Koningin Beatrix viert haar zilveren ambtsjubileum.

Toen ze op 30 april 1980 haar moeder Juliana opvolgde, vlogen de rookbommen en de stenen door de lucht. ‘Lang zal ze beven’, beloofden de Amsterdamse krakers. ‘Geen woning, geen kroning!’ Een echte Moeder des Vaderlands, zoals Juliana dat was, is koningin Beatrix nooit geworden. Maar in de vijfentwintig jaar van haar bewind loodste ze het Huis van Oranje wel behoedzaam en bekwaam langs alle klippen.

‘Een koningin behoort altijd een kroon en een hermelijnen mantel te dragen en altijd te wuiven, en verder niks’, schreef de columnist Jan Blokker ooit. Beatrix ziet dat anders. Ieder jaar op Koninginnedag laat ze zich welwillend fêteren door het zaklopende, koekhappende en klompendansende deel der natie, maar ze beschouwt het koningschap niet als een louter ceremonië-le functie. Zelfs republikeinen – in Nederland zijn die zeldzaam – loven haar intelligentie, haar werkkracht en haar perfectionisme. Tien kabinetten en vier premiers heeft ze zien langskomen in die vijfentwintig jaar. En net als destijds koning Boudewijn bij ons heeft ze een voorsprong in ervaring en dossierkennis op de meeste politici, en wordt haar een grote invloed op het beleid toegedicht. ‘Een onderhoud met het staatshoofd is een hachelijk examen’, getuigde Dries van Agt. Op ondoordachte uitspraken heeft men Beatrix nooit kunnen betrappen, behalve misschien die ene keer dat ze zich tegenover het Genootschap van Hoofdredacteuren liet ontvallen dat in Nederland ‘de leugen regeert’.

Zo frommelig als haar moeder was, zo statig is Bea-trix. Hare Majesteit loopt niet, Hare Majesteit schrijdt. Nooit eens een kreukel in haar jurk. Het omvangrijke kapsel ook bij windkracht 9 nog onberispelijk. Een gebeitelde glimlach. Haar eigen huwelijk, met de aan depressies en de ziekte van Parkinson lijdende prins Claus, is nooit in opspraak gekomen. Maar de huwelijken van kroonprins Alexander met Máxima Zorreguieta (wier vader staatssecretaris was geweest in de Argentijnse junta) en van prins Johan Friso met Mabel Wisse Smit (die een relatie met een Nederlandse topcrimineel zou hebben verzwegen) zorgden in het hele land voor opschudding. Beatrix probeerde met alle macht de vuile was binnen de familie te houden, ook toen haar nichtje Margarita haar ervan beschuldigde dat ze haar koeioneerde en zelfs liet afluisteren: ‘Als mijn tante haar zin niet krijgt’, beweerde Margarita, ‘gaat ze letterlijk en figuurlijk stampvoeten.’

Geen makkelijke tante, tante Trix. Zoveel is zeker.

P.P.

P.P.