Over de beroerte van Sharon, het sluiten van de kerncentrales, de humanitaire crisis in Congo en de Bende van Nijvel.

1 De Israëlische president Ariel Sharon (77) vecht na een zware beroerte voor zijn leven. Bij het ter perse gaan van dit nummer is nog niet geweten of Sharon het haalt, maar zijn politieke rol lijkt haast zeker uitgespeeld.

DIRK STERCKX: Ik moet zeggen dat ik persoonlijk nooit veel sympathie voor de politieke lijn van Sharon heb gehad. Onmiskenbaar heeft hij enkele dingen gedaan die de vrede veeleer bemoeilijkt dan geholpen hebben. Sharon is ook de man van de nederzettingenpolitiek: bij wijze van statement bouwde hij zijn eigen huis zelfs in Oost-Jeruzalem. Hij had een bijzonder gespannen verstandhouding met de Palestijnse leider Yasser Arafat, die alle toenaderingspogingen hinderde. In de latere dagen van zijn carrière leek de politiek van Sharon een omslag te maken met de ontruiming van Gaza.

Eigenlijk merkwaardig dat Sharon, die in 1982 nog aangewezen werd als ‘indirect verantwoordelijk’ voor de slachtingen in Sabra en Chatila, het later nog tot premier schopte. Dat bewijst dat er in Israël een heel andere visie op die gebeurtenissen leeft dan in de rest van de wereld. Had hij die wandaden kunnen voorkomen of niet? Het blijft een onbeantwoorde vraag. Ik vermoed dat hij hoopte dat hij de PLO definitief zou kunnen uitschakelen door de Falangisten te laten begaan. Maar dat pakte anders uit, en de PLO werd sterker dan ooit tevoren.

De vraag is nu: wat na Sharon? Je kon voor of tegen zijn politiek zijn, maar met Sharon wist je wel waar je aan toe was. Laten we hopen dat de nieuwe sterke figuur die vroeg of laat op het toneel zal verschijnen, een man van de vrede is.

2 In de Franse Pyreneeën wordt het huis van de onlangs overleden oud-rijkswachter Madani Bouhouche doorzocht. De onderzoekers in het dossier naar de Bende van Nijvel weten twintig jaar na de laatste overval niet meer van welk hout pijlen te maken.

STERCKX: Dat onze justitie de nabestaanden van al die tientallen slachtoffers waarschijnlijk nooit zal kunnen zeggen waarom de Bende-moorden gepleegd zijn en wie ervoor verantwoordelijk was, vind ik oprecht tragisch. Rond het dossier blijft na al die jaren een waas van mysterie hangen. Dat zet natuurlijk de deur open voor de wildste gissingen en geruchten, wat op zich al schadelijk is. Het is een beetje vergelijkbaar met de strijd tussen de believers en de non-believers in de affaire-Dutroux. Omdat er zoveel onduidelijk blijft, is het niet verwonderlijk dat sommige mensen aan een doofpotoperatie gaan denken.

Die Madani Bouhouche, van wie overigens nooit is bewezen dat hij effectief iets met de Bende te maken had, schijnt in zijn huisje in de bergen als een kluizenaar geleefd te hebben en is in de meest penibele omstandigheden overleden. Een triest einde voor een man die op een zeker moment een van de meest gezochte criminelen van België was. Het is op zijn minst een bewijs dat misdaad niet loont. Het parket hoopte met de huiszoeking bij Bouhouche het onderzoek een nieuwe start te geven. Vergeefse moeite, volgens mij. De man stierf in november. Stel dat hij inderdaad nog contacten had met de onderwereld of zelfs met de verantwoordelijken voor de Bende-moorden, dan vermoed ik dat zijn kompanen al het bezwarende materiaal al lang hebben verwijderd.

3 In Congo is de ergste humanitaire crisis sinds de Tweede Wereldoorlog bezig, schrijft het Britse medische vakblad ‘The Lancet’. Sinds 1998 zijn in het Centraal-Afrikaanse land bijna vier miljoen mensen om het leven gekomen.

STERCKX: Het al bijna afwezige Congolese staatsapparaat brokkelt verder af, terwijl de wereld machteloos toekijkt. De daaruit volgende chaos treft de bevolking zwaar. Zelfs in een grote stad als Kinshasa blijkt overleven geen evidente zaak te zijn. En niemand schijnt de macht of de wil te hebben om daar wat aan te veranderen. De politieke leiders van Congo dragen natuurlijk een verpletterende verantwoordelijkheid. Liever dan de enorme natuurlijke rijkdommen van hun land ten bate van de Congolese bevolking te gebruiken, versterken ze er hun eigen strekking mee of verzwakken ze die van hun concurrenten.

Ik treed minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (VLD) bij wanneer hij zegt dat er eerst een staatsapparaat moet worden gecreëerd voor je er ook maar aan kan denken om dat land weer op te bouwen. Wat de internationale gemeenschap kan doen? Volgens mij bitter weinig. Als men vanuit het land zelf geen orde op zaken stelt, staat de buitenwereld machteloos. Al ligt een deel van het probleem ook bij het feit dat veel mensen aan de rijke kant van de wereld blijkbaar baat hebben bij de chaos in Congo, en bijgevolg niet geneigd zijn om actief mee te werken aan stabiliteit. Europees Commissaris Louis Michel (MR) heeft nu een Afrikaans steunplan uitgewerkt. Het kan een eerste stap in de richting van een oplossing zijn, maar de grootste vooruitgang zal toch binnen Congo zelf geboekt moeten worden. Ik zie momenteel echt geen uitweg uit dit kluwen.

