Tastbaarder kan een verkiezingsbelofte niet zijn, mistiger het debat erover evenmin. ‘Als je het rekenmodel van professor Decoster gebruikt, en dat heeft men gebruikt om te zeggen dat wíj asociaal zijn’, zo zei Bart De Wever op 26 januari in De Zevende Dag, ‘dan levert die hervorming van CD&V aan de hoge inkomens drie keer meer op dan aan de lage inkomens. Dat is superasociaal. Als wij asociaal zijn, is dat asociaal in het kwadraat.’
De wezenlijke vraag of het voorstel van CD&V te betalen is, laten we hier buiten beschouwing. Onze vraag is: heeft De Wever gelijk?
‘Onze doelstelling is om u elk jaar netto 700 euro meer te laten overhouden’, zo sprak minister-president Kris Peeters op de nieuwjaarsreceptie van zijn partij. CD&V wil de belastingvrije som verhogen tot het niveau van het leefloon van een alleenstaande (van 6990 euro naar 9808 euro per jaar). Het tarief in de eerste belastingschijf bedraagt 25 procent, en 25 procent van circa 2800 euro is 700 euro winst, rekent CD&V voor. ‘Duidelijk en eenvoudig toch?’
Inderdaad. Maar De Wever heeft een punt. Twee verschillende simulatiemodellen, complexe black boxes waarmee economen naar best vermogen het effect van een beleidsvoorstel proberen te voorspellen, bevestigen de 3/1-verhouding. De N-VA-studiedienst berekende de impact met Mefisto, een online rekenmodel dat econoom André Decoster (KU Leuven) ontwikkelde samen met andere universiteiten. Daaruit blijkt dat de tien procent hoogste inkomens maandelijks gemiddeld 150 euro winnen, en de tien procent laagste inkomens (die personenbelastingen betalen) 59 euro. Hoeveel die inkomens bedragen, specificeert het model niet. Maar het toont wel de verhouding drie tegen één.
Een vergelijkbaar resultaat komt uit een voorlopig rapport van de Hoge Raad van Financiën. Volgens een simulatie, die met andere data en andere parameters werkt dan Mefisto, levert het CD&V-voorstel een gezin met een inkomen van circa 56.000 euro jaarlijks gemiddeld 961 euro op. Dat is bijna drie keer zoveel als de gemiddelde winst (330 euro) voor een gezin met een inkomen van 12.000 euro.
Liegt CD&V dan? Nee, zegt econoom Toon Vanheukelom (KU Leuven), die weet hoe beide modellen werken. ‘CD&V heeft gelijk als je het effect per individuele belastingplichtige bekijkt. Elke persoon die een inkomen uit arbeid heeft, wint ongeveer 700 euro.’
Net als twee andere van vier geraadpleegde experts vindt Vanheukelom het evenwel zinvoller om het effect van de maatregel pergezin te berekenen. ‘Alleen al omdat het bijdrage- en belastingsysteem gezins-georiënteerd georganiseerd is. Per gezin vul je één belastingbrief in, kosten worden gedeeld, en zowel het aantal kinderen ten laste als de vraag of het om een- of tweeverdieners gaat, doet de totaalfactuur variëren.’
Is het voorstel van CD&V asociaal? Als we het criterium van fiscalist Michel Maus volgen wel: ‘Een maatregel is asociaal als het absolute bedrag dat je erbij wint, toeneemt naarmate je inkomen stijgt.’
Maar asocialer dan het fiscale hervormingsvoorstel van N-VA? Integendeel, zo berekende Vanheukelom. ‘De tien procent rijksten winnen meer bij N-VA dan bij CD&V.’
Conclusie
Twee verschillende simulatiemodellen die de situatie pergezin bekijken, bevestigen de stelling dat het CD&V-voorstel hoge inkomens drie keer meer oplevert dan lage. Maar volgens het rekenmodel van professor Decoster is het N-VA-voorstel nog asocialer dan dat van CD&V. Knack beoordeelt de stelling als grotendeels waar.
www.flemosi.be
GROTENDEELS WAAR
Jan Jagers
‘CD&V-voorstel levert aan hoge inkomens drie keer meer op dan aan lage’ N-VA-voorzitter Bart De Wever in De Zevende Dag, als reactie op het CD&V-voorstel om de belastingvrije som te verhogen.
