professionele context? Werkende vrouwen zijn volgens de kranten bijna alleen in de zorgsector aan de slag, wat evenmin strookt met de werkelijkheid. Voor mij is de beeldvorming in de media deels verantwoordelijk voor het gebrek aan hooggeplaatste vrouwen.’
De resultaten vallen ook negatief uit in vergelijking met de rest van Europa, al is Melis voorzichtig. ‘Ik heb de andere landen vluchtiger geanalyseerd, maar toch valt op dat de gemiddelden veel evenwichtiger zijn dan in Nederland. Niet op vlak van aanwezigheid: slechts een vierde van de krantenfoto’s waren van vrouwen, waarvan de helft dan nog in advertenties. Maar vrouwen worden wel vaker afgebeeld terwijl ze aan het werk zijn, en terwijl ze het woord voeren in plaats van te luisteren. In België, bijvoorbeeld, werd slechts een vierde van de vrouwen gefotografeerd in de privésfeer.’
Jelle Henneman
‘Een beeld van een vrouw in een zakelijke werksfeer is een zeldzaamheid. Dat is schrijnend.’
