FACTCHECKER

Je bent een goeroe of je bent het niet. In de TED-talk A 30-Year History of the Future blikt Nicholas Negroponte, de oprichter van het Amerikaanse MIT Media Lab, zonder valse bescheidenheid terug op een aantal van zijn profetieën van weleer. In 1984 voorzag hij bijvoorbeeld dat we een computer in plaats van met een klik op een muis via een vingerveeg op een touchscreen zouden bedienen, zoals we vandaag op smartphones en tablets doen.

Aan het eind van zijn uiteenzetting krijgt hij op de valreep de vraag naar zijn volgende grote voorspelling. ‘Het zal nog dertig jaar duren en ik zal er niet meer zijn,’ antwoordt Negroponte, ‘maar mijn voorspelling is dat we informatie letterlijk zullen opnemen (ingest). Je zult een pil inslikken en Engels kennen. Je zult een pil inslikken en Shakespeare kennen. En dat zal via de bloedbaan verlopen. Via je bloed gaat het naar je brein, waar het zich op de juiste plaatsen zal afzetten.’

Straffe kost, zo’n pil. Is wat Negroponte zegt, klinkklare nonsens? ‘Zoals hij het uitlegt wel’, zegt biologisch psycholoog Rudi D’Hooge (KU Leuven). ‘Via chemische weg informatie overdragen, zoals die in ons geheugen is opgeslagen, is volstrekt onmogelijk. Dat idee is sinds de jaren 1970 achterhaald. Met de ontcijfering van de DNA-structuur bleek in 1953 dat onze genetische informatie welbeschouwd in een molecule zit. Die ontdekking bracht een koortsachtige zoektocht op gang naar chemische stoffen, van eiwitten tot nucleïnezuren, die informatie in het geheugen zouden kunnen bevatten. Maar in de jaren 1970 ontdekten we dat ons brein informatie vastlegt in de vorm van netwerken tussen hersencellen, en dus niet in de vorm van chemische stoffen.’

Via chemische weg kennis overdragen kan dus niet, maar er zijn wel stoffen die ons brein ervoor ontvankelijker maken. Met cafeïne en amfetamines, bijvoorbeeld, ben je alerter en kun je makkelijker dingen onthouden.

‘Er bestaat ook al technologie, een soort chip in de hersenen, die lokaal kan inwerken op hersenprocessen en bijvoorbeeld hyperactiviteit kan afzwakken bij patiënten met de ziekte van Parkinson’, zegt alzheimerspecialiste Christine Van Broeckhoven (UAntwerpen). Als we de stelling opentrekken naar de vraag of de mens ooit zal kunnen leren zonder te studeren, zet zij de deur op een kier. ‘Ik sluit niet uit dat nanotechnologen een microscopisch klein apparaatje kunnen ontwikkelen waarvan onze hersenen de inhoud zullen kunnen lezen. Die chip zou dan kunnen worden ingeplant, of via een pil worden ingenomen en zich via de bloedbaan de juiste weg kunnen banen. De informatie zou dan niet in de hersencellen zitten, maar in de technologie. Ondanks alle bezwaren schat ik de kans dat dat binnen de dertig jaar lukt, op 75 procent.’

Woordenschat en grammatica via neuro-elektronische weg overdragen kan dus wel? ‘Pure sciencefiction’, reageert D’Hooge. ‘Maar of het echt onmogelijk is? (aarzelt) Misschien niet. We zijn er alleszins nog heel ver af. Binnen vijftig jaar misschien.’

Maar wat ‘misschien’ kan, is daarom nog niet wenselijk. ‘Kennis is nooit waardenvrij’, benadrukt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool). ‘Als je kennis zou kunnen slikken, wat ik niet geloof, lijkt me dat levensgevaarlijk. Want waarom zou je dan ook geen overtuigingen kunnen inbrengen?’

Conclusie:

Knack beoordeelt de stelling als grotendeels onwaar. Louter via chemie kun je geen vreemde taal in je hoofd pompen. Toch sluiten hersenwetenschappers niet uit dat we binnen enkele decennia via een pil Engels kunnen leren. Die capsule zou dan nano-elektronica bevatten, waardoor informatie kan worden uitgewisseld met onze hersenen.

GROTENDEELS ONWAAR

Jan Jagers

‘Binnen dertig jaar leren we Engels door een pil te slikken’ Oprichter van MIT Media Lab NICHOLAS NEGROPONTE in TED-talk.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content