FACTCHECKER

Onder de kop ‘Porno kijken verklaart gedrag in bed niet’ bracht deVolkskrant onlangs verslag uit van een Deens-Nederlandse studie over jongeren en pornografie in het vakblad Journal of Sexual Medicine. ‘Porno kijken maakt jongeren veel minder seksueel losbandig dan vaak wordt gedacht’, schrijft de krant. ‘Hoe vaak iemand naar porno kijkt verklaart maar “een heel bescheiden deel” van hoe mensen zich seksueel gedragen.’ Is dat zo?

Coauteur van de studie – een online-enquête van 4600 Nederlandse jongeren tussen de 15 en de 25 jaar – is Lisette Kuyper van het Sociaal en Cultureel Planbureau in Den Haag. ‘Porno kijken verklaart inderdaad maar 0,5 tot 4 procent van gedrag als seks tegen betaling of deelnemen aan groepsseks. Voor het aantal sekspartners, de bereidheid tot onenightstands en de leeftijd waarop jongeren voor het eerst met iemand naar bed gaan, is er geen enkel verband. Dat porno kijken geen invloed heeft, is dus overdreven. Maar het effect is inderdaad kleiner dan algemeen wordt aangenomen.’

Dat porno nog geen 5 procent verklaart van de opvattingen van jongeren en hun gedrag tussen de lakens, betekent dat hun handel en wandel voor minstens 95 procent afhangt van heel andere dingen. Die bevinding staat haaks op het heersende beeld van ‘morele paniek’, maar ligt in de lijn van eerder onderzoek, bevestigen drie Vlaamse seksuologen.

Daaruit blijkt namelijk dat het seksgedrag van jongeren en de manier waarop porno dat beïnvloedt, afhangt van drie dingen, zegt seksuologe Rika Ponnet. ‘Ten eerste: persoonlijkheid. Sensatiezoekers gedragen zich anders dan wie meer terughoudend van aard is. Daar speelt een cumulatief effect: als je avontuurlijk bent en je hebt er makkelijk toegang toe, versterkt porno je drang naar spanning en nieuwigheden.’ Behalve persoonlijkheid zijn ook opvoeding en opleidingsniveau cruciaal. ‘Hoe lager opgeleid, hoe minder kritisch. In vergelijking met hoger opgeleiden hebben lager opgeleide jongeren sterker de neiging om wat ze op tv of het internet zien als standaardgedrag te beschouwen. Dat vrouwen onderdanig zijn, bijvoorbeeld, of dat anale seks de norm is. Maar dat is slechts bij een heel kleine minderheid zo.’

Hoewel Nederland ‘wellicht iets permissiever’ is, geldt die ‘kleine maar niet verwaarloosbare’ invloed van porno ook voor jongeren in Vlaanderen en bij uitbreiding voor volwassenen – al kijken die relatief minder.

‘Porno is toegankelijker dan vroeger’, besluit Paul Enzlin, professor seksuologie aan de KU Leuven. ‘Maar het vermeende negatieve effect wordt tenietgedaan door de gesprekken erover. Jongeren weten van elkaar dat ze ernaar kijken, lachen ermee en stellen er zich vragen over.’ Hij noemt de recente studie uniek en vernieuwend omdat ze niet alleen zoekt naar negatieve effecten, maar de bredere vraag stelt naar het verband tussen porno en seksgedrag in het algemeen.

Conclusie

Dat porno kijken volstrekt geen invloed heeft, is onjuist. Die invloed is er, maar hij kan zowel positief (inspiratie, opwinding) als negatief (fictie voor waarheid) zijn en is bovenal heel klein. Knack beoordeelt de stelling daarom als grotendeels waar.

‘Dat de jeugd losbandiger is dan vroeger, is een hardnekkig en onjuist cliché’, benadrukt seksuoloog Alexander Witpas. ‘Dat porno kijken daarvan de oorzaak is, klopt zo mogelijk nog minder. Pornografie maakt intussen deel uit van onze cultuur. Grijp dat aan om seks bespreekbaar te maken.’

Meer info: allesoverseks.be

GROTENDEELS WAAR

Jan Jagers

‘Porno verklaart gedrag in bed niet’ De Volkskrant, naar wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit van Kopenhagen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content