Hoe kijkt Sir Edmund Hillary vandaag terug op zijn wereldprimeur van vijftig jaar geleden?

Copyright: Knack/Der Spiegel

Eindelijk konden ook de Britten hun vlag op een pool laten wapperen. Al ging het, na de noordpool en de zuidpool, maar om ‘de derde pool’ en al waren het een Nepalese sherpa met Indiase nationaliteit, Tenzing Norgay (38), en een Nieuw-Zeelandse imker, Edmund Hillary (33) die de Union Jack in de eeuwige sneeuw staken. Maar toch: ze waren onderdanen van het British Empire.

De Nepalezen stelden het aanvankelijk zelfs voor alsof hun chef-gids het eerst de top had bereikt. Tot Tenzing verklapte dat hij Hillary op zo’n twee meter aan het klimtouw volgde.

Edmund Hillary: ‘Zo was dat. Toen we weer in Kathmandu arriveerden, waren we compleet verrast door de grote politieke druk. De communisten, die van oudsher sterk staan in Nepal, gingen ervan uit dat Tenzing mij voor moest zijn geweest op de top. Daarmee wilden ze bewijzen dat de sherpa’s minstens zo goed waren als de westerse klimmers. Voor ons was die situatie hoogst onaangenaam omdat wij die beklimming zagen als de prestatie van het hele team. Daarom hadden we beslist te vertellen dat wij de top samen hadden bereikt.’

De Nepalezen maakten zelfs een affiche waarop een man, blijkbaar Tenzing, met de Nepalese vlag op de top staat…

EDMUND HILLARY:… terwijl een tweede klimmer aan een touw op de rug ligt en hulpeloos met handen en voeten in de lucht spartelt. Dat moest ik dan zijn. Aanvankelijk kon ik daarmee lachen, maar uiteindelijk irriteerde het me.

Koningin Elisabeth II verhief u onmiddellijk in de adelstand, maar uit uw memoires blijkt dat u die titel van Knight Commander of the British Empire (KBE) liever had geweigerd.

HILLARY: Toen een koerier mij dat bericht op de terugweg van de Everest naar Kathmandu kwam bezorgen, dacht ik dat het een grap was. Het zou evenwel onbeleefd zijn geweest die titel te weigeren. Mijn eerste gedachte was dat ik een nieuwe overall moest kopen. Want als imker leefde ik in Nieuw-Zeeland een eenvoudig leven en liep ik heler dagen in overall.

Was het van de koningin niet verstandiger geweest om ook Tenzing Norgay in de adelstand te verheffen?

HILLARY: Ik zou dat toegejuicht hebben. Ik vond het jammer dat hij niet geëerd werd zoals ik. De Britten praatten zich eruit met het excuus dat India geen buitenlandse adellijke titels aanvaardt. Maar ik wist dat dat niet waar was.

Vandaag gaat het er niet meer om de top van de Everest te bereiken, maar om in het Guinness Book of Records opgenomen te worden. Zo kregen we de eerste die de Everest afdaalde op ski’s, de eerste op snowboard, de eerste met een glijvalscherm…

HILLARY: Ik vind dat allemaal nogal onnozel. De meeste van die mensen zijn geen klimmers in hart en nieren. Ze willen alleen maar opvallen. Wij daarentegen hebben alles gegeven om als bergbeklimmers een gevoel van intense tevredenheid te ervaren. Alleen voor onszelf.

Klimmers laten zich nu voor 35.000 tot 60.000 dollar per persoon naar de top brengen en terug. Wat denkt u van die commercialisering?

HILLARY: Dat is geen bergbeklimmen meer, zoals wij dat beleefden. Die mensen beschikken over duizenden meters vooraf vastgemaakte klimtouwen en netjes geïnstalleerde aluminiumladders over de gletsjerkloven. En lopen in de voetsporen van hun gidsen. Van pionierswerk is geen sprake meer.

Sinds Reinhold Messner en Peter Habeler in 1978 voor het eerst de top haalden zonder zuurstofflessen, lijkt het alsof er eersteklas en tweedeklas Everestklimmers zijn.

HILLARY: Nee. Wie op de top raakt, levert hoe dan ook een uitzonderlijke prestatie. Ik bewonder uiteraard dat honderdtal dat het zonder zuurstofflessen heeft gedaan. Want daar moet je de juiste fysiek voor hebben. En die hebben weinigen.