JA

Opgetekend door Lieve Reynebeau

Freddy Mortier

‘Euthanasie heeft alleen betrekking op personen die in staat zijn een verzoek tot levensbeëindiging met dodelijke middelen te formuleren. De euthanasiewet geldt daarom, ten onrechte, alleen voor meerderjarigen. Ook oudere minderjarigen zijn wel degelijk in staat om een stervensverzoek gegrond te formuleren.

De euthanasieregeling wringt trouwens met reeds erkende principes. Zo laat de rechtsleer toe dat minderjarigen – in de mate waarin ze daar rijp genoeg voor zijn – mee beslissen over belangrijke zaken. Er is ook de nieuwe wet op de patiëntenrechten, volgens welke jongeren die in staat zijn om zelfstandig hun rechten uit te oefenen, dat ook mogen doen.

Ethisch gesproken zijn er geen gronden om het recht op euthanasie te ontzeggen aan competente jongeren vanaf vijftien, zestien jaar. In hun geval moet men vertrekken uit de gedachte van de zelfbeschikking. Aan hen euthanasie weigeren, is een vorm van discriminatie op grond van een arbitrair criterium, namelijk leeftijd. Je zou net zo goed alleen mensen met bruine ogen kunnen uitsluiten van euthanasie.

Bij jongere kinderen ligt het probleem veel moeilijker. Die groep omvat pasgeborenen die zich niet kunnen uiten, maar ook oudere kinderen die wel al voor een deel, maar nog niet helemaal oordeelsbekwaam zijn. In principe beslissen ouders en arts dan gezamenlijk in de plaats van het kind, rekening houdend met zijn fundamentele belangen. Men moet daarbij zoveel mogelijk rekening houden met de wensen van het kind. Maar omdat en in zoverre het kind nog niet volledig oordeelsbekwaam is, weegt hier een ethiek van het medeleven door. Het valt niet te ontkennen dat je soms uit medeleven moeilijk anders kunt dan een einde maken aan het leven.

Jaarlijks krijgen vijf à tien kinderen tussen de één en achttien jaar dodelijke middelen omdat er geen alternatieven zijn. Zij zijn terminaal, kunnen niet pijnvrij gemaakt worden, en lijden extreem. Aan hen de dood weigeren, zou neerkomen op een mensonterende daad van passiviteit. Maar: zolang de toestand van het kind draaglijk is, mag de arts niet ingaan op de vraag van levensbeëindiging van de ouders. Hij moet wel rekening houden met wat het kind zelf als ‘ondraaglijk’ beschouwt.’

NEE

Mia De Schamphelaere

‘We zijn geen voorstander van de bestaande euthanasiewet, dus we kunnen moeilijk zeggen dat we de wet willen toepassen op tieners. In de huidige wet, voor volwassenen, ligt de klemtoon op het zelf beslissen om uit het leven te stappen. Ons uitgangspunt is de zorgrelatie, om samen, zeker bij terminaal zieken de pijn weg te nemen en comfort te geven. Sommige pijnstillende middelen brengen de dood dichterbij, maar dat is dan een gevolg, de dood is geen doel. Dat is wat men vroeger de indirecte of de passieve euthanasie noemde. Die visie geldt ook voor kinderen. Ze mogen alle vragen stellen en alle informatie krijgen, maar in een echte zorgcultuur wordt samen verantwoordelijkheid opgenomen en wordt niemand in de steek gelaten.

In de medische cultuur staan vandaag technisch deskundigen vaak tegenover mondige patiënten. Die verhouding valt weg bij kinderen. Bij hen is men sneller geneigd zich meer in te leven en er vlugger voor te zorgen dat pijn wordt weggenomen. Ze krijgen alle comfort zodat ze zo aangenaam mogelijk kunnen leven. Eigenlijk is dat de geneeskunde waar elke mens recht op heeft.

Ook bij pasgeboren baby’s met een ernstige ziekte of afwijking moeten we bekijken hoe we het leven zo comfortabel mogelijk kunnen maken. Baby’s kunnen nog niet communiceren, dus als men op hen euthanasie toepast, wordt de selectie echt gevoerd vanuit een wetenschappelijk medisch standpunt. Dan gaat het over een selectieve samenleving, dat is een stap te ver. Waar zullen de selectienormen liggen? En wie zal ze bepalen? Wij stellen de zorgrelatie centraal, we willen de palliatieve zorg versterken, met behulp van speciaal opgeleide palliatieve deskundigen. We moeten alles ondernemen en alle mogelijke middelen uitputten om de pijn weg te nemen bij terminaal zieken. Pas nadien komen we in de zone tussen pijnbestrijding en levensverkorting. Dan is er sprake van een noodtoestand omdat een andere uitweg niet meer mogelijk is. Menselijke warmte, begrip en waardigheid vormen de kern van een zorgzame stervensbegeleiding.

Tijdens het debat over de euthanasiewet werd door de voorstanders het vrijwillig en persoonlijk verzoek in de verf gezet. Nu wordt duidelijk dat dit voor sommigen maar een eerste stap was en dat men euthanasie wil uitbreiden naar kinderen en wilsonbekwamen. Dat is voor ons weer een stap te ver.’

‘Geen ethische grond om euthanasie te weigeren.’

‘Wie bepaalt de selectienormen voor euthanasie?’