HET ADDERKLUWEN

DOOR FRANS VERLEYEN Rond stallen met besmette varkens leggen de boeren een schutkring aan. Het beeld mag oneerbiedig klinken, maar de democratie moet ook het Waalse socialisme een tijdlang van de buitenwereld afsnijden. Het spergebied waarin het Vlaams Blok lange tijd werd vastgehouden, komt nu voor uitbreiding in aanmerking. Zoniet gaat vooral de CVP ten onder aan de vaststelling dat haar waarden en politieke methoden niet langer verschillen van de gewetenloosheid van haar beschermeling : de PS waarmee ze blindelings blijft collaboreren. De Vlaamse christen-democraten dreigen door hun gebrek aan soortelijk gewicht weg te zinken in de leegte. CVP-voorzitter Marc Van Peel gekscheert in een Waalse PS-krant dat zijn stadsgenoten nog minder van Nederlanders houden dan van Marokkanen. De Antwerpse staatsman-historicus krijgt straks geen hand meer van Wim Kok, als die nog eens naar de Scheldebocht komt kijken. Geschrokken door de algemene opwinding verdedigt de heer Van Peel zich : hij wou Le Peuple alleen maar diets maken dat de zogenaamd innige band van Vlaanderen met Nederland ?geen mythisch karakter? heeft. En, weet u, zijn woorden werden opgetekend in de krokus-komkommertijd. De kranten moesten iets hebben om over te schrijven. Gisteren Di Rupo of Van der Biest en Spitaels, vandaag iemand anders. Met hetzelfde onnozele lef blijven de PS-voorzitter en zijn trouwste kameraden ontkennen dat ze ook maar iets afwisten van al die in de zwarte wapenhandel verdiende miljoenen op hun eigen Luxemburgse bankrekeningen. ?De strijd tegen het casinokapitalisme en de fiscale fraude gaat wel degelijk verder.? Op 1 maart wil Philippe Busquin zich, roos in de vuist, laten herverkiezen tot president van zijn partij. En zo zeilt het roestige regeringsschip parmantig voort. Weliswaar moest kapitein Dehaene een deel van zijn rebellerende CVP-bemanning afsnauwen : ?kop dicht.? Die drie verhalen over domheid, maffia en neergeslagen muiterij weven zich adembenemend door elkaar. Tot de spanning zich straks in een daverende ontknoping ontlaadt. De werkelijkheid overtreft hier namelijk de stoutste verbeelding. Het gevoel dat ?we regelrecht door gekken geregeerd worden? wint overal veld. Maar dit kan dus niet blijven duren, dit waait niet over. Blijkens haar vele aan de politiek gewijde lezersbrieven is de bevolking moreel radeloos. Bedrogen partijmilitanten, kleine lieden met hun pensioen of met hun voor en door Maastricht gematigd loon, RMT-matrozen, uitkeringstrekkers, ambtenaren, verplegers, jobzoekers, staalarbeiders, beroepsmilitairen, gerechtspersoneel, leraars, zieken, winkeliers, kinesitherapeuten, toneelacteurs, witte kinderen, rijkswachters, muzikanten (behalve de Fiamminghi), huisvrouwen of -mannen, commentaarschrijvers, asielzoekers, slachtoffers van onbestrafte straatjochies : elk soort lid van de maatschappij wordt met de regelmaat van een klok door zijn eigen overheid belazerd. Al dat materiële en psychische leed moet van dageraad tot avond worden aanhoord door herbergiers, kappers of eigenaars van een talkshow. ?Leed? is vaak machteloos maar toch verwant met ?belediging?, een mentale toestand die dan weer tot terugslaan aanspoort. Veel namens 's lands belang optredende personages prikkelen de gewone man door hun uiterlijk : ze zijn behoorlijk ongevoelig, zelfbewust en rijk. Daarbij imiteren ze de taal van de manager voor wie ze willen doorgaan tamelijk onbeholpen, of wollig of bars. In geen jaren hebben ze nog een sterke, bezielende tekst voortgebracht. Uit hun welig bezit aan parastataal vastgoed, hun zakenrelaties, notaboekjes of bankdeposito's spreekt iets heel anders dan de zenuwachtigheid waarmee hun gemiddelde onderdaan elke zomer zijn belastingbrief in de bekende bruine enveloppe op de bus doet. ?Iemand moet opstaan,? schreef dichter Benno Barnard nog vóór de recente miserie met al die excellenties, zwetend in hun adderkluwen. Een heleboel adders zijn al schijndood, André Cools zelfs echt. Twintig andere PS-kopstukken van de partij, de kabinetten of de regering zitten in de diepvries van het gerecht of van een interne afrekening. Anderen, en niet alleen in hun omertà opgesloten PS-godfathers, zullen volgen. De grens tussen openbaar bestuur en losse criminaliteit is vaag geworden. Daar zit nog een klein voordeel aan vast : de laatste tijd waagt geen enkele minister het nog, zoals een jaar geleden schering en inslag was, om de pers of de publieke opinie van staatsvijandig poujadisme te beschuldigen. Maar wie heeft nog de kracht en de middelen om op te staan, voor opstand dus ? De Belgische kiezer zit met de kater van zijn eigen stemgedrag, nauwelijks twee jaar geleden. De nu aan het bewind zijnde coalitie haalde in mei 1995 weliswaar geen rekenkundige meerderheid maar wel net genoeg zetels voor gestroomlijnd roomsrood, zowel in Wallonië als Vlaanderen en federaal. De geestelijk luie burger kreeg dus wat hij gevraagd had. Hij informeerde niet eens vooraf naar het verborgen beleidsprogramma van Dehaene II, Louis Tobback en de Waalse medespelers. Omdat hij zich toen liet behandelen als een kind, opkijkend naar mooie affiches, kan hij vandaag slechts grommen met een baard in de keel. EEN NIEUWE MOORDOndertussen heerst allerminst het gevoel dat in Vlaanderen de democratische oppositie van VU, Agalev en VLD grote indruk maakt of een kentering der tijden aankondigt. Er moet daar iets mis zijn met het intellectuele gezag of groepsverband. Het verlossende tegenproject komt maar niet uit de verf. Elk van de drie afzonderlijk weegt trouwens te licht om het bijna occulte Dehaene-systeem, geïnspireerd door dat van Helmut Kohl, frontaal aan te vallen. Tot meer dan wat straatgevechten met af en toe een schot in de gevel van de Zestien is het niet gekomen. Toch moet in de zeven parlementen waaraan België overmatig rijk is, nog een voorraad ongebruikte intelligentie en rechtschapenheid opgeslagen liggen. Die aanboren, zonder op generaties of partijgrenzen te letten, is de enige redding voor de Belgische staat. De poging is bezig. Wie haar willen verijdelen, en ze vergaderen druk, beramen opnieuw een politieke moord.