De Colombiaanse president Juan Manuel Santos hoopt nog dit jaar met de rebellen van de FARC tot een vredesakkoord te komen.
Dat akkoord zou een einde maken aan vijftig jaar burgeroorlog. Maar dan moet hij wel eerst op 15 juni in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen zijn grote rivaal – en tegenstander van de vredesonderhandelingen – Alvaro Uribe verslaan.
U onderhandelt zonder wapenstilstand. Bent u niet bang dat het eerste het beste incident alles kan doen mislukken?
Juan Manuel Santos: Ik deel het principe van Israëls vroegere premier Yitzak Rabin. Ik bestrijd het terrorisme alsof er geen onderhandelingen waren, en ik voer vredesonderhandelingen alsof er geen terreur was.
Kon u de twee belangrijkste guerrillagroepen, de FARC en het ‘Nationale Bevrijdingsleger’ (ELN) niet louter militair de baas?
Santos: Met wapengeweld alleen kun je ze niet uitschakelen. Als dit vredesproces mislukt, staat Colombia nog 20, 30 of 40 jaar oorlog te wachten.
Maanden geleden kondigde u een overeenstemming aan over twee van de zes onderhandelingsthema’s: de landhervorming en de politieke participatie van de FARC. Komt er een nieuwe doorbraak?
Santos: Ik wil geen te hoge verwachtingen wekken, maar we gaan ervan uit dat we binnenkort het derde hoofdstuk afsluiten. Wanneer juist kan ik niet zeggen. Het is een erg moeilijk thema, dat ik zelf op de agenda heb gezet: de drugshandel. Als we daaruit komen, zal dat beslissende gevolgen hebben voor Colombia, de regio en de hele wereld. Colombia kreeg decennialang te horen dat het hoofdleverancier was van cocaïne. Als daar een eind aan zou komen, ware dat een fantastische ommekeer voor ons land, dat meer dan alle andere in de regio geleden heeft onder de gevolgen van de drugshandel.
Gelooft u echt dat de FARC die winstgevende handel zal laten schieten?
Santos: Ze zullen wel moeten. Wij zijn in staat om hun teeltgebieden en transportwegen te controleren. Ja, ik denk dat de FARC zich daartoe zal kunnen verbinden.
Veel Colombianen vrezen dat de rebellen er ongestraft afkomen. Dat is precies wat de partij van uw tegenstander Alvaro Uribe u verwijt.
Santos: Ik zou nooit een generaal pardon voor de guerrilla aanvaarden. Jammer genoeg verspreiden mijn rivalen daar om politieke redenen valse geruchten over. Daarmee willen ze de Colombianen angst aanjagen. Maar ik hoop dat iedereen begrijpt dat vrede het beste is wat dit land kan overkomen na drie generaties leed. Ik heb in dit land nog geen dag vrede gekend, en dat geldt voor negentig procent van de mensen.
De FARC werd een halve eeuw geleden opgericht als een sociale beweging, omdat de rijkdom in Colombia extreem ongelijk verdeeld is. Wat doet u daartegen?
Santos: Vroeger waren we na Haïti het land met de meest onrechtvaardige vermogensverdeling in Latijns-Amerika. Inmiddels neemt de ongelijkheid af. De groeiende economie financiert sociale programma’s, zodat de extreme armoede gedaald is. Ons budget is in evenwicht, de staatsschulden dalen. We hebben een groeiende markt omdat de armen opschuiven naar de middenklasse. We hebben vrijhandelsakkoorden gesloten met de EU, de VS en vele andere. Experts schatten dat de huidige groei van 4,5 procent nog zo’n twee procent hoger zou kunnen zijn als er een einde komt aan het conflict.
Bij vrede spaart u veel geld. Waarvoor zal u dat gebruiken?
Santos: Voor sociale woningen, onderwijs, gezondheid, arbeidsplaatsen en milieu. Ik wil dat Colombia tegen 2025 de best geschoolde jeugd van heel Latijns-Amerika heeft.
© Der Spiegel
