JA

‘De huidige euthanasiewet vertoont veel lacunes. Het grootste probleem is dat de patiëntenrechten en de euthanasiewet elkaar tegenspreken. De patiënt met dementie mag namelijk zelf bepalen hoe ver hij wil gaan in zijn behandeling, hij mag voorstellen zijn therapie stop te zetten of geen voedsel of vocht meer te krijgen. Maar zijn arts vragen om op een waardige manier afscheid te nemen van zijn leven is niet toegestaan. Je mag iemand dus weken lang laten uithongeren, maar het einde van zijn leven vergemakkelijken is niet toegestaan. Dat is onmenselijk en discriminerend.

De opname van euthanasie in de patiëntenrechten zou de ideale oplossing zijn omdat ook daar een controlesysteem ingebouwd kan worden. De politiek-filosofische wil ontbreekt, hiervoor, jammer! Ik leg mij dan maar neer bij een voorstel voor de uitbreiding van de wet. Mensen met dementie hebben ook rechten, waaronder het recht op de keuze tussen niet of wel te willen leven met hun ziekte. We spreken hier niet over de eindfase van dementie, de toestemming wordt immers gegeven op een helder moment, wanneer de patiënt nog wilsbekwaam is. Hij weet wat hem te wachten staat. Het verloop van de ziekte is voldoende bekend. Als arts moet je de keuze van je patiënt respecteren. Kiest hij voor het leven – en ik heb veel patiënten voor wie euthanasie nooit een optie was – dan zal ik alles doen om zo goed mogelijk voor hem te zorgen en appelleer ik ook aan onze zorgende maatschappelijke plicht. Als hij zijn leven niet als een ander persoon wil voortzetten, moet ik hem als arts ook kunnen helpen.

De euthanasiewet is te beperkt tot het fysieke lijden, men vergeet dat de geest van de mens even belangrijk is als het lichaam. Mensen met dementie lijden vaak ondraaglijke psychische pijn. Ze gaan kapot aan de gedachte dat zij iemand anders zullen zijn, dat ze hun kinderen en hun geliefden niet meer zullen herkennen. De meeste vragen, die zowel artsen als patiënten over euthanasie stellen, zijn vragen over dementie en hoe je daarmee moet omgaan. Het is tijd dat die vragen beantwoord worden.’

NEE

‘Euthanasie moet je alleen kunnen toepassen in noodtoestanden: wanneer iemand terminaal ziek is, een uitzichtloos leven leidt en ondraaglijke pijn heeft. Bij mensen met dementie is er geen sprake van ondraaglijke fysieke pijn. De artsen spreken van een psychische pijn, maar kunnen die pijn niet wetenschappelijk aantonen. Men verwart het lijden van de patiënt vaak met het lijden van de omgeving; dat zijn nochtans twee verschillende dingen. Voor de familie kan dementie emotioneel behoorlijk zwaar zijn, maar dat betekent nog niet dat de persoon zelf in pijn is. De dementerende weet ook niet dat hij lijdt, anders zou hij wel bewust zijn van zichzelf.

Wilsbekwaamheid is het kernpunt van de kwestie. De persoon met een psychische aandoening is niet bij zijn bewustzijn op het moment van de euthanasie. Je kunt geen euthanasie toepassen op iemand die niet meer weet wie hij is, dat is ethisch onverantwoord. Dat de toestemming gegeven wordt op een helder en bewust moment is geen sterk argument. Op dat moment weten de mensen niet in welke toestand ze zich later zullen bevinden, wat ze zullen voelen. Ze kunnen niet inschatten hoe erg het zal worden. Bovendien weet niemand wat er zich afspeelt in het hoofd van de dementerende patiënt. Al is hij niet dezelfde persoon die hij vroeger was, misschien wil hij helemaal niet sterven op het moment van de euthanasie. Als arts moet je zorgen voor een volwaardig leven van je patiënt en niet te snel grijpen naar euthanasie, leven doden is geen oplossing.

Met de hulp van juridische twisten wil men de euthanasie banaliseren. Marc Cosyns probeert een uitzonderlijk geval als een actiemiddel te gebruiken om tegen de bestaande wet in te gaan. Het onderzoek dat het parket geopend heeft, moet duidelijk maken of het in die zaak inderdaad om hulp bij zelfdoding gaat, en ik wil de bewijzen op papier wel eens zien. Hulp bij zelfdoding is in België niet strafbaar, maar elke arts moet zijn deontologie volgen. De deontologie zegt dat er bij hulp bij zelfdoding aan alle voorwaarden van de euthanasie moet worden voldaan.’

Natalja Jerjomkina