Jef Colruyt is door het zakenblad ‘Trends’ verkozen tot manager van het jaar. Liever bedrijf van het jaar, reageert de gelauwerde.

Een vakjury en Trends-lezers hebben Jef Colruyt (44) uitgeroepen tot de manager van het jaar. Niemand kan er naast kijken, de discountgroep uit Halle groeit en bloeit. Hoewel het menig in het verleden gelauwerde ‘manager van het jaar’ niet voor de wind is blijven gaan, is het een prestigieuze bekroning. ‘Heel Vlaanderen’ is op de toekenning van de prijs aanwezig. Maar tegenslag dit jaar: Jef Colruyt is niet echt opgetogen met zijn verkiezing. Erger, hij poogde ze nog tegen te houden ook. De Colruyts zijn tegendraads, dat is bekend. Dat gold voor vader Jo, die tien jaar geleden manager van het jaar werd, en dat geldt evenzeer voor zoon Jef, die sedert oktober 1994, na het plotse overlijden van zijn vader, de groep leidt.

De economische wereld is vandaag verblind door het heldendom van de managers. Absolute leiders blijken er nodig te zijn om grote ondernemingen te sturen. Zelfs de Belgische overheid gelooft dat haar administratie niet zonder magische privémanagers kan functioneren. Met dat soort theorieën moet je niet afkomen bij de directievoorzitter van Colruyt. Het succes van zijn groep is niet het werk van de topman, maar van alle medewerkers. In zijn geval zijn het er 11.500. De nieuwe manager van het jaar doet Trends daarmee als het ware een suggestie: stop de personencultus, kies een onderneming van het jaar in plaats van een manager van het jaar.

Dat is trouwens wat de beurs doet. De beleggers blijven de groep permanent lauweren, omdat zowel de verkopers in de winkels als de directie in Halle goeie cijfers weten voor te leggen. Terwijl de Brusselse beurs in een diepe malaise verkeert, waarbij een aandeel zoals dat van concurrent Delhaize 71 procent van zijn waarde verloor, ging Colruyt er vorig jaar acht procent op vooruit. Speculanten hebben niets aan het Colruyt-aandeel, voorzichtige beleggers genieten van de stabiliteit ervan.

WINSTGEVEND

De groep Colruyt is ontstaan in 1964, vanuit de Etn. Franz Colruyt, een groothandel in voedingswaren. In 40 jaar tijd heeft bescheiden en eigenzinnig Vlaams ondernemerschap geleid tot de huidige discountketen met 140 warenhuizen, plus de speelgoedketen DreamLand, de drukkerij Druco, de informaticapoot Infoco, het computertoepassingenbedrijf Dolmen, de nieuwe Okay-winkels, BioPlanet en – als voorzichtige internationalisering – in Frankrijk de warenhuizen Ripotot.

De publicatie van de halfjaarcijfers viel toevallig samen met de verkiezing van de topman. De omzet van de discountgroep is met tien procent gestegen tot 1,53 miljard euro, de bedrijfswinst klom met 25,85 procent tot 94,83 miljoen euro. Halle liet zijn aandeelhouders weten dat in het jongste boekjaar niet 118 miljoen euro winst wordt gehaald, maar waarschijnlijk 124 miljoen euro. Daarmee is Colruyt een van de meest winstgevende ketens van de Europese Unie.

Jef Colruyt staat nu een jaar of negen aan de top van de groep. Hij heeft dat mandaat niet zomaar geërfd – Colruyt is niet het OCMW voor de familie, dixit zijn vader. Hij is niet tot manager opgeleid en hij heeft geen prestigieuze businessscholen bezocht. Na zijn studies A1 elektromechanica en wat taallessen in Frankrijk en de Verenigde Staten, kon hij het buitenhuis gaan bewijzen. Eerst was hij vertegenwoordiger bij een Duits bedrijf en daarna bij de Belgische schoenenverkoper Marchal. Eenmaal terug in de familiezaak is hij in de verschillende afdelingen actief geweest.

