Huiselijk geweld tegen vrouwen is een vaak doodgezwegen probleem. ‘Soms denk ik dat het gezin voor een vrouw de gevaarlijkste plek op aarde is’, zegt gewezen VRT-journaliste Kris Smet, die er een boek over schreef: Liefde met alle geweld.
In Vlaanderen is naar schatting een op de vijf volwassen vrouwen ooit het slachtoffer geworden van partnergeweld. Accurate cijfers in verband met andere vormen van geweld binnen het gezin, denk aan incest of kindermishandeling, zijn moeilijk te vinden. ‘Vreemd genoeg wordt aan onze universiteiten nauwelijks degelijk onderzoek gedaan naar huiselijk geweld’, zegt Kris Smet.
Toch kunnen we op grond van studies in de buurlanden aannemen dat huiselijk geweld ook bij ons een grote en structurele maatschappelijke kwaal is. Maar wel een waarop jammer genoeg nog steeds een groot taboe rust. ‘Dat heeft te maken met wat ik “de drie s-en” noem: schaamte, schrik en schuld’, zegt Smet. ‘Vooral bij hoogopgeleide vrouwen is het schaamtegevoel over wat hen is overkomen, enorm groot. Vrouwen die financieel afhankelijk zijn van hun man, zijn dan weer vaak te bang om te getuigen. Maar wat ik echt vreselijk vond, is dat haast alle vrouwen met wie ik heb gesproken, last hadden van schuldgevoelens. De een omdat ze vond dat ze geen goede moeder was, de ander omdat ze niet lekker kon koken. Soms gaat het om de futielste zaken, maar vrouwen denken wel dat ze daardoor het geweld ook een beetje hebben uitgelokt.’
Kris Smet verzamelde een reeks indrukwekkende en hartverscheurende getuigenissen van vrouwen die door hun familieleden of partners seksueel werden misbruikt of anderszins fysiek en psychisch mishandeld. De vrouwen getuigen anoniem, maar uit hun verhalen blijkt dat huiselijk geweld zich niet beperkt tot de lagere sociale klassen, een wijdverspreid vooroordeel, maar evengoed voorkomt in gegoede burgergezinnen.
Mannelijke slachtoffers komen niet aan het woord. ‘Het is uitdrukkelijk een feministisch boek’, geeft Smet aan. ‘Slechts 15 procent van de slachtoffers van huiselijk geweld zijn mannen, de rest zijn vrouwen. Dat zegt genoeg over de verstoorde machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen. In België sterven jaarlijks 140 vrouwen als gevolg van huiselijk geweld. Een regelrechte schande. Maar hoor je daar wat over in de media?’
In diezelfde media getuigde Smet destijds zelf tegen radio-icoon Jos Ghysen, die zijn medewerkster Ireen Houben jarenlang seksueel zou hebben misbruikt. Maar dat was slechts een van de triggers om het boek te schrijven. ‘Ik ben geen zweverige persoon, maar dit boek drong zich gewoon aan mij op. Ik ben al jaren bezig met vrouwenrechten en in mijn dichte vriendenkring heb ik ook vriendinnen die zwaar te lijden hebben gehad onder huiselijk geweld.’
Liefde met alle geweld van Kris Smet is uitgegeven bij Manteau.
Han Renard
‘Vrouwen denken vaak dat ze het geweld een beetje hebben uitgelokt.’
