Net als Irak en Syrië dreigt ook Libië ten prooi te vallen aan radicaalislamitische milities. Het feministische boegbeeld Soad Salem (48), die het land ontvluchtte na doodsbedreigingen van extremisten, pleit voor een buitenlandse interventie.
Korte blauwe jurk, glitterpanty en stoere Palladium-schoenen: Soad Salem (48) maakt meteen duidelijk waarvoor ze staat. Als hoofdredacteur van het vrouwenblad Al-Beet(De Woning) en columnist van de krant Februar(Februari) was ze een feministisch boegbeeld in Libië. Toen dictator Muammar Al-Khaddafi in 2011 werd gelyncht, waarschuwde ze als een van de eersten voor de radicale islam. ‘Veel mensen vonden mij te pessimistisch’, zegt ze. ‘In hun enthousiasme over de revolutie verloren ze de realiteit uit het oog.’
Eerder dit jaar vluchtte ze naar Nederland, nadat ze doodsbedreigingen had ontvangen. Op Facebook werden foto’s van haar geplaatst, met daaronder de tekst dat ze een hoer was en geen goede moslim. De afgelopen maanden werden talloze Libiërs met uitgesproken seculiere idealen vermoord. Ontvoeringen voor losgeld nemen toe.
Hoe is de situatie momenteel in Libië?
SOAD SALEM: Grote delen van het land worden gecontroleerd door radicale moslims. Vlak nadat ik was vertrokken, nam een alliantie van de Moslimbroederschap en Al-Qaeda-strijders de hoofdstad Tripoli in. In de stad Derna, in het oosten van Libië, zijn groepen gelieerd aan de Islamitische Staat (IS) aan de macht. De sharia wordt er steeds strenger toegepast.
Is er verzet van seculiere Libiërs?
SALEM: Jazeker. De meer weldenkende Libiërs hebben hun hoop gevestigd op generaal Khalifa Haftar, die het militaire verzet tegen de extremisten leidt. Helaas heeft hij de afgelopen maanden vooral nederlagen geleden. We kunnen de extremisten alleen met buitenlandse hulp verslaan, denk ik. Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten zouden Haftar steunen met luchtbombardementen. Als dat zo is, vind ik dat een goede zaak om het land te redden.
Verlangt u terug naar Khaddafi?
SALEM: Net als heel veel Libiërs haatte ik zijn tirannieke bewind. Maar hij zorgde wel voor orde en rust. Er was nauwelijks criminaliteit. En hij heeft de emancipatie van vrouwen bevorderd. Sinds de revolutie is dat veranderd. Interim-president Mustapha Abdeljalil zei dat de sharia de basis moet zijn van het nieuwe Libië. Het verbod op polygamie, ooit afgekondigd door Khaddafi, bestaat niet meer.
Hoe is het met het vrouwentijdschrift waarvan u hoofdredacteur was?
SALEM: Het bestaat nog steeds, maar de naam is veranderd in Al-Maraa(De Vrouw). Helaas is de redactie bang om stelling te nemen. Je ziet steeds meer artikelen met een conservatieve religieuze inslag. Toen ik hoofdredacteur was, gebruikten we bijna enkel foto’s van vrouwen zonder hoofddoek, nu staat het hele blad vol met vrouwen die een hoofddoek dragen. Artikelen die polygamie of andere vrouwonvriendelijke zaken aan de orde stellen, lees je nog zelden.
Tijdens de revolutie was u meerdere keren te zien op de Arabische nieuwszender Al-Jazeera, die vanuit Qatar opereert. Werkt u nog steeds voor hen?
SALEM: Ik weiger om nog voor Al-Jazeera te werken. De emir van Qatar gebruikt de tv-zender om de Moslimbroederschap en andere radicale islamitische organisaties te steunen. Al-Jazeera was opmerkelijk stil toen de Moslimbroeders in Egypte de democratie ontmantelden om een islamitische staat te vestigen. In Libië financierde Qatar de oppositiezender Libya TV. Maar toen de zender zich te veel ontpopte tot spreekbuis van de seculiere Libiërs, liet de emir de hoofdredacteur vervangen door een Moslimbroeder.
Gerbert van der Aa
‘Het verbod op polygamie bestaat zelfs niet meer.’
