‘Een Vlaamse vrouw kun je in drie dates versieren, voor een Waalse heb je er zes nodig’, zegt journalist Christophe Deborsu. Hij weet waarover hij praat, want binnenkort trouwt hij met zijn Vlaamse vriendin. Een Waalse man over vrijgevochten vrouwen, de leegloop van Woestijnvis en de aantrekkingskracht van de N-VA.

‘Een man en een vrouw moeten allebei voordeel kunnen halen uit hun relatie. Ook op het vlak van taal’, zegt journalist Christophe Deborsu als hij ons ontvangt in het huis van zijn Vlaamse verloofde in Schelle. ‘Daarom is er een soort patroon nodig, want anders riskeer je altijd Nederlands of altijd Frans te praten en dat zou niet goed zijn. Wij wisselen af. Behalve aan de telefoon: dan praten we alleen Frans.’ Van de ene landstaal op de andere overschakelen is voor Deborsu, die de RTBF twee jaar geleden voor Woestijnvis inruilde, dagelijkse kost. Ook al omdat hij tegenwoordig de hele tijd pendelt tussen Schelle en zijn eigen huis in Namen, waar hij de helft van de tijd met zijn zonen uit een eerdere relatie woont.

Daardoor spreekt hij ondertussen haast foutloos Nederlands, kent hij Bart De Wever even goed als Joëlle Milquet en is hij met voorsprong de aaibaarste Waal van Vlaanderen. Zeker sinds hij zijn vriendin, journaliste Annick De Wit, in het één-programma Café Corsari ten huwelijk vroeg. Of toch sinds iedereen denkt dat hij dat heeft gedaan. ‘Dat is een groot misverstand!’ roept Deborsu uit. ‘Een aanzoek op tv is wel het laatste wat ik mijn vrouw wil aandoen, want dan wordt ze haast verplicht om ja te zeggen. Dat zou van een wel erg machistische kijk op de liefde getuigen.’

Hoe is het dan wel gegaan?

CHRISTOPHE DEBORSU: Zoals jullie weten heb ik samen met Annick een boek geschreven over de verhouding tussen Vlaanderen en Wallonië: Dag, bonjour! Op pagina 389 staat een passage die Annick vooraf niet heeft gezien en waarin ik haar ten huwelijk vraag. Toen de doos met boeken een paar maanden geleden arriveerde, hebben we die op een terrasje hier in de buurt samen opengemaakt en heb ik haar gevraagd om dat bewuste fragment te lezen. Dat deed ze ook. Nietsvermoedend. En ze zei ja! Een heel mooi moment natuurlijk. Maar toevallig moesten we die avond naar Café Corsari en Annick vertelde daar het hele verhaal aan Freek Braeckman. Hij heeft me dan in de uitzending gevraagd om die passage nog eens voor te lezen en zo werd de indruk gewekt dat ik Annick op televisie ten huwelijk vroeg. Maar in werkelijkheid had ik dat dus al een paar uur eerder gedaan. In alle intimiteit.

Omdat jullie een Vlaams-Waals koppel zijn, kregen die trouwplannen nog meer aandacht. Hoe komt het toch dat mensen zo’n combinatie nog steeds opmerkelijk vinden?

DEBORSU: Omdat maar 0,5 procent van de huwelijken in België tussen een Waal en een Vlaming wordt gesloten. Alarmerend weinig. En het worden er ook almaar minder: in 1970 waren er nog vier keer meer Vlaams-Waalse koppels. Belgen trouwen tegenwoordig veel vaker met Fransen of Nederlanders dan met landgenoten van over de taalgrens. Dat was ook de reden waarom we dit boek wilden schrijven: er is te weinig liefde in dit land. Kijk maar naar het gebouw van de RTBF en de VRT, waar vierduizend mensen, Vlamingen en Franstaligen, onder hetzelfde dak zitten. Weten jullie hoeveel huwelijken daar al uit zijn voortgekomen? Twee!

Komt dat louter door de taalbarrière?

DEBORSU: Dat is natuurlijk een heel belangrijke reden, en het wordt er ook niet beter op. Integendeel. In het Franstalige onderwijs is het aantal kinderen dat Nederlands als tweede taal krijgt de laatste vijf jaar stelselmatig gedaald. Maar daarnaast ervaren Vlaams-Waalse koppels ook praktische barrières. Zo maakt het feit dat er in Vlaanderen geen Franstalig onderwijs is, en vice versa, de zaak niet gemakkelijker. Daardoor moeten mijn kinderen wel in Wallonië naar school blijven gaan en die van Annick in Vlaanderen.

Staat ook het wederzijdse wantrouwen tussen de taalgemeenschappen gemengde huwelijken in de weg?

