Beleggen kan op meerdere manieren, en met verschillende financiële instrumenten. We stellen er tien voor. Wat zijn hun eigenschappen? Hoe groot is het risico? Hoeveel bedragen de kosten en onder welk fiscaal regime vallen ze? Wat is het verwachte rendement? En hoe duurzaam zijn ze?
DE SPAARREKENING
Risico: zeer laag
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 0,11%
Kenmerken
Op zich is de spaarrekening een vrij eenvoudig product. Je stort geld bij een financiële instelling die je een bepaald bedrag aan rente uitkeert. Er is wel een belangrijk verschil tussen gereglementeerde en niet-gereglementeerde rekeningen. Die laatste genieten geen belastingvoordeel en de interestvoet is vrij. Voor gereglementeerde rekeningen, die veruit het meest voorkomen, stelt de wetgever een minimumrendement vast. Deze interestvoet bedraagt 0,01 procent plus een getrouwheidspremie van ten minste 0,1 procent indien je je spaargeld gedurende minstens één jaar op de rekening laat staan. Momenteel houden de meeste banken het bij dit algemene minimumtarief van 0,11 procent. Een van de belangrijkste voordelen van de spaarrekening is de liquiditeit ervan: je kan je spaargeld om het even wanneer opnemen. Financiële adviseurs geven dan ook de raad altijd uit voorzorg een bedrag op een spaarrekening te laten staan, ondanks het zeer lage rendement.
Bescherming
Voor spaarrekeningen, zowel zicht- als termijnrekeningen, geldt een depositogarantie. Voor deze bescherming van de spaarders betalen de banken een bijdrage aan het Garantiefonds. Het maakt geen verschil of de spaarrekening al dan niet gereglementeerd is. In geval van faillissement van een financiële instelling komt het Garantiefonds tussen tot een maximum van 100.000 euro per bank en per cliënt. Er is een tijdelijke bescherming van maximaal 500.000 euro voor een periode van zes maanden als je een groot bedrag op de rekening zet door de verkoop van vastgoed of een uitkering van de verzekering, bijvoorbeeld.
Kosten
Over het algemeen zijn er geen directe kosten verbonden aan spaarrekeningen. Sommige banken kunnen evenwel eisen dat de spaarder ook een zichtrekening opent, waarvoor dan gewoonlijk wel kosten worden aangerekend.
Fiscaliteit
In 2021 is de rente op gereglementeerde spaarrekeningen tot 980 euro per persoon vrijgesteld van roerende voorheffing. Boven die grens wordt 15 procent roerende voorheffing op de intrest geheven. De intrest op niet-gereglementeerde spaarrekeningen is onderworpen aan een roerende voorheffing van 30 procent.
Duurzaam?
Op dit moment is er in België maar één gereglementeerde spaarrekening die het label Towards Sustainability kreeg: de VDK SpaarPlus Rekening. De Triodos Bank heeft ook twee spaarrekeningen met dit label, maar keert sinds kort geen interest meer uit omdat deze producten zijn omgezet in niet-gereglementeerde spaarrekeningen. Ook de nieuwe coöperatieve bank NewB kondigde al aan dat wordt overgestapt naar een niet-gereglementeerde spaarrekening waarop de klant geen intrest meer krijgt.
TERMIJNREKENING EN KASBON
Risico: zeer laag
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 0,1 tot 0,5%
Kenmerken
Termijnrekeningen en kasbons worden vaak met elkaar verward. Er zijn nochtans verschillen tussen deze spaarproducten. Zoals de naam het laat vermoeden, is een termijnrekening een rekening waarop je een som geld voor een bepaalde periode laat staan. Een kasbon is een waardepapier dat een lening vertegenwoordigt die je aan de bank geeft. Een kasbon moet dus op een effectenrekening worden bewaard. Het nadeel is dat deze effectenrekening kosten kan meebrengen. Het voordeel is dat een kasbon zoals elk waardepapier kan worden doorverkocht vóór de vervaldatum (ook al kunnen daar dan aanzienlijke kosten aan verbonden zijn). In de praktijk hebben de termijnrekening en de kasbon wel hetzelfde doel: proberen een iets interessanter rendement te behalen dan de spaarrekening voor een veilige belegging op middellange en lange termijn.
