JA
Opgetekend door Robin Veltjen
‘Als we de NMBS een toekomst willen geven, dan moet woon-werkverkeer gratis worden. Eerst werken we de schuldenberg weg en daarna hebben we een investeringsenveloppe nodig. Ik kan niet akkoord gaan met het plan van Karel Vinck, dat een prijsstijging van 15 procent voor de abonnementen inhoudt en daarbovenop nog eens 10.000 ontslagen kost. De NMBS moet gewoon meer reizigers vervoeren, en dat bereik je met een efficiënt bestuur. Door dit initiatief willen we mensen aanmoedigen de trein te nemen. Ik heb daar al ervaring mee op Vlaams niveau, waar wij trouwens voor 100 procent bijdragen, en dat leverde de NMBS 20 procent meer reizigers op.
Het is trouwens een voordelige regeling voor de werkgevers, want zij hoeven op hun bijdrage geen sociale lasten of belastingen te betalen. Als je iemand 500 euro opslag wilt geven, betaal je die kosten wél, en dat weegt een stuk zwaarder door. Bovendien kunnen ze het gratis woon-werkverkeer gebruiken tijdens de onderhandelingen met de vakbonden. Het zou de werkgevers in totaal 80 miljoen euro kosten, zeggen ze, maar dat is overroepen. Dat is alleen het geval als álle werknemers meteen in het project stappen, maar zo’n vaart zal het niet lopen.
We bekijken het bedrijf per bedrijf en polsen naar de interesse. Als het project een succes is, zullen we onze middelen moeten uitbreiden, maar voorlopig volstaat het bedrag van vier miljoen euro dat we jaarlijks bijleggen. Je kunt niet verwachten dat de overheid de kosten voor gratis woon-werkverkeer alléén gaat dragen, het betalend treinverkeer kost de regering al genoeg. De bedrijven zullen ook tevreden zijn, want met de trein is de kans dat je op tijd in het bedrijf bent groter dan wanneer je met de auto komt. Bovendien, als je iets wilt doen aan de files, het aantal dodelijke ongevallen, de Kyoto-norm en dergelijke, dan is een plan als dit onontbeerlijk.
Ik weet dat sommige werkgeversorganisaties er nogal sceptisch tegenover staan, maar ik weet ook dat dit zeker niet bij alle bedrijven het geval is. Het is hetzelfde verhaal als toen ik de NMBS voorstelde 65-plussers goedkoper te laten treinen. Eerst was men absoluut tegen, nu is men er blij mee.’
NEE
‘Het voorstel laat uitschijnen dat werknemers gratis met de trein naar hun werkplaats kunnen, maar gratis bestaat niet. Er is altijd iemand die betaalt en in dit geval is dat de werkgever. Wij betalen gemiddeld al 60 procent van het treinabonnement en dat zouden we nu moeten optrekken naar 100 procent. Het kan niet dat men die factuur zomaar in onze handen duwt. Bedrijven hebben het economisch gezien al moeilijk genoeg.
Daarnaast creëert het plan een vorm van discriminatie: wat vertel je het personeel dat de metro neemt of gewoon niet anders kan dan met de auto komen? Die mensen worden benadeeld.
Algemeen gratis openbaar vervoer lijkt een oplossing, maar dat is niet haalbaar. Dan zouden de werkgevers 300 miljoen euro moeten ophoesten. En dat maakt van de beloofde lastenverlaging van 800 miljoen euro meteen een lege doos. Het gratis woon-werkverkeer mag geen vestzak-broekzakoperatie worden, hè. Want wat is daarvan het gevolg? Bedrijven zullen moeten besparen via ontslagen, waardoor de werkgelegenheid verder daalt. Of om het populistisch te zeggen: wat slecht is voor de bedrijven, is slecht voor de mensen. Bovendien dreigen werkgevers de speelbal van de NMBS te worden. Als het spoorbedrijf met hoge kosten kampt, zijn er twee mogelijkheden: ofwel vallen daar ontslagen, ofwel gaan de abonnementsprijzen omhoog. En de vakbonden kunnen met dat tweede leven, want het is toch de werkgever die betaalt. Zolang er geen zekerheid is over de financiële draagkracht van onder andere de NMBS, zien we gratis woon-werkverkeer niet zitten.
Ik vraag me trouwens echt af of het voorstel in deze vorm meer treinreizigers zal opleveren, want niet iedereen wil met de trein naar het werk. Opeengestapeld als sardines in wagons die vaak oncomfortabel zijn… Het lijkt me logisch dat je eerst investeert in de uitbouw van een degelijk transportnet, alvorens het gratis aan te bieden. De bijdrage van de werkgever inzake woon-werkverkeer maakt al 25 jaar deel uit van het tweejaarlijks sociaal overleg. Het is een onderdeel van de loons- en arbeidsvoorwaarden waarover de sociale partners, tot ieders tevredenheid, onderling beslissen. Zo moet het blijven!’
‘Het is ook een voordelige regeling voor de werkgevers.’
‘Eerst investeren in de uitbouw van een degelijk transportnet.’
