België en Vlaanderen zijn al moeilijk te verklaren voor buitenlanders. Aan Antwerpen valt nauwelijks te beginnen. Dat bleek onlangs nog maar eens uit de van de pot gerukte reportages over de havenstad in de International Herald Tribune en Time. In Time beweerden ze heel stellig dat de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 zullen uitdraaien op een confrontatie tussen Vlaams Belang-kopstuk Philippe Dewinter en Ahmed Azzuz, de rechterhand van AEL-aanvoerder Abou Jahjah. De Antwerpse burgemeester Patrick Janssens laat het allemaal over zich heen gaan: ‘Ik weiger nog mee te werken aan dit soort verhalen. Ze doen maar.’ Hij is die stemmingmakerij beu.

‘Het komt wel goed met Antwerpen’, sust televisiemaker Fred Janssen verderop in het blad. Want ‘het is altijd goed gekomen met Antwerpen’. Dat de stad weer op het rechte spoor zit, dat is ook de boodschap die Patrick Janssens dezer dagen tracht voor te houden.

Uitgerekend in de loop van deze week verschijnt de geschorste Antwerpse commissaris Luc Lamine voor de raadkamer. Het waren de verhalen en onthullingen over het reilen en zeilen in het Antwerpse politiekorps die twee jaar geleden de Antwerpse politiek ondersteboven bliezen. Miljoenen (frank) zouden door de politiechef zijn verpatst aan weekeindjes teambuilding en dure uitstappen naar buitenlandse politiecongressen.

Wat later kwam stadssecretaris Fred Nolf – ‘de echte burgemeester’, volgens satirische blaadjes – in opspraak wegens, alweer, een al te royaal gebruik van de kredietkaarten hem door de stad verstrekt.

Twee jaar na die politieke storm, die het stadsbestuur door elkaar schudde en leidde tot het vertrek van burgemeester Leona Detiège, blijft volgens de Gentse strafpleiter Piet Van Eeckhaut, verdediger van Lamine, van het dossier weinig meer over dan ‘onnozelheden’. Wat het politieke krakeel van twee jaar geleden des te pijnlijker maakt.

Als het waar is dat een moderne democratie alleen daar kan floreren waar burgers ongehinderd met elkaar kunnen twisten over de vraagstukken van hun tijd, dan is Antwerpen zonder enige twijfel de richtbaak. In geen andere Vlaamse stad of gemeente vliegen politici en burgers elkaar met zoveel plezier en verbale krachtpatserij in de haren als in de metropool.

Maar wie de hekeldichten van Jan Van Rijswijck of de kanonnades van Camille Huysmans terugleest, die weet dat het vroeger in en rond het Antwerpse stadhuis nog veel harder toeging dan vandaag. Zeker als de burgemeesterssjerp in het geding was.

Het burgemeesterschap van de stad Antwerpen is dan ook een ambt waarvan het politieke gewicht niet onder hoeft te doen voor dat van een Vlaamse minister-president.

Antwerpen, dat een groot stuk van de Vlaamse geschiedenis heeft bepaald, beschikt vandaag over een uitgebreid patrimonium. De haven, die door de stad wordt bestuurd, is een van de belangrijkste ter wereld: ze is het infuus waarmee de welvaart van het hele land op peil wordt gehouden.

Maar het Antwerpen van Patrick Janssens is al lang niet meer het Antwerpen van Van Rijswijck of van Huysmans, zelfs niet dat van Lode Craeybeckx.

De haven moet nu rekenen met internationale spelers als PSA Singapore, een van de grootste containertransporteurs ter wereld. PSA heeft soortgelijke belangen in Nederland, de Verenigde Staten, China, India en Zuid-Korea en kan daar naar believen mee schuiven.

Voor haar infrastructuurwerken hangt de stad af van de Vlaamse overheid. En zowel de Vlaamse als de federale regering zadelt haar voortdurend met nieuwe taken op, zonder de nodige financiële middelen ter beschikking te stellen.

Intussen stijgen de werkloosheidscijfers in Antwerpen naar Waalse hoogten en raakt de stad steeds dieper verdeeld tussen hen die hebben en in de trendy buurten verblijven en zij die niet hebben en in de verkommerende stadswijken wonen.

Patrick Janssens, intussen al twee jaar burgemeester van Antwerpen, zal in 2006 de rechtstreekse confrontatie aangaan met zijn uitdager Philippe Dewinter. Wil hij dat tweegevecht politiek overleven en de electorale slag om ’t Stad ook winnen, dan moet hij die verdeeldheid zien te overbruggen. Onder meer door aan te tonen dat de stad inderdaad opnieuw van iedereen is.

Rik VAn Cauwelaert

Wil Patrick Janssens de electorale slag om ’t Stad winnen, dan moet hij de verdeeldheid zien te overbruggen.