Bescherming
Zowel termijnrekeningen als kasbons vallen onder de bankdepositogarantie. De banken zorgen mee voor de bescherming van de spaarder door bij te dragen aan het Garantiefonds. In geval van faillissement van een financiële instelling komt het Garantiefonds tussen tot een maximum van 100.000 euro per bank en per cliënt. Tijdelijke bescherming tot 500.000 euro wordt geboden voor een periode van zes maanden als je een grote betaling ontvangt van bijvoorbeeld een verzekering of de verkoop van vastgoed.
Kosten
Als je je geld wil opvragen voordat de termijnrekening afloopt, moet je contact opnemen met je bank. In het algemeen zal de bank naast administratiekosten ook een wederbeleggingsvergoeding aanrekenen.
Fiscaliteit
In tegenstelling tot de rente op een spaarrekening is de rente op een termijnrekening of een kasbon niet vrijgesteld van roerende voorheffing, die in dit geval 30 procent bedraagt. Hou hier rekening mee wanneer je het rendement op termijnrekeningen en kasbons vergelijkt met de rente op je spaarrekening.
Duurzaam?
Er zijn geen termijnrekeningen of kasbons met het label Towards Sustainability. Verrassend is dat niet, aangezien termijnrekeningen en kasbons niet langer een prioriteit zijn voor banken: de belangstelling van de belegger is de afgelopen jaren sterk afgenomen door de daling van de intrestvoeten.
LEVENSVERZEKERING TAK21
Risico: zeer laag
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 1,6% bruto 1
Kenmerken
Een levensverzekering Tak21 is een spaarproduct met, om fiscale redenen, een aanbevolen looptijd van ten minste acht jaar. Het rendement bestaat uit een gegarandeerd rendement en een winstdeelname die afhankelijk is van de resultaten van de verzekeraar. Het niveau en de duur van het gegarandeerde rendement zijn afhankelijk van de verzekeraar. Sommigen garanderen dat rendement alleen voor het eerste jaar van het contract, anderen voor de eerste acht jaar, en weer anderen voor de hele levensduur van het product.
Bescherming
In België wordt de reserve van spaarverzekeringen Tak21 beschermd door de depositogarantie, tot 100.000 euro per persoon en per verzekeraar. De Belgische maatschappijen betalen daarvoor een bijdrage aan het Garantiefonds. Je krijgt deze bescherming niet als je een polis hebt afgesloten bij een buitenlandse verzekeraar. Bovendien bevatten de contracten van het type Tak21 een overlijdensdekking. Je kan dus een of meer begunstigden aanduiden die niet noodzakelijk je wettelijke erfgenamen zijn, om je dierbaren financieel te beschermen voor het geval je iets overkomt.
Kosten
Bij elke storting rekent de verzekeraar een zogeheten instapvergoeding aan. Die varieert van nul tot 6 procent. In het slechtste geval zal voor elke 100 euro dus maar 94 euro daadwerkelijk in je verzekeringscontract worden gestort. In dat geval begin je te sparen met een serieuze vertraging. Onze raad: probeer hier stevig over te onderhandelen.
Fiscaliteit
Naast de instapkosten wordt ook een verzekeringsbelasting van 2 procent geheven op iedere storting. Je bent vrijgesteld van de roerende voorheffing op de interesten als je je polis van Tak21 minstens acht jaar en één dag houdt. Goed om weten: levensverzekeringscontracten die in het kader van pensioensparen worden gesloten, ontsnappen aan de verzekeringsbelasting.
Duurzaam?
