Chris De Stoop
Chris De Stoop Chris De Stoop is redacteur van Knack.

De stigmatisering van 150.000 zonevreemde woningen is koren op de molen van het Vlaams Blok. Maar 163 gemeenten zijn bijna klaar met een structuurplan om het probleem aan te pakken.

Het gemeenschapsleven is niet meer wat het was, het sociale weefsel brokkelt af, maar er is één initiatief dat Vlaanderen nog storm doet lopen: de volksvergadering over de problematiek van de zonevreemde woningen. De voorbije maanden vonden er vele honderden debatavonden plaats, waarop massaal veel volk aanwezig was. Zelfs in de verste uithoeken van het platteland zaten de parochiezalen stampvol. De topvijf van meest verontruste gebieden lijkt te bestaan uit de Westhoek, het Meetjesland, het Pajottenland, het Hageland en Zuid-Oost-Vlaanderen. Daar is gemiddeld eenvierde tot eenderde van de huizen zonevreemd. Er zijn dorpen en gehuchten die voor meer dan de helft of zelfs helemaal zonevreemd zijn.

De toon op die vergaderingen is bijzonder scherp en bitter. Vooral de vzw Ruimte voor Mensen, een zustervereniging van het Algemeen Eigenaarssyndicaat, schuwt daarbij geen extreem taalgebruik tegen de ‘collectivisten’ en ‘eco-fascisten’ (met zelfs verwijzingen naar de sovjet- en nazi-regimes) die 300.000 huizen zouden willen vernietigen; met een ‘volksopstand’ als gevolg. Het is geen wonder dat in sommige debatten het hoge woord gevoerd wordt door lokale Vlaams Blokkers. Maar ook op de voorlichtingsvergaderingen van verenigingen zoals het ACW en de Landelijke Gilden, die niet van extremisme kunnen worden verdacht, komt dezelfde felle en soms sloganeske kritiek boven.

Voor de Landelijke Gilden gaf Bert Meulemans wel vijftig avonden. Op zijn meegebrachte kaarten ontdekten sommige mensen voor het eerst dat ze zonevreemd zijn. Meulemans: ‘Talloze mensen reageren erg opstandig of liggen er wakker van. Wij proberen echter het volk niet op te jutten zoals sommige andere verenigingen, die soms cruciale, geruststellende informatie verzwijgen. Maar de mensen zijn kwaad omdat zij geen rechtszekerheid krijgen, omdat zij bang zijn van het uitdoofbeleid, en omdat zij zich fundamenteel onrechtvaardig behandeld voelen door de overheid. Hun woning die ze volkomen wettelijk geërfd of gebouwd hebben, wordt bedreigd door een sluipende onteigening. De prijzen zijn gemiddeld al dertig procent gezakt.’

Vlaams parlementslid Patrick Lachaert (VLD), die naar een algemene regeling streeft, gaat als gespecialiseerd advocaat tweemaal per week over de problematiek spreken. ‘Ik heb in het Alpheusdal eens duizend eigenaars van weekendhuisjes toegesproken. Toen ik daar buitenging, dacht ik: dat is hier honderd procent voor het Vlaams Blok. Hetzelfde dreigt nu met de eigenaars van zonevreemde woningen: als we die nog jaren in onzekerheid laten, gaan ook die naar het Blok.’ Volgens Lachaert is de paniekgolf de schuld van een aantal groene en socialistische politici, die de idee koesterden om het platteland te ontvolken en er ‘één groot Bokrijk’ van te maken.

Vlaams minister Steve Stevaert (SP) zei onlangs nog dat alleen ‘goed bestuur’ het Vlaams Blok kan tegenhouden. Het decreet op de ruimtelijke ordening, dat Stevaert kort voor de verkiezingen in 1999 door het parlement joeg, lijkt echter een schoolvoorbeeld van onbehoorlijk bestuur. Ongeveer 150.000 gezinnen (bijna een half miljoen mensen) werden erdoor geviseerd, terwijl het de bedoeling was om nog geen vijf procent ervan aan te pakken. Kortom, het leek meer een tapijtbombardement dan een precisiebombardement. Er was niet eens een inventaris opgemaakt. Het decreet leidde tot talloze betwistingen en moest al op tientallen punten worden aangepast. De overgangstermijn moest al verlengd worden tot 2006. Maar dat betekent nog vijf jaar onzekerheid.

Tegen dan moeten de gemeenten een gebiedsgerichte oplossing zoeken via ruimtelijke structuurplannen. Volgens de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten zijn 163 gemeenten al klaar met hun structuurplan of met de startnota ervoor. Maar vorige week gooide VLD-voorzitter Karel De Gucht ineens het roer om: hij wil nu een algemene ‘regularisering’. Alleen al dat woord – voor woningen die volkomen legaal zijn – werkt de stigmatisering nog in de hand.

Chris De Stoop

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content