DEBORSU: Waarschijnlijk wel. Er zijn nu eenmaal trauma’s uit het verleden die tot op vandaag blijven spelen. Zo zijn de Vlamingen nog niet vergeten dat de franskiljons en de Walen in de negentiende eeuw hebben geprobeerd om Vlaanderen te koloniseren. Iedereen kent ook wel de verhalen over Franstalige officieren die Vlaamse soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog de dood zouden hebben ingestuurd. Uit historisch onderzoek is ondertussen gebleken dat dit niet klopt, maar toch blijft die mythe in Vlaanderen hardnekkig voortbestaan. In Wallonië is de Vlaamse collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog dan weer blijven hangen. Het idee dat alle Vlamingen fascisten en collaborateurs zijn, wordt daar van generatie tot generatie doorgegeven. Dat is ook de reden waarom een politicus als Bart De Wever automatisch met nazi’s wordt geassocieerd. Terwijl hij helemaal niets met fascisme te maken heeft. Zijn grootste verdienste is net – dat moet iedereen erkennen – dat hij het Vlaams Belang tot een klein partijtje heeft gereduceerd.

Hoe reageerden uw Waalse vrienden eigenlijk toen u hen uw Vlaamse vriendin voorstelde?

DEBORSU: De meesten hadden daar geen problemen mee, maar ik heb toch een paar negatieve reacties gekregen. ‘Christophe, je bent totaal vervlaamst’, zei een familielid. ‘Je kijkt alleen nog naar de Vlaamse televisie, je werkt voor een Vlaamse werkgever en je hebt een Vlaamse vrouw. Blijf toch bij ons.’ Alsof ik voor mijn Waalse familie een beetje verloren ben omdat ik een relatie heb met een Vlaamse. Anderen hebben het er dan weer moeilijk mee dat ik begrip kan opbrengen voor Vlaamse standpunten. Zeker als ik zeg dat ik niet tegen Bart De Wever ben en dat de N-VA een respectabele democratische partij is. Ooit ben ik bijna slaags geraakt met een familielid van mijn Waalse ex-vrouw omdat hij Bart De Wever constant als een soort Hitler voorstelde. De Wever is geen extremist of vreemdelingenhater. Hij is gewoon rechts: een soort Sarkozy.

Is er in uw ogen een verschil tussen Vlaamse en Waalse vrouwen?

DEBORSU: Vlaanderen heeft de voorbije twintig jaar een enorme inhaalbeweging gemaakt, en de Vlaamse vrouwen zijn daar de belichaming van. In de jaren zeventig waren er in Vlaanderen bijvoorbeeld nog aparte scholen voor jongens en meisjes, terwijl alle Waalse scholen gemengd waren. Zelfs het jezuïetencollege waar ik zat. Toen de scholen hier in de jaren tachtig en negentig ook gemengd werden, zorgde dat voor een totale revolutie in de geesten. Ik weet dat sommigen beweren dat aparte scholen voor jongens en meisjes beter zijn voor de schoolresultaten, maar dat weegt dan toch niet tegen de nadelen op. In mijn ogen zijn gemengde scholen echt een zegen. Hebben jongens al de neiging om zich wat superieur te voelen, dan gaat dat wel over als ze met meisjes in de klas zitten, want sommigen presteren duidelijk beter dan zij.

Daarnaast zijn ook de zeden in Vlaanderen ondertussen totaal veranderd. Twintig jaar geleden was de gemiddelde leeftijd waarop een Waal voor het eerst seksueel contact had 16,5 jaar, terwijl dat voor een Vlaming nog 20 jaar was. Ondertussen is dat ook in Vlaanderen 16,8 jaar geworden.

Vlaamse vrouwen hebben hun achterstand dus ingehaald?

DEBORSU: Ze zijn tegenwoordig zelfs vrijgevochtener dan Waalse vrouwen. Uit een studie is gebleken dat een man in Franstalig België zes dates nodig heeft om een vrouw te versieren en in Vlaanderen maar drie. Vlaamse vrouwen zijn ook meer recht voor de raap. Zoals ik al zei: ze belichamen het nieuwe Vlaanderen, dat veel vooruitstrevender is geworden.

Als er een onbekende vrouw voor u staat, kunt u dan voor ze begint te praten zien of het een Vlaamse of een Waalse is?

DEBORSU: Vroeger was dat gemakkelijker dan nu. In de jaren zeventig speelde ik dat spelletje vaak met mijn broer en zus als we op vakantie waren aan de kust. We waren daar indrukwekkend goed in. (lacht) Niet moeilijk natuurlijk: de Vlamingen waren toen minder goed gekleed, wandelden een beetje rond en gingen nooit een winkel binnen. Ondertussen is dat helemaal veranderd en dragen Vlamingen mooiere en modieuzere kleren dan Walen. In Namen was er een tijdlang een winkel met kleding van de Britse ontwerper Paul Smith, maar er werd niet één hemd verkocht. Daarom is de uitbater ondertussen overgeschakeld op een klassieker Frans merk. Dat zegt toch veel?