Vandaag hebben maar veertien verzekeringen in Tak21 het Belgische duurzaamheidslabel Towards Sustainability. Ze zijn allemaal uitgegeven door AG Insurance. ‘Op dit moment is het aanbod vrij beperkt, maar de belangstelling van de verzekeringssector groeit”, zegt Tom Van den Berghe van de Central Labelling Agency.
1 prestatie van het product AG Safe+ van AG Insurance, marktleider in België
LEVENSVERZEKERING TAK23
Risico: hoog
Jaarlijks rendement over vijf jaar: afhankelijk van onderliggende fondsen
Kenmerken
Een levensverzekering van Tak23 is in wezen een pakket dat één of meer beleggingsfondsen en soms andere activa, zoals onroerend goed, bevat. De potentiële rendementen en risico’s hangen in grote mate af van deze onderliggende beleggingen: een Tak23-levensverzekering gelinkt aan een aandelenfonds is even riskant als het aandelenfonds zelf. Beleggen in levensverzekeringen op basis van ondoorzichtige of complexe activa of structuren is ten zeerste af te raden. Er bestaan ook zogenaamde Tak44-producten die een Tak21 (gegarandeerd kapitaal) combineren met een Tak23 (niet-gegarandeerd kapitaal).
Tak23-contracten kunnen op maat worden gemaakt. De onderliggende waarde is dan een speciaal fonds, met inbegrip van een beleggingsportefeuille die wordt beheerd door bijvoorbeeld een specialist of een privébank. Deze gepersonaliseerde oplossingen richten zich tot zeer vermogende beleggers en worden in België aangeboden door Luxemburgse verzekeraars.
Kosten
Verzekeraars rekenen een instapvergoeding van maximaal 6 procent aan. Elk jaar wordt ook een beheersprovisie van ongeveer 1 procent aangerekend. Er kan ook een aanzienlijke uitstapvergoeding worden aangerekend wanneer je het contract beëindigt. Dit alles zonder rekening te houden met de kosten die inherent zijn aan de beleggingen in het contract, zoals beheerskosten van de beleggingsfondsen.
Fiscaliteit
Op elke storting in het contract wordt een verzekeringstaks van 2 procent geheven. De contracten van Tak23 zijn wel vrijgesteld van roerende voorheffing en taksen op beursverrichtingen. Luxemburgse contracten zijn ook vrijgesteld van belasting op effectenrekeningen (van meer dan 1 miljoen euro). Fiscaal gezien is Tak23 dus zeer aantrekkelijk, vooral voor langetermijninvesteringen.
Duurzaam?
Meestal is een Tak23-levensverzekering niet meer dan een bestaand beleggingsfonds of een aantal fondsen vermomd als verzekering. De duurzaamheid van het Tak23-product hangt af van de onderliggende investeringen. De Tak23-contracten van drie verzekeraars (AG Insurance, Argenta en KBC) hebben het Belgische duurzaamheidslabel Towards Sustainability.
AANDELEN
Risico: zeer hoog
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 14% bruto 1
Kenmerken
Als je een aandeel in een bedrijf koopt, dan word je mede-eigenaar. Je rendement hangt af van het resultaat dat het bedrijf in kwestie boekt. Hoe meer winst de onderneming maakt, hoe meer dividenden ze kan uitkeren. Goede bedrijfsresultaten ondersteunen ook de koers van het aandeel, hoewel er andere factoren zijn die de koers beïnvloeden, van het economisch klimaat tot het vertrouwen van de belegger. Al te vaak hebben beleggers de neiging zich te concentreren op koersresultaten en potentiële meerwaarde als ze de kwaliteit van een belegging beoordelen. Uit verscheidene studies blijkt evenwel dat meer dan de helft van het rendement van een aandeel voortvloeit uit dividenden.
