Gerechten met reuzengarnalen of scampi’s zijn erg populair onder de talrijke Belgische hobbykoks. Ex-sterrenchef Bart Thoelen moet evenwel niets van scampi’s weten, vertelde hij op 8 februari 2014 in Het Nieuwsblad. ‘Bepaalde ingrediënten zal ik nooit gebruiken, gewoon omdat ze ongezond zijn. Scampi’s bijvoorbeeld. Je kunt beter een pakje sigaretten per dag roken dan zoiets te eten. Ze worden gekweekt met antibiotica, pesticiden en andere vuiligheid. In water waarin chemicaliën worden gegooid, nota bene.’
Zijn scampi’s echt zo ongezond? ‘Scampi’s worden ingevoerd uit Aziatische landen’, zegt professor Jeroen Dewulf (UGent). Hij is voorzitter van het kenniscentrum voor antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren (AMCRA). ‘Helaas bestaan er zeer weinig betrouwbare gegevens over hoe ze geproduceerd worden, en de landen zelf controleren nog te weinig op hygiëne en veiligheid. Er wordt in de viskwekerij nog altijd veel antibiotica gebruikt. Bij de productie van zalm is dat de voorbije jaren sterk gereduceerd, maar de kweek van scampi’s is de laatste jaren gegroeid, tot echte industriële massaproductie, en dan krijg je de verspreiding van ziekten in de kweekvijvers alleen nog met veel antibiotica onder controle.’
Dewulf pleit voor een beperking van het antibioticagebruik, omdat het resistentie kan veroorzaken, maar hij noemt het geen direct gevaar voor de gezondheid. Laat staan dat het schadelijker zou zijn dan roken. ‘Ik eet zelf scampi’s, en het is niet nodig daar paniek rond te zaaien. Als ze goed gebakken zijn, zijn ze perfect veilig. Mochten er resten van antibiotica op zitten, is er een beperkt gevaar voor mensen die allergisch zijn. Het zou ook kunnen dat er resistente bacteriën op zitten, maar scampi’s bak of frituur je, en dat overleven bacteriën niet.’
Ook Daan Delbaere, specialist aquacultuur bij het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), eet zorgeloos scampi’s. ‘Ik heb alle vertrouwen in de intensieve controles van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) aan onze grenzen. En zelfs als daar resten van antibiotica gevonden worden, gaat het om hele kleine dosissen. Alleen in hele grote dosissen zijn die stoffen schadelijk. Bovendien zie ik dat de Aziatische landen, onder druk van de strenge wetten en controles op de Europese markt, minder en minder antibiotica gebruiken en leren op andere manieren ziekten te voorkomen. En er zijn ook supermarkten zoals Colruyt, die zelf naar het land van herkomst trekken om de productie van hun scampi’s te controleren. Colruyt werkt zelfs soms actief mee in het management van die bedrijven.’
Het FAVV bevestigt de strenge EU-controles waaraan landen moeten voldoen voor ze schelpdieren mogen exporteren naar Europa. ‘Ze moeten een controleplan hebben dat elk jaar opnieuw de goedkeuring moet krijgen van de Europese Commissie, en dat dezelfde garanties biedt als de EU-lidstaten. Bovendien krijgen ze inspecties van het Voedsel en Veterinair Bureau van de Commissie (FVO)’, legt FAVV-woordvoerder Lieve Busschots uit. Het FAVV doet ook zelf steekproeven bij ingevoerde gekweekte schelpdieren. ‘We controleren op de aanwezigheid van antibiotica, zware metalen en andere verboden stoffen die gebruikt worden als diergeneesmiddelen. In 2012 en 2013 werden 134 monsters geanalyseerd en nergens stelden we een probleem vast.’
Conclusie:
De experts bevestigen het gebruik van antibiotica bij de kweek van scampi’s, maar ze zien geen direct gevaar voor de gezondheid van de liefhebbers. Laat staan dat scampi’s ongezonder zouden zijn dan de dodelijke effecten van tabak. Het FAVV ontdekte de laatste jaren geen problemen bij scampi’s. Knack beoordeelt de stelling daarom als onwaar.
ONWAAR
Thomas Verbeke
‘Je kunt beter een pakje sigaretten roken dan scampi’s eten’ Chef-kok BART THOELEN in Het Nieuwsblad.