Bestaat er een geheim voor het succes? Jef Colruyt is niet de man die op podia strategieën debiteert. Recepties en zakenlunches vindt hij een karwei. Zijn recept klinkt heel banaal: hard werken. De hele groep is maniakaal bezig met efficiëntie, vereenvoudiging en kostenbesparing. Besparen kan altijd, zegt ‘Jef’, hij heeft daar nog geen ondergrens voor gezien. De soberheid straalt uit het jaarverslag en is legendarisch in de aankleding van de winkels – wat de klanten hebben leren waarderen, wegens de ermee gepaard gaande soberheid in de prijzen. Een masterplan hebben ze in Halle niet. De medewerkers maken de groei, met initiatieven tot verbetering en uitbreiding. Daar is steeds een oor voor, de baas wil ‘niet eindigen als Napoleon in Rusland’.

Colruyt blijft vasthouden aan de strategie een hoofdzakelijk Vlaams bedrijf te zijn, in tegenstelling tot zijn concurrenten Carrefour en Delhaize, die sterk internationaal gericht zijn. De klanten waarderen de bezetenheid voor de laagste prijzen, een werkelijkheid die de enquêtes van Test-Aankoop jaar na jaar bevestigen. Dat uit zich in de resultaten: de groep wint voortdurend marktaandeel. Met 17 procent marktdekking zit ze nog een stuk achter op de 30 procent van Carrefour, de Franse groep die niet lang geleden de vroegere GB-keten overnam. Maar ze stak Delhaize voorbij (gemeten zonder de franchisenemers van AD Delhaize). Dat is een hele prestatie op de distributiemarkt, waar een prijzenoorlog woedt. Carrefour poogt de laagsteprijzenpolitiek te kopiëren, de Duitse Aldi en Lidl hopen als prijsbrekers hun marktaandeel te vergroten.

SOCIAAL VERANTWOORDELIJK

De opvolging van Jo Colruyt door zijn oudste zoon Jef heeft in Halle geen revolutie veroorzaakt. Manager van het jaar junior heeft grotendeels het beleid van manager van het jaar senior voortgezet. De economische en commerciële basisregels zijn niet versleten. Het vroegere stugge bedrijf heeft wel zijn deuren en vensters opengezet, mede als gevolg van de beursnotering, die informatie aan de aandeelhouders wettelijk verplicht maakt.

Tegelijk is de verantwoordelijkheid voor de ondernemingsgemeenschap uitgegroeid tot een ruimere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zonder veel discours stuwt Jef Colruyt zijn mensen richting ethisch ondernemen. Het hoofdkwartier in Halle haalt zijn energie uit een eigen windmolen. Vooruitlopend op de wetgeving kregen alle trucks de dodehoekcamera aangeschroefd. Er lopen programma’s met werknemersparticipatie en de ecologische gevoeligheden van de markt worden afgetast met een ketentje biosupermarkten. Ethibel, de organisatie die ondernemingen screent op hun ethische gehalte, heeft Colruyt gefeliciteerd met een vermelding op zijn investeringsregister. Colruyt-aandelen zijn ethisch proper.

In de zoektocht van Trends naar de beste manager heeft Jef Colruyt het gehaald van Mimi Lamote, algemeen directeur van C&A België, en van Marc Coucke, stichter-topman van Omega Pharma. Zij zijn best een herkansing waard. Lamote, een van de uitzonderlijke Vlaamse vrouwelijke topmanagers, kan daarin goed slagen. Het farmarijk van Coucke daarentegen is de jongste tijd op de beurs gaan sputteren.

Intussen hopen ze bij Colruyt dat hun baas regelmatig zijn bad blijft nemen. Het is de plaats waar hij zijn beste invallen krijgt, heeft hij bekend.

Guido Despiegelaere

Speculanten hebben niets aan het Colruyt-aandeel, voorzichtige beleggers genieten van de stabiliteit ervan.