Als je op de beurs belegt, dan ontsnap je niet aan de indices die verscheidene aandelen in een markt verenigen, zoals de Bel20 op Euronext Brussel. Een andere bekende index is de Dow Jones, die 30 grote ondernemingen in de Verenigde Staten groepeert en vooral wordt gebruikt vanwege zijn zeer lange geschiedenis die teruggaat tot 1896. Sinds dat jaar is de koers ervan trouwens vermenigvuldigd met meer dan 800.
Achter die progressie schuilt evenwel een grillige historiek. Het verschil tussen het slechtste jaar (-53 procent in 1931) en het beste (+63 procent in 1933) illustreert de extreme volatiliteit van aandelenkoersen, vooral in tijden van crisis, als de aandelenkoersen heel snel kunnen dalen en stijgen, zoals we in 2020 andermaal konden zien.
Bescherming
Als een onderneming failliet gaat, dan krijgen de aandeelhouders alleen wat overblijft nadat alle schuldeisers zijn vergoed. Met andere woorden: vaak zijn de beleggers alles kwijt. Op de aandelenmarkt zijn de koersen dan ook zeer gevoelig voor de financiële gezondheid van de betrokken onderneming, waarbij een aanhoudende daling van de resultaten of een sterke stijging van de schuldenlast worden beschouwd als alarmsignalen. Om deze risico’s te beperken, is het van cruciaal belang om beleggingen te spreiden over een aanzienlijk aantal verschillende aandelen.
Kosten
Voor een aan- of verkooptransactie van minder dan 5000 euro op Euronext Brussel variëren de makelaarskosten van minder dan 10 euro voor online-makelaars tot ongeveer 20 euro. Op buitenlandse markten liggen de kosten doorgaans iets hoger. Bij traditionele banken moet je ook rekening houden met jaarlijks aangerekende dossier- en bewaarkosten.
Fiscaliteit
De aan- en verkoop van aandelen is onderworpen aan een belasting van 0,35 procent op beurstransacties. Op de dividenden die je ontvangt, is er een roerende voorheffing van 30 procent, op enkele uitzonderingen na. Sinds 2019 kan je de roerende voorheffing op de eerste 800 euro aan dividenden via de personenbelasting terugvorderen.
Duurzaam?
Ondernemingen staan onder toenemende druk om bij hun bedrijfsactiviteiten aan bepaalde ethische en ecologische normen te voldoen. Ze krijgen hierover vragen van grote institutionele beleggers. Ook de Europese Unie neemt allerlei initiatieven om duurzame investeringen aan te moedigen. In Europa ligt de klemtoon vooral op de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.
1 Bron: geannualiseerd rendement over 5 jaar volgens de MSCI World Stock Index op 31-03-2021
TRACKERS OF ETF’S
Risico: zeer hoog
Jaarlijks rendement over vijf jaar: afhankelijk van de onderliggende waarde
Kenmerken
Een tracker of ETF (Exchange Traded Fund) is een fonds dat op de beurs genoteerd is. In tegenstelling tot een traditioneel fonds dat wordt samengesteld om een zo hoog mogelijk rendement te behalen, kopieert een ETF doorgaans gewoon een referentie-index. Dit staat bekend als passief beheer. Gewoonlijk gebruiken ETF’s brede indices zoals de Stoxx 600, die de grootste 600 in Europa genoteerde bedrijven omvat, of zijn Amerikaanse tegenhanger, de S&P 500. Belangrijk om te weten is dat een tracker ook indices kan volgen die gekoppeld zijn aan de obligatiemarkten of aan grondstoffen in ruime zin. Dit maakt het mogelijk te beleggen in katoen, koper, CO2-emissierechten of zelfs goud.
Het succes van ETF’s in de afgelopen 20 jaar kan intrigerend lijken, maar eigenlijk is er een eenvoudige verklaring voor. Enerzijds blijkt uit studies dat de meeste actieve fondsbeheerders moeite hebben om beter te presteren dan de referentie-indices. Anderzijds vermindert het ontbreken van actief beheer de kosten.
