Radio 1 moet een knoop doorhakken.
Ofschoon de wereld in brand staat en men zich in tijden van crisis niet over álles druk kan maken, mogen we bepaalde details toch niet uit het oog verliezen. Zo zouden wij, uit louter vaderlandsliefde, even willen terugkomen op een minuscuul maar cruciaal kleinigheidje dat al eerder in deze kolommen onder de aandacht werd gebracht. Te weten: de verdwijning van de beleefde aanspreekvorm op Radio 1.
Fijnbesnaarde luisteraars die nog zijn grootgebracht met enig benul van etiquette, storen zich sinds de vernieuwing van Radio 1 mateloos aan het feit dat wij door een aantal presentatoren niet langer met ‘u’ worden aangesproken, maar doodgewoon met ‘jij’ en ‘jou’ – hetgeen geweldig familiair en bijgevolg een beetje onbeleefd is.
Mezzo-gastvrouw Ruth Joos legde onlangs in Knack nog eens uit hoe dat zo gekomen is: ‘Radio 1 is sinds kort een jij-net geworden. Ik krijg die ‘u’ gewoon niet door mijn strot. U klinkt gewoon niet. Het bekt niet, het is ouderwets.’ Verderop in dat interview verklaarde Joos dat ze vindt dat er op radio en televisie ‘op een normale manier’ over cultuur moet worden gesproken: ‘Ik weiger de uitzending te beginnen met “goeiemiddag kindertjes, hier is juf Ruth”.’
Op dat laatste punt heeft ze gelijk. Net daaróm is dat gejij en gejou ten aanzien van de luisteraar zo ongepast. Jijen en jouwen doet men met vrienden en kennissen, niet met mensen die men niet kent – tenzij het kindertjes zijn. Dus als juf Joos vindt dat er op een normale (lees: volwassen) manier over cultuur mag worden gepraat, dan vindt ze vast ook dat de luisteraar op een volwassen manier mag worden aangesproken.
Radio 1 is trouwens helemáál geen jij-net. Dat is weliswaar de officiële boodschap die op last van de marketingafdeling slaafs wordt uitgedragen door sommige presentatoren, maar de echt aandachtige luisteraar weet wel beter. Mocht het u nog niet zijn opgevallen, moet u daar bij gelegenheid maar eens op letten: tijdens de nieuwsuitzendingen op Radio 1 – van De Ochtend tot en met Vandaag – worden we, althans qua aanspreekvorm, wél als grote mensen behandeld. Per ongeluk, nemen wij aan: Lisbeth Imbo en co. volgen gewoon, zonder daar verder al te diep over na te denken, hun professionele buikgevoel als radiomakers. Of het moest zijn dat ze die ‘jij’ echt niet door hun strot krijgen, dat ze tegen de marketeers hebben gezegd: ‘Je bekt niet, het is te nieuwerwets.’
Hoe dan ook, op deze manier wordt Radio 1 stijlgewijs lelijk scheefgetrokken door een pijnlijke inconsequentie, door een puinhoop der aanspreekvormen. In De Ochtend zijn wij ‘u’, in Mezzo worden wij ‘jij’, Imbo en co. blijven beleefd, Joos en co. denken dat ze op hun hurken moeten gaan zitten. Laat het een nieuwjaarswens zijn: als kleine aandeelhouders van de openbare omroep wensen wij dat over deze kwestie zo spoedig mogelijk duidelijkheid wordt geschapen. Bij dezen alvast een simpele vraag voor de gedelegeerd bestuurder: ‘Geachte heer Wauters, wij vragen u dat jij hierover de knoop doorhakt.’
door Joël De Ceulaer
