Ben Van Alboom
Ben Van Alboom Freelance journalist

Paul Newman is ontegensprekelijk een van de grootste filmiconen van de twintigste eeuw. De inmiddels 83-jarige acteur hield het ruim zes decennia vol in zijn branche én liet zich in elk daarvan opmerken. De kans dat hij er nog een decennium bijdoet, is onbestaande, nu onlangs uitlekte dat de acteur zijn strijd tegen kanker staakt en nog hooguit enkele weken te leven heeft.

Newman hield zo lang het enigszins kon vol dat alles ‘nicely’ ging – geen woord over kanker. Sinds hij in de jaren zestig uitgroeide tot een sekssymbool en fans zijn gezin opzij duwden om met hem op de foto te kunnen, staat de acteur erg op zijn privacy. Vragen over zijn gezondheidstoestand werden weggewimpeld, ook al wist iedereen al even dat hij lijdt aan longkanker. De voorbije maanden doken steeds meer foto’s op van een zwaar vermoeide Newman, die beweerde hooguit wat last te hebben van ‘zwemmerseczeem en haaruitval’.

Paul L. Newman – ‘de L. staat voor Leonard of lunkhead (dommerik)’ – heeft altijd al een bijzonder gevoel voor humor en een groot relativeringsvermogen gehad. Gevraagd waarom hij zijn Honorary Oscar (1986) noch zijn Oscar voor Martin Scorseses The Color of Money (1987) zelf ophaalde, antwoordde hij dat het leek alsof hij tachtig jaar achter een mooie vrouw had aangezeten. ‘Als ze dan uiteindelijk zwicht, ben ik te moe en hoeft het voor mij niet meer.’

Niet dat de acteur ooit werd afgewezen. Ja, hij moest de hoofdrol in Elia Kazans On the Waterfront aan Marlon Brando laten. Dat was het zowat. Newman had zich nog maar pas in Hollywood gesetteld of de grote studio’s hingen al aan de lijn. In 1958 kreeg hij een Oscarnominatie voor zijn rol in de voortreffelijke Tennessee Williamsverfilming Cat on a Hot Tin Roof van Richard Brooks en in hetzelfde jaar viel hij in Cannes in de prijzen voor zijn vertolking in Martin Ritts The Long, Hot Summer.

Maar Newman, die in geen tijd was uitgegroeid tot een posterboy, was niet onder de indruk van het succes en hij zocht voortdurend naar rollen die vrolijk clashten met zijn idealeschoonzoonimago. Zoals de aalgladde zwendelaar Fast Eddie in Robert Rossens meesterwerk The Hustler of de amorele adolescent Hud in de gelijknamige kaskraker van Martin Ritt. Het mocht niet baten: Newmans blauwe ogen en onmetelijke charme raakten keer op keer een gevoelige snaar en zijn ster rees.

Zijn populariteit piekte pas echt, toen hij in 1969 aan de zijde van Robert Redford treinen begon te overvallen in de western Butch Cassidy and the Sundance Kid van George Roy Hill. De Amerikaanse filmcriticus Roger Ebert noemde de film traag en teleurstellend, maar hij kon niet verhinderen dat hij een enorme hit werd én het tijdperk van de luchtige buddy-film inluidde. In 1973 zouden Newman, Redford en Hill de formule nog eens toepassen in het even onopvallende The Sting.

Op latere leeftijd zette de acteur nog uitstekende vertolkingen neer in onder meer The Verdict (Sidney Lumet), The Color of Money (Martin Scorsese), The Hudsucker Proxy (Joel & Ethan Coen) en The Road to Perdition (Sam Mendes), waarvoor hij zijn tiende Oscarnominatie kreeg. Maar Newman was eveneens een gevierd, zij het nogal onevenwichtig regisseur (zijn regiedebuut Rachel, Rachel kreeg in 1968 vier Oscarnominaties), een bedreven autocoureur (in ’79 finishte hij tweede in de 24 uur van Le Mans), een politiek activist (hij voerde campagne voor Eugene McCarthy, toen die in ’68 de Democratische nominatie voor de presidentsverkiezingen probeerde binnen te halen) en een wilde weldoener (de opbrengsten van zijn voedselbedrijf Newman’s Own gaan integraal naar het goede doel; een kwart miljard dollar over een periode van 25 jaar).

Paul Newman bleef er altijd bescheiden onder. Als hij er zich niet met een kwinkslag van af kon maken, klonk het vaak droogweg ‘It’s nobody’s business.’

paul newman

1925 Paul Leonard Newman wordt op 26 januari geboren in Shaker Heights, Ohio.

1954 Zet naar eigen zeggen een abominabele vertolking neer in The Silver Chalice, zijn eerste film.

1958 Scheidt van zijn eerste vrouw Jackie Witte en treedt in het huwelijk met actrice Joanne Woodward. De twee zijn nog steeds samen.

1959 Krijgt zijn eerste Oscarnominatie voor Cat on a Hot Tin Roof.

1969Butch Cassidy and the Sundance Kid wordt zijn grootste succes.

1986 Na zeven onverzilverde nominaties krijgt Newman een Honorary Oscar.

1987 Wint alsnog een échte Oscar voor The Color of Money.

2002 Zet zijn laatste grote vertolking neer in Road to Perdition.

2006 Neemt een stemmetje voor zijn rekening in de animatiefilm Cars, zijn laatste wapenfeit.

Ben Van Alboom

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content