Tot slot maakt het ETF-aanbod het mogelijk om gemakkelijk en snel te beleggen op een brede waaier van markten. Dit kan gaan van wereldwijde aandelen via de MSCI All Countries World index, die de belangrijkste 50 beurzen ter wereld dekt, tot gespecialiseerde indices zoals fintech, bepaalde soorten obligaties, et cetera.
Bescherming
Het risiconiveau van een ETF met Duitse staatsobligaties verschilt vanzelfsprekend totaal van een ETF met Vietnamese aandelen. Wel kan je de structuur van ETF’s vergelijken. Fysieke ETF’s (of fysiek gerepliceerde ETF’s) houden daadwerkelijk de aandelen, obligaties of grondstoffen die in de index zijn opgenomen. Synthetische ETF’s repliceren eenvoudigweg het rendement van de index via afgeleide producten, waarbij een tegenpartij betrokken is. Fysieke ETF’s zijn eenvoudiger en veiliger. Synthetische ETF’s zijn iets goedkoper in termen van kosten en zijn de enige op bepaalde specifieke markten die beschikbaar zijn.
Kosten
De transactiekosten voor ETF’s/trackers zijn vergelijkbaar met die voor aandelen. De beheersprovisie varieert van minder dan 0,1 procent per jaar voor sommige belangrijke internationale indices zoals de S&P 500 tot 0,50 procent voor veel specifiekere producten. Dit is in elk geval aanzienlijk lager dan voor traditionele fondsen, waarvoor de jaarlijkse kosten variëren van 1 procent tot meer dan 2 procent.
Fiscaliteit
Aan- en verkoop van ETF’s/trackers zijn onderworpen aan de belasting op beurstransacties (TOB). Die bedraagt over het algemeen 0,12 procent. Er wordt een tarief van 0,35 procent geheven op niet in Europa geregistreerde producten, die nu verboden zijn voor particulieren. Een TOB van 1,32 procent wordt geheven op in België geregistreerde kapitalisatie-ETF’s (die geen dividenden uitkeren), maar dit betreft relatief weinig producten. Er is een voorheffing van 30 procent op dividenden en een deel van de meerwaarde voor obligatie- en synthetische ETF’s (ongeacht de onderliggende waarden of effecten).
Duurzaam?
Amundi, BNP Paribas, Candriam, DWS en BlackRock hebben het Towards Sustainability-label voor verschillende ETF’s/trackers die indices repliceren die rekening houden met criteria op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur (ESG). Er zijn ook producten (al dan niet met label) die gericht zijn op duurzame thema’s bij uitstek, zoals hernieuwbare energiebronnen.
OBLIGATIES
Risico: gemiddeld
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 0,50%
Kenmerken
Wanneer je een obligatie koopt, geef je een lening aan een onderneming, een overheidsbedrijf of een regering. In ruil krijgt je dan meestal periodieke intrestbetalingen (per kwartaal, halfjaarlijks of jaarlijks) en als alles volgens plan verloopt krijg je op de eindvervaldag je kapitaal terug. De jaarlijkse coupon kan vast zijn (bijvoorbeeld 2 procent) of variabel (bijvoorbeeld een bepaalde marktreferentierente + 0,2 procent). Als het bedrijf failliet gaat of de overheid in gebreke blijft, krijgen obligatiehouders meestal een deel van hun geld terug. Het verlies kan evenwel hoog oplopen, tot zelfs meer dan 80 procent. Het precieze niveau hangt af van de zogenaamde senioriteit van de schuld. In het algemeen is een niet-achtergestelde obligatie beter beschermd in geval van financiële problemen dan een achtergestelde obligatie, maar biedt ze minder interest.
Er zijn ook zogenaamde nulcouponobligaties. Dan ontvangt de houder geen periodieke coupon, maar wordt zijn rendement vertegenwoordigd door het verschil tussen de aankoopprijs en de terugbetaalprijs op de vervaldag.
