De MRSA-bacterie dringt rust- en verzorgingstehuizen binnen.

Niet alleen ziekenhuizen kampen met resistente stafylococcen (MRSA). Het probleem dook ook in rust- en verzorgingsinstellingen (RVT’s) op, waar veel oudere en (dus) zwakkere mensen verblijven.

Jan Opdebeeck is hoofd van de RVT-inspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Hij benadrukt dat geen van de recente sluitingen van RVT’s met een MRSA-besmetting te maken had, hoewel onder druk van hun precaire financiële situatie nogal wat RVT’s op hygiëne besparen.

RVT’s zouden het op prijs stellen mochten ziekenhuizen wat meer rekening houden met de bestemming van de patiënten die ze ontslaan. ‘Met iemand die naar huis gaat, is er geen probleem’, stelt Opdebeeck. ‘Maar dat kan wel het geval zijn voor iemand die in een thuisvervangende instelling als een RVT terechtkomt. Een MRSA-besmetting is daar moeilijk onder controle te houden.’

Het kabinet van Vlaams minister van Welzijn Mieke Vogels (Agalev) bevestigt dat er gevallen bekend zijn van RVT’s die mensen weigerden wegens hun MRSA-besmetting. Bewoners met zo’n besmetting worden ook gemakkelijk van de anderen geïsoleerd, waardoor ze hun zo belangrijke sociale contacten verliezen.

‘Er is in de wereld van RVT’s recent een alarmsituatie ontstaan over iets wat vroeger waarschijnlijk ook bestond’, meent Opdebeeck. ‘Maar er wordt nu meer dan vroeger op de aanwezigheid van MRSA’s getest, waardoor er meer positieve gevallen worden opgespoord. Het probleem mag echter zeker niet overroepen worden.’

In 1997 onderzocht Annette Schuermans van de KU Leuven zeventien rusthuizen, waarin 5 procent van de patiënten besmet was. Schuermans evalueerde haar cijfers toch als positief: ‘Het viel al bij al nog goed mee. We vonden de meeste besmettingen wel in rusthuizen waarvan nogal wat bewoners heen en weer naar een ziekenhuis pendelden.’

Schuermans benadrukt dat een grote aandacht voor handhygiëne van de verzorgers – vooral het wassen van de handen tussen contacten met verschillende patiënten – in vele gevallen kan volstaan om ‘kruisbesmetting’ te vermijden.

Toch zit de schrik er in de RVT’s goed in. ‘Sinds de dioxinecrisis lokt alles wat op een besmetting lijkt blijkbaar een collectieve psychose uit’, stelt Jan De Lepeleire van de KU Leuven, die tevens coördinerend en raadgevend arts in een RVT is. ‘Ik merk dat het een probleem wordt om verpleegkundigen de maatregelen te laten nemen die wenselijk zijn, zoals grote aandacht voor handhygiëne. Ze gaan te gemakkelijk over op het isoleren van patiënten.’

De Lepeleire heeft ook bedenkingen bij de aanpak om werknemers van een RVT op een MRSA-besmetting te laten screenen: ‘Dat is de beste manier om mensen weg te jagen. Want er wordt altijd een besmettingsgraad van 10 tot 15 procent gevonden. Gezonde mensen hebben evenwel geen last van deze bacterie.’