Honderden lichamen van toeristen kwamen in Thailand in massagraven terecht.

Mensen houden van massaspektakels. Rockfestivals en sportmanifestaties barsten uit hun voegen. Iedereen wil erbij zijn. Maar de macht van het getal taant als het om massagraven gaat. Dan haakt iedereen af. Massagraven doen de wereldgemeenschap huiveren. In vergeten oorlogsgebieden gaan journalisten of hulpverleners soms actief op zoek naar massagraven omdat ze weten dat ze daarmee de aandacht kunnen trekken.

De voornaamste interventies in de oorlog in ex-Joegoslavië werden uitgelokt na een barrage van berichten over massagraven. De sluipende oorlog in Oost-Congo raakt maar niet bovenaan de internationale agenda, tenzij af en toe na macabere verhalen over ritueel kannibalisme, omdat de meeste mensen er ongezien in het woud sterven.

Wij willen allemaal ons eigen graf. Wij zijn bang om na onze dood in de anonimiteit te verdwijnen, te verdwijnen tout court, zoals ons lichaam. Wij willen een eigen zerk of een eigen urne. Of minstens een moment waarop onze as op een liefst symbolische plaats wordt uitgestrooid. Een laatste teken dat we er geweest zijn en dat we op zijn minst voor enkele vrienden een verschil maakten.

Het is in dat kader niet onbegrijpelijk dat de autoriteiten van enkele westerse landen, zoals Zweden en het Verenigd Koninkrijk, nogal scherp reageerden op berichten dat de Thaise overheid na de ramp met de vloedgolf overleden buitenlandse toeristen in massagraven begroef. In een aantal lichamen zou zelfs een kleine chip zijn ingeplant om ze later, als ze zouden worden opgegraven, te kunnen identificeren.

Er zijn nog altijd honderden vermiste toeristen, van wie vermoed wordt dat ze gestorven zijn. Die mogelijk in een massagraf liggen. Die dus zullen worden opgegraven en geidentificeerd. Want niemand mag een anonieme dood sterven. En vrienden en familie willen zekerheid. Blijven wachten op iemand die nooit meer komt, kan slopend zijn.

Het was in deze context echter niet nodig om doden in een massagraf te dumpen. Meestal gebeurt dat om het risico op epidemieën te drukken. Maar deze doden waren slachtoffers van een natuurramp, niet van een of andere ziekte, dus was de kans dat de lichamen ‘besmettelijk’ waren, klein.

Er is natuurlijk wel het argument dat lijken lelijk in de weg kunnen liggen. Het is niet uitgesloten dat de Thaise autoriteiten gewoon massagraven delfden als deel van een schoonmaakoperatie om nieuwe toeristen niet te ontmoedigen. Economische beginselen leiden makkelijk tot cynische maatregelen.

Dirk Draulans

Economische beginselen leiden makkelijk tot cynische maatregelen.