Tot slot zijn er converteerbare obligaties die een lagere rentevoet bieden maar kunnen worden omgezet in aandelen van de onderneming, waardoor een meerwaarde kan worden gerealiseerd als de koers van het aandeel het goed doet.
Bescherming
Hoe veilig een obligatie is, hangt in de eerste plaats af van de emittent ervan. Ratings van landen en bedrijven door agentschappen als Standard & Poor’s, Moody’s en Fitch kunnen helpen om de kredietwaardigheid of terugbetalingscapaciteit van een emittent te beoordelen. Ook de senioriteit speelt een rol bij de kapitaalbescherming. Op de obligatiemarkten, en vooral in het huidige renteklimaat, is de gulden regel dat er niet zoiets bestaat als ‘risicovrij rendement’.
Kosten
Wanneer je nieuwe obligaties koopt, liggen de kosten tussen 1,5 procent en 2 procent, inbegrepen in de uitgifteprijs. Je kan ook bestaande obligaties kopen op de beurs. In dit geval zijn de kosten over het algemeen hoger dan bij transacties met aandelen.
Fiscaliteit
Er is een beurstaks van 0,12 procent verschuldigd op de aan- en verkoop van bestaande obligaties. De banken houden 30 procent roerende voorheffing in op de intrest, maar de meerwaarde is belastingvrij. Behalve voor nulcouponobligaties.
Duurzaam?
Of een obligatie duurzaam is of niet, hangt af van de activiteiten van de uitgevende onderneming of autoriteit. Met groene obligaties kunnen overheden of bedrijven geld inzamelen voor een klimaat- of milieuproject. Naast groene obligaties worden ook sociale obligaties almaar populairder als een manier om fondsen te werven voor een sociaal project.
HET GEMENGD FONDS
Risico: gemiddeld
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 3%
Kenmerken
Een gemengd beleggingsfonds biedt de mogelijkheid om zowel meer dynamisch (aandelen) als meer defensief (obligaties) te beleggen. Pensioenspaarfondsen zijn in België de populairste gemengde fondsen. Veel gemengde fondsen komen in de vorm van een patrimoniumfonds. Die hebben een referentieverdeelsleutel tussen aandelen en obligaties om te voldoen aan verschillende beleggersprofielen. Er zijn ook flexibele gemengde fondsen die de beheerder de mogelijkheid geven de verdeelsleutel tussen aandelen en obligaties aan te passen aan de marktomstandigheden. Het rendement hangt dan meer af van de kwaliteit van het beheer. Merk op dat veel gemengde fondsen eigenlijk fondsen van fondsen zijn, waarbij de beheerder van het gemengde fonds hoofdzakelijk in andere fondsen belegt.
Bescherming
Gemengde fondsen bieden geen enkele garantie op rendement of kapitaalbehoud. Afhankelijk van het beheersprofiel van het fonds kunnen zware verliezen dan ook niet worden uitgesloten. Structureel zijn er wel verscheidene vormen van bescherming. Om te beginnen zijn makelaars en beheermaatschappijen onderworpen aan controles die het risico op wanpraktijken drastisch beperken. Als een maatschappij er toch in slaagt om op de een of andere manier te frauderen, dan komt het Garantiefonds tussen tot 20.000 euro per persoon en per financiële instelling voor alle financiële instrumenten (fondsen, aandelen, obligaties, en zo meer).
Kosten
Als je in een gemengd fonds belegt, dan moet je een instapkost betalen die kan variëren van 0 tot 6 procent. De verschillende kosten die het fonds maakt (voor de aan- en verkoop van effecten, enzovoort), de beheersvergoeding en soms een prestatievergoeding worden rechtstreeks in het fonds afgetrokken en in de gepubliceerde waarde opgenomen. Alle kosten moeten in de informatiebrochure van het fonds worden vermeld.