Ook Vlaamse en Waalse mannen kun je aan hun outfit herkennen?

DEBORSU: En aan de manier waarop ze elkaar begroeten. Waalse mannen kussen elkaar, Vlaamse mannen meestal niet. Al is ook dat ondertussen een beetje aan het veranderen, want de jongere generatie Vlamingen heeft er minder moeite mee. Bij Woestijnvis kussen mannen elkaar bijvoorbeeld wel, maar met de vrienden van Annick is dat altijd weer schipperen. En haar vader! Twee jaar heb ik moeten strijden om hem te mogen kussen. Maar ik ben erin geslaagd – een Waal krijgt altijd zijn zin: ik hoop dat meneer De Wever dat beseft. (lacht)

Waarom vond u het zo belangrijk om uw schoonvader te mogen kussen?

DEBORSU: Ik kan hem toch geen hand geven? Dan zou het lijken alsof ik hem niet graag heb. Een paar jaar geleden riep dj Netsky zijn ouders op het podium tijdens Pukkelpop. Hebben jullie gezien hoe die vader zijn zoon begroette? Hij gaf hem een hand. Netsky beleefde zijn hoogdag en zijn vader gaf hem een hand! Onvoorstelbaar. Als mijn zonen mij niet zouden kussen, was ik doodongelukkig. Zonder te overdrijven. Een kus is toch een mooi teken van tederheid en genegenheid?

Ook de politieke usances verschillen behoorlijk in Vlaanderen en Wallonië. Hoe komt het dat er in Franstalig België al jarenlang vrouwen, zoals Joëlle Milquet en Laurette Onkelinx, op sleutelposten zitten, terwijl dat hier veel minder het geval is?

DEBORSU: Ook op dat vlak is er in Vlaanderen een inhaalbeweging aan de gang. Als ik vrouwen als Gwendolyn Rutten en Liesbeth Homans bezig zie, stemt dat me hoopvol.

Liesbeth Homans stemt u hoopvol?

DEBORSU: Dat bedoel ik niet als politiek statement, maar ik vind haar wel een sterke vrouw. Van mij mag ze zelfs Vlaams minister-president worden. Het is trouwens geen toeval dat haar partij het zo moeilijk heeft gehad om vrouwelijke kandidaten te vinden: uit onderzoeken blijkt dat vrouwen over het algemeen meer voor de andere gemeenschap openstaan dan mannen.

Bij Joëlle Milquet valt dat anders niet op.

DEBORSU: Joëlle Milquet wordt soms veel slechter voorgesteld dan ze in werkelijkheid is. Zeker in Vlaanderen. Als je haar een beetje kent, is ze een warme, menselijke vrouw. Maar politiek is nu eenmaal een harde stiel en dus komen politici soms harder over dan ze zijn. Ik vraag me trouwens af of de volgende generatie Franstalige politica’s zo sterk zal zijn als Onkelinx en Milquet. Op dit moment zie ik niet meteen vrouwen klaarstaan.

Onlangs heeft de N-VA met Anne-Laure Moulignaux een jonge Franstalige vrouw als woordvoerster in dienst genomen. Een goed idee?

DEBORSU: Natuurlijk. Ik vind het zelfs vreemd dat een partij die baadt in het geld dat niet eerder heeft gedaan. Vooral omdat er altijd taalfouten en rare zinsconstructies in de Franstalige persberichten van de N-VA staan. Ze hebben dus zeker nood aan iemand die zich daarover kan ontfermen en tegelijkertijd de gevoeligheden van de Franstaligen kent. Ik heb dat onlangs zelf ervaren toen bekend werd gemaakt dat Telenet investeert in De Vijver Media, de holding boven de zenders Vier en Vijf en het productiehuis Woestijnvis. Mijn bazen hadden me gevraagd om daarover met de Franstalige media te communiceren. Dat was ook nodig, want ik merkte al snel dat sommige Franstalige journalisten echt niet wisten hoe de zaak in elkaar zat. Als Franstalige kan ik daar meer begrip voor opbrengen omdat ik weet dat de situatie aan de overkant van de taalgrens helemaal anders is. Mijn inbreng ging dus veel verder dan de taal. Zo heb ik een voorbeeld uit Frankrijk gebruikt om de situatie wat te verduidelijken.

Twee jaar geleden vroeg Bart De Wever u om N-VA-woordvoerder te worden. Hebt u getwijfeld?

