Tobias Rehberger in De Vleeshal: kunst die dicht bij het leven staat.

De Vleeshal in Middelburg is een tentoonstellingsruimte met een sterk dominerende architectuur. Met goed gekozen tentoonstellingen en werk dat een dialoog of confrontatie aangaat met de aanwezige bouwstructuur, slaagt curator Lex Ter Braak er toch telkens opnieuw weer in om een boeiende expositie op te zetten. Daardoor, en natuurlijk ook door de sterkte van de gekozen werken, gaan geen van de kunstwerken er ten onder aan de zwaarte en historische geladenheid van het gebouw. Afgelopen zomer toverde Atelier Van Lieshout de ruimte nog om tot een slaapzaal met reuzenbedden, waarbij een frivole schommel van de Nederlandse kunstenares Fransje Killaars het enige maar zeer overdadige en weldoende kleurelement aanbracht.

Nu is in de Vleeshal werk te zien van de jonge Duitse kunstenaar Tobias Rehberger.

De Vleeshal werd door Rehberger omgebouwd tot een labyrint van zijdepapier. In het hart van het labyrint bracht hij een met scherp licht omringde muziekinstallatie aan die de bezoeker lokt. Wie zich binnen waagt, gaat op zoek naar het ritmisch kloppend hart van de doolhof. Maar het hart is onbereikbaar, en ook al wordt het licht almaar feller, de labyrintische sporen leiden uiteindelijk terug naar de uitgang. De bezoeker kan alleen om de muziek en het licht heen meanderen. Hij krijgt hen nooit te zien.

Rehbergers labyrint is gemaakt van aan elkaar geschakelde schermen uit zijdepapier. Licht – in verschillende sterktes – schemert dwars door het papier heen, net als de muziek verleiden ze de bezoeker om altijd verder door te dringen, tot je het gevoel hebt helemaal “lost in music” te zijn. Het lijkt alsof er slechts één manier overbijft om het hart van de installatie te aanschouwen en dat is dwars doorheen het kwetsbare papieren netwerk te scheuren.

Maar dat zou al te veel op een verkrachting lijken, bovendien stelt de aanblik van het hart zelf wellicht maar weinig voor. Het is net de onbereikbaarheid en het mysterie die haar interessant maken. De beproefde ontoegankelijkheid van de opzwepende muziek en de mysterieuze lichtbron doen je uiteindelijk maar naar één ding verlangen, zo snel mogelijk weer de uitgang vinden om verlost te zijn van de sirenenzang.

GEURIGE BLOEMEN

Rehberger is een vreemde kunstenaar. Zijn artistieke uitdrukking valt niet binnen de bekende canons. Hij vermengt alledaagse belevingen, entertainment en van kunst afgeleide disciplines als design in de materialisering van zijn werk. Het labyrint kan gelezen worden als goedkoop kermisamusement maar roept tegelijk, mede door zijn delicate vormgeving, toch veel meer op. Veel hangt af van de openheid en gevoeligheid waarmee je het werk wil bekijken.

Participatie van de toeschouwer – zowel fysiek als geestelijk – is dan ook een van de belangrijkste facetten van Rehbergers kunst, die zeer dicht bij het leven zelf komt te staan. Op de Biënnale van Berlijn pakte de Duitse kunstenaar uit met een bloemenhal. In vanuit architecturaal oogpunt bekeken een van de mooiste, historische ruimtes van de Biënnale, stond een verzameling vazen met geurige bloemen. Elk van die met bloemen gevulde vazen vormde een portret van een vriend van de kunstenaar. Boven deze installatie zweefde een reusachtige ventilator, als een perpetuum mobile aangedreven door zijn eigen beweging. De ventilator is een werk van de IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson. De wind die het zwevende gevaarte verspreidde, zorgde ervoor dat de weke bloemengeur uit Rehbergers portretten ook ging circuleren in de omliggende ruimtes.

Ook op Manifesta 2 zei Rehberger het met bloemen. Vanuit de grote glasramen van het Casino in Luxemburg heb je een wijds zicht op de vallei en braakliggende gronden. Rehberger toverde die om tot bloemenperken. Het tijdelijke karakter van deze installatie liet de stad toe om gedurende enkele maanden zichzelf vanuit een nieuwe orïentatie en invulling te bekijken. De openheid en alledaagse vormgeving van Rehbergers werken maken dat ze gemakkelijk communiceren met andere kunstwerken of architecturale en urbane structuren. Rehberger geeft een beschouwer een mogelijkheid. Hoe en of die wordt ingevuld hangt grotendeels af van diens eigen verbeelding en gevoeligheid.

“Nightprowler”, Tobias Rehberger, tot 7 maart in de Vleeshal in Middelburg. Open van dinsdag tot en met zondag van 13 tot 17u. Tel. 31/118 652200.

Els Roelandt