Fiscaliteit
Er is geen beurstaks (TOB) voor wie fondsdeelbewijzen koopt. Wanneer je die verkoopt, dan heft de fiscus wel een TOB van 1,32 procent op kapitalisatieaandelen (die geen dividend uitkeren). Er wordt ook roerende voorheffing van 30 procent geheven op een deel van de meerwaarde van fondsen die niet volledig in aandelen zijn belegd. Als het fonds een dividend uitkeert (distributieaandelen), dan moet je daarop 30 procent roerende voorheffing betalen.
Duurzaam?
‘Gemengde beleggingsfondsen en beleggingsfondsen in het algemeen vormen de grootste groep duurzame financiële producten’, aldus Tom Van den Berghe, gedelegeerd bestuurder bij de Central Labelling Agency, de Belgische vzw die duurzame labels toekent aan bank- en verzekeringsproducten. Het is ook gemakkelijker om een fonds duurzaam te maken dan een hele financiële instelling. Zo hebben de pensioenspaarfondsen van Belfius, BNP Paribas Fortis, Crelan, KBC, ING en VDK al het Towards Sustainability-label.
GESTRUCTUREERDE PRODUCTEN
Risico: gemiddeld
Jaarlijks rendement over vijf jaar: afhankelijk van het type product
Kenmerken
Een gestructureerd product is een complex beleggingsproduct dat verschillende financiële instrumenten combineert en doorgaans een looptijd heeft van 4 tot 8 jaar. De meest voorkomende zijn gestructureerde obligaties, die gewoonlijk een (volledige of gedeeltelijke) kapitaalbescherming inhouden. Aan het rendement van een gestructureerd product zijn gewoonlijk een of meer voorwaarden verbonden, die heel uiteenlopend en complex kunnen zijn. Daarom volgt de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) de afgelopen tien jaar een hardere lijn, en waakt hij erover dat gestructureerde producten die te ingewikkeld of niet transparant genoeg zijn, niet langer aan de particulier worden aangeboden.
De daling van de rentevoeten was een zware klap voor de gestructureerde obligaties, aangezien de kapitaalbescherming hier wordt geboden door een renteproduct (obligatie, et cetera). Bij een hoge rente blijft een groot restbedrag over dat in afgeleide producten moet worden belegd om het rendement van het gestructureerde product te verkrijgen. Bij een lage rente is de manoeuvreerruimte echter heel klein.
Bescherming
Voor de meeste gestructureerde obligaties beloven de banken een kapitaalbescherming van 90 of 100 procent. Merk op dat deze bescherming alleen geldt op de vervaldag (d.w.z. niet in geval van wederverkoop tijdens de looptijd) en de instapvergoeding niet incorporeert. Er bestaan ook gestructureerde producten van een ander type zonder kapitaalbescherming. Zorg er in elk geval voor dat je de juiste informatie krijgt alvorens te investeren. Op het vlak van garanties zijn gestructureerde producten vergelijkbaar met de financiële instrumenten (aandelen, obligaties, fondsen…). Je blijft dus eigenaar, zelfs als je bank overkop gaat. In geval van fraude (hoogst onwaarschijnlijk) komt het Garantiefonds tussen tot een maximum van 20.000 euro per persoon en per instelling voor alle financiële instrumenten.
Kosten
Gestructureerde producten brengen vaak relatief hoge instap- en uitstap-/transactiekosten met zich in geval van aflossing vóór de vervaldag. Andere kosten (structureringskosten voor de productontwikkelaar, commissie voor de verdeler) worden rechtstreeks verrekend in de uitgifteprijs.
Fiscaliteit
Voor gestructureerde obligaties bedraagt de roerende voorheffing 30 procent op de meerwaarde gerealiseerd op de vervaldag (en eventuele tussentijdse uitbetaling van interest). Voor andere gestructureerde producten hangt de fiscale behandeling af van de onderliggende activa.
Duurzaam?