DEBORSU: Ik heb getwijfeld ja, of het een grap was of niet. (Lacht) Uit intellectueel oogpunt is dat natuurlijk een aantrekkelijk aanbod, want het is een mooie kans om de grootste partij van Vlaanderen van binnenuit te leren kennen. Bovendien vind ik Bart De Wever een boeiende man. Alleen zou ik niet graag een positie moeten verdedigen die ik niet deel. Het mensbeeld van de N-VA is me te negatief. Ik heb nogal de neiging om te denken dat wij allemaal broeders zijn – op dat vlak ben ik een beetje naïef en dat wil ik ook zo houden – en dat heeft de N-VA toch iets minder. Daarnaast had ik dat niet kunnen maken ten opzichte van mijn kinderen, die in Namen naar school gaan. Ik ben er zeker van dat zij op de speelplaats zouden worden aangesproken op het feit dat hun papa voor de N-VA werkt. Ik mag er niet aan denken dat mijn jongste zoon zijn hele klas daardoor tegen zich zou krijgen.

Is het een voordeel dat de Franstalige woordvoerster van de N-VA nu een vrouw is?

DEBORSU: Voor de dialoog is een vrouw altijd beter. Ik weet niet of psychologen gelijk hebben als ze beweren dat een vrouw altijd de neiging heeft om de kerk in het midden te houden, maar meestal is ze toch gematigder dan een man. En het kan natuurlijk ook geen kwaad dat het een mooie vrouw is. In De rechtbank, het programma dat ik voor Vier maak, heb ik al vaak gezien dat een rechter een milder oordeel velt als er een mooie vrouw voor hem verschijnt. Onvoorstelbaar soms. (lacht)

Maakt u zich ondertussen zorgen over de leegloop bij Woestijnvis? Afgelopen week nog volgde Bart Cannaerts Tom Lenaerts naar de uitgang.

DEBORSU: Welke leegloop? Er werken bij Woestijnvis nog genoeg mensen om twee zenders mee te vullen. Denk maar aan Jonas Geirnaert, Lieven Scheire, Sofie Lemaire en Otto-Jan Ham. En er komen ook nieuwe talenten bij, zoals Elodie Ouedraogo, die een nieuw programma aan het voorbereiden is.

Het is dus niet erg dat Tom Lenaerts weg is?

DEBORSU: Samen met Mark Uytterhoeven en Bart De Pauw was Tom een van mijn jeugdidolen. Ik zie me nog voor tv zitten voor Morgen maandag: alles wat daar werd gezegd moest ik vertalen voor mijn toenmalige vrouw, die geen Nederlands verstond. Met dat programma is de grote ommezwaai in de Vlaamse televisiewereld ingezet. Tot op dat moment had ik altijd zin om de nieuwslezer wat te kietelen omdat hij daar zo stijf, op z’n Oost-Duits zat en geen krimp gaf. Mark Uytterhoeven heeft Vlaanderen veranderd en daar zou hij een standbeeld voor moeten krijgen. Later zijn Bart De Pauw en Tom Lenaerts dan op dat elan verdergegaan. Heel erg goed. Zij waren voor mij een belangrijke reden om van de RTBF naar Woestijnvis over te stappen, en dus was ik natuurlijk blij toen ik voor De kruitfabriek met Tom mocht samenwerken. Dat hij nu Woestijnvis verlaat, is zijn keuze. Op een manier vind ik dat zelfs positief.

Pardon?

DEBORSU: Het is toch een goede zaak dat er in het Vlaamse medialandschap zo veel mobiliteit is? In Franstalig België beweegt er op dat vlak bijna niets: overstappen tussen de RTBF en RTL zijn heel zeldzaam. Ik vind het dan ook verfrissend dat Vlaamse journalisten de VRT soms inruilen voor VTM, of omgekeerd.

Bent u optimistisch over de toekomst van Woestijnvis en Vier?

DEBORSU: Natuurlijk. Ik ben heel blij met de participatie van Telenet, want dat verdienen we echt. We waren al goed bezig en nu er ook geld is, wordt het zeker een succesverhaal. Ik ben dus heel tevreden bij Woestijnvis. (denkt na) Voormalige VU’ers hebben me weleens verteld dat ze het thuisgevoel dat ze bij de Volksunie hadden nooit meer hebben teruggevonden bij een andere partij. Wel, ik heb dat na mijn vertrek bij de RTBF wel teruggevonden. Het heeft even geduurd, maar nu kan ik in alle eerlijkheid zeggen: ik voel me hier thuis. Zowel in Vlaanderen als bij Woestijnvis.

– Leeftijd: 49- Beroep: journalist, televisiemaker- Burgerlijke staat: verloofd

DOOR ANN PEUTEMAN EN HAN RENARD, FOTO’S LIES WILLAERT

‘Woordvoerder van de N-VA worden? Dat kan ik mijn kinderen niet aandoen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content