4 De eerdere beslissingen van de regeringen Verhofstadt I en II om alle kerncentrales in ons land tussen 2015 en 2025 te sluiten, wordt door enkele VLD-kopstukken ter discussie gesteld.

STERCKX: Men schijnt wel te vergeten dat de beslissing destijds werd genomen op voorwaarde dat er later geen dwingende reden zou opduiken om het niet te doen. Inhoudelijk is dit een erg belangrijk dossier: kernenergie staat in voor meer dan 50 procent van onze stroomvoorziening. In tijden van voortdurende energiecrisis is het evident dat die beslissing een grote impact heeft. We moeten op zijn minst onderzoeken of het op dit moment wel verstandig is om de kernenergie af te bouwen. Het zou nogal gek zijn om ons land in het donker te zetten als we geen werkbaar alternatief hebben.

Zelf ben ik nooit een groot voorstander van kernenergie geweest. Er is natuurlijk de afvalproblematiek en bovendien moet je per definitie met grote en logge centrales werken. Daar staat dan weer tegenover dat nucleaire stroomopwekking geen broeikasuitstoot veroorzaakt.

Het zou schijnheilig en ook dom zijn om zelf kernenergie af te schaffen en dan in het buitenland nucleaire stroom te gaan kopen. Als we niet oppassen, zou het daar wel eens op uit kunnen draaien. De VLD vindt dat we op dit vlak niet het minste risico mogen nemen en staat daarin niet alleen. Nogal wat CD&V’ers zitten ook op die lijn. Los van die discussie vind ik dat het energiebeleid in de toekomst een Europese bevoegdheid moet worden. Vergeet niet dat onze grootste leverancier sinds vorig jaar niet langer een Belgisch, maar een Europees bedrijf is. Als signaal kan dat tellen.

5 De Vlaamse jeugdbewegingen zijn aan een opmerkelijke opmars bezig. De ledenaantallen stijgen gestaag, tegen alle demografische evoluties in.

STERCKX: Een bericht dat mij enorm veel plezier doet. Zelf was ik bij de scouts van welp tot leider en aan die periode hou ik schitterende herinneringen over. In de jeugdbeweging maakte ik vrienden voor het leven, maar ik heb mij er vooral enorm goed geamuseerd. Ik kan best zeggen dat de scouts een groot deel van mijn jeugd hebben bepaald. Natuurlijk is er zeer veel veranderd. De jeugdleiders van vandaag hebben nieuwe manieren gezocht en gevonden om jongeren te boeien. Chapeau daarvoor. Ik stel vast dat de jeugdbewegingen het in de steden moeilijker hebben om door te breken. Dat is natuurlijk geen nieuw fenomeen, maar het is wel jammer. Veel grootstedelijke problemen kunnen volgens mij door een goed draaiende jeugdwerking gecounterd worden.

De voordelen van een jeugdbeweging? Je leert in een groep functioneren, je moet je plan kunnen trekken en je bent van thuis weg. Bovendien leer je er praktische dingen. Veel van wat ik vandaag over de natuur weet, heb ik bij de scouts opgepikt. In een jeugdbeweging leer je je kortom aanpassen aan veranderende situaties en er altijd het beste van te maken. En voor de conditie van onze jongeren lijkt het me ook geen slechte zaak.

Dat de kinderen en tieners van nu de jeugdbeweging weer aantrekkelijk vinden, verbaast me overigens niet. De troeven van de jeugdbewegingen, zoals buitenspelen en kameraadschap, spreken jongeren van alle generaties aan.

6 De ondertussen bijgelegde gasrel tussen Rusland en Oekraïne herinnerde West-Europa er nog eens aan dat het voor zijn energietoevoer alsmaar afhankelijker wordt van de goodwill van Vladimir Poetin.

STERCKX: Dat klopt, al is het geen nieuwe situatie. Europa is afhankelijk van Russisch aardgas. Dat moeten we onder ogen zien. Net zoals we afhankelijk zijn van de politieke situatie van de koninklijke familie van Saudi-Arabië, het energiebeleid van de Chinezen en de situatie in VS. Als je ziet wat een storm in de Verenigde Staten kan doen met de olieprijzen… Onze energietoevoer is gekoppeld aan heel wat instabiele factoren. We hebben op dat vlak vaak een vals gevoel van veiligheid. Zelfs de gezondheid van Ariel Sharon kan van vandaag op morgen de internationale energiemarkt helemaal ondersteboven gooien.

West-Europa mag zijn kop niet in het zand steken. Onze afhankelijkheid van Rusland is geen last, maar een kans. Het klopt niet dat wij geen zeggingschap hebben over wat er in Rusland gebeurt. De Russen zijn immers even afhankelijk van ons als wij van hen. Als wij hun gas niet kopen, hebben zij ook een probleem. We moeten er in Moskou op blijven hameren dat zij ook oog moeten hebben voor de belangen van anderen, dat ze niet alleen zijn op de wereld. In het dossier-Oekraïne heeft die tactiek geloond. Als de Europeanen met Rusland een politiek van betrokkenheid kunnen voeren en Poetin overtuigen van de voordelen van samenwerking en de nadelen van conflicten, hoeft deze situatie niet te ontsporen.

Jef van Baelen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content