Er zijn vijf gestructureerde producten met een duurzaamheidslabel in de databank van het initiatief Towards Sustainability van de Central Labelling Agency. Alle vijf zijn ze uitgegeven door BNP Paribas Fortis of AG Insurance. ‘De duurzaamheid van gestructureerde obligaties is moeilijk te bepalen’, stelt Tom Van den Berghe van Towards Sustainability. ‘Ze hangt af van het duurzaamheidsscore van de financiële instelling die ze uitgeeft.’
GOUD
Risico: gemiddeld
Jaarlijks rendement over vijf jaar: 5%
Kenmerken
Fysiek goud heeft weinig economisch nut, omdat juwelen en technologie maar een deel van de productie gebruiken. Bovendien genereert goud geen inkomsten. Deze historische belegging is dus bijzonder moeilijk te kwantificeren, maar weekt wel passie los, zelfs bij financiële professionals. Sommigen menen dat iedere portefeuille wat goud zou moeten bevatten om te beschermen tegen het risico op een grote crisis. Anderen beschouwen goud als een nutteloos overblijfsel van de oudheid. De dagprijs van goud wordt sterk beïnvloed door de dollar, referentievaluta voor de goudmarkt, en de rentevoeten. Bij lage rentevoeten is het impliciete rendementsverlies kleiner voor wie goud verkiest boven een vastrentend product zoals een obligatie of spaarrekening. Specialisten volgen dan ook meestal de reële rentevoeten, d.w.z. de rentevoet min de inflatie, aangezien er in de wereld maar een beperkte hoeveelheid goud voorradig is en goud daarom wordt beschouwd als een bescherming tegen inflatie.
Bescherming
Wie veilig wil beleggen, vooral in tijden van spanning op de financiële markten zoals tijdens de bankencrisis van 2008-2009, de staatsschuldencrisis in de eurozone in 2011-2012 of meer recent de pandemie van 2020, kiest voor goud als toevluchtsoord. Met het succes van goud-ETF’s, die veel makkelijker te verhandelen zijn dan munten of staven, is het effect van crises op de goudprijs nu veel sneller merkbaar. Vorig jaar bereikte de prijs van een ounce een nieuw record van meer dan 2000 dollar per ounce, terwijl ETF’s in de loop van het jaar een recordhoeveelheid van 877 ton goud vestigden. Deze snelheid werkt evenwel in twee richtingen, want de vraag naar ETF’s kan ook negatief zijn en op de koersen gaan wegen zoals het geval was tussen 2013 en 2015, toen de onzekerheid over de nabije toekomst van de eurozone week.
Fiscaliteit
Beleggingen in gouden munten of staven zijn vrijgesteld van belasting, in tegenstelling tot andere edele metalen die onderworpen zijn aan BTW. Voor goud-ETF’s en -trackers is er over het algemeen een taks van 0,12 procent op beurstransacties bij aankoop en verkoop.
Kosten
Voor munten en staven zijn de kosten gewoonlijk verrekend in het (aanzienlijke) verschil tussen de verkoop- en aankoopprijs die de makelaars hanteren. Je zal ook rekening moeten houden met bewaarkosten (huur van een safe, en zo meer). Voor goud-ETF’s/trackers zijn de aankoop- en verkoopkosten vergelijkbaar met die van een beursorder. De jaarlijkse beheerskosten bedragen ongeveer 0,4 procent.
Duurzaam?
Volgens Amnesty International zijn het vooral bedrijven in de gas-, olie- en mijnbouwindustrie die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten. We kunnen ons inderdaad vragen stellen bij de werkomstandigheden van mijnwerkers, of bij corruptie en ga zo maar verder. Daarnaast is er ook de impact op het milieu. Mijnbouw laat altijd sporen na. Hoewel sommige grondstoffen essentieel zijn voor de economie, of soms zelfs onvervangbaar, behoort goud daar niet toe of slechts in heel beperkte mate voor bepaalde technologische toepassingen (ongeveer 10 procent van de productie). Uiteraard is de ene mijn de andere niet, en de recyclage van ‘oud goud’, zoals van juwelen, is een courante praktijk.
