In ‘Het laatste woord’ (Knack nr. 18) poneert Leo Neels dat de vervolging van VB-politicus Frank Vanhecke strijdig zou zijn met de grondwet. Een veroordeling van Vanhecke als auteur (?), medeauteur (?) of uitgever (?) van een publicatie waarin werd aangezet tot racisme en vreemdelingenhaat zou volgens Leo Neels meteen ook strijdig zijn met het Europees Mensenrechtenverdrag en België dreigt hiervoor dan zelf veroordeeld te worden. Ik denk dat Neels zich in deze vergist. Wie de inhoud van een artikel wijzigt of daar een titel bijzet, kan worden beschouwd als medeauteur. Dat is vaste rechtspraak en is helemaal niet in strijd met de regel van de getrapte verantwoordelijkheid van art. 25 lid 2 van de grondwet. Ook als een uitgever wijzigingen aanbrengt of toevoegingen doet of andere handelingen stelt onderscheiden van die van de auteur, kan hij aansprakelijk worden gesteld zonder dat dit in strijd is met art. 25 lid 2 van de grondwet. Dit is geen persoonlijk oordeel van me, maar een zienswijze die gebaseerd is op de rechtspraak, inclusief cassatierechtspraak (o.a. Cass. 29 juni 2000). Dat collega Neels het doet uitschijnen alsof de vervolging van Vanhecke in strijd zou zijn met de grondwet en een veroordeling van Vanhecke zou sneuvelen in Straatsburg wegens strijdigheid met de Europese Conventie, is eerder een verhaal dat we van het VB gewoon zijn.
Overigens heb ik niet gezegd dat Vanhecke in deze zaak als auteur of medeauteur is te beschouwen. Knack heeft me correct geciteerd waar ik in algemene termen poneerde dat de auteur van een artikel niet exclusief aansprakelijk is voor de strafbare inhoud van een perspublicatie als er achteraf nog veranderingen aan de tekst zijn gebeurd. Blijkbaar beschikt het parket van Dendermonde over gegevens die aanwijzingen bevatten dat de rol van Vanhecke niet beperkt is gebleven tot die van louter (verantwoordelijke) uitgever, maar dat er een actieve tussenkomst is geweest door Vanhecke in de redactie van het haatzaaiende artikel. Of dat zo is, zal moeten blijken, daar heb ik verder geen informatie over. Mocht dat niet zo zijn en mocht de rol van Vanhecke zich beperkt hebben tot die van uitgever, dan kan in toepassing van de regel van de getrapte verantwoordelijkheid enkel de schrijver van het artikel die blijkbaar bekend is en in België woont, vervolgd worden. Het tegendeel heb ik nooit beweerd. Ik blijf met de vraag zitten waarom Neels het nodig vond deze reactie voor Knack te schrijven, zogezegd om de democratie en de grondwet en het Europees mensenrechtenverdrag te verdedigen, maar en passant op die manier ook de verdediging van Vanhecke tegemoetkomend. Laat het duidelijk zijn, ik vind ook dat bij de vervolging van publicaties die aanzetten tot racisme en vreemdelingenhaat van ‘de beginselen van de moderne democratische rechtsstaat’, zoals Neels stelt, toepassing moet worden gemaakt. Maar ik wil wel het terugkerende en valse discours van het VB doorprikken dat meteen telkens aanvoert dat elke rechtsprocedure tegen het VB of tegen VB-politici wegens aanzet tot racisme strijdig is met de grondwet en het Europees Mensenrechtenverdrag.
Prof. dr. Dirk Voorhoof, Universiteit Gent en Universiteit Kopenhagen
