In een geding met de luchtmacht om een autis- tische jongen moet een vergelijk mogelijk zijn.

Als de Innu in Labrador of de Shoshone-indianen in Nevada opkomen tegen oefenvluchten op lage hoogte van luchtmachteenheden, krijgen ze prompt de steun van organisaties ter bescherming van inheemse volkeren zoals KWIA, de European Alliance with Indigenous Peoples of het Comité National d’Action pour la Paix et le Développement (CNAPD). Het CNAPD was er ook bij toen eind 1989 bij de luchtmachtbasis in Florennes en een jaar later bij die in Gavere, met een dertigtal andere groeperingen, geprotesteerd werd tegen het lage vliegen. Uit Duitsland, waar het protest tegen dit soort vluchten even oud is, kwam toen het bericht dat mensen die zelfs aan het zeer kortstondig, maar hevig lawaai van vliegtuigen blootstaan met blijvende hoorletsels worden bedreigd. Kinderen die in een gebied wonen waar geregeld lage oefenvluchten worden uitgevoerd, lijden aan licht gehoorverlies, relatieve stijging van de bloeddruk en aan slaap- en concentratiestoornissen.

Als het kind echter buiten de gebruikelijke oefenzones leeft en bovendien een diep mentaal gestoorde autistische jongen van negentien is, die volgens de artsen ?op het verstandelijk niveau van een tweejarige functioneert?, niet kan spreken, doof is en zijn hoorapparaatjes zelf niet kan bedienen, valt geen steun van actiegroepen en politieke partijen te verwachten. Zo vergaat het Franky Sey in een alleenstaande woonst in Zeveneken (Lochristi), waar hij met zijn toegewijde ouders en zus leeft.

Het subtiele en broze contact met de autistische jongen wordt nog bemoeilijkt sinds hij een paar jaar geleden paniekerig begon te reageren en zijn hoorapparaatjes uitrukte en stuksloeg telkens F16-jachtbommenwerpers van de luchtmacht langs het huis gierden. Uiteindelijk wou Franky geen Phonaks meer in de oren. Zijn ouders konden trouwens de herstellingen eraan of nieuwe toestelletjes van 24.700 frank per stuk niet blijven betalen. Zo moest hun zoon echter ook de muziek missen die hem een stuk van de vereiste rust en regelmaat bijbracht. Na de foltering van de decibels is er nu die van de siderale stilte. En ?het is quasi onmogelijk om Franky uit te leggen wat er gaande is,? zeggen zijn opvoeders.

MANOEUVREERRUIMTE GEZOCHT

Kamerlid Willy Kuijpers (VU) zou zijn reputatie oneer aangedaan hebben, mocht hij in mei vorig jaar niet tussengekomen zijn bij defensieminister Jean-Pol Poncelet (PSC). Zo geraakte ?de zaak-Sey? niet alleen bij de koning en de minister van Landsverdediging bekend maar ook op de generale staf van de luchtmacht en op het hoofdkwartier van de Tactische Luchtmacht. Vooralsnog tevergeefs.

Zo was ook de Gentse advocaat Piet De Pauw het aan zichzelf verplicht het gezin Sey pro deo te helpen en het ministerie van Defensie voor de rechtbank te dagen. Dat gebeurde eind vorig jaar en op maandag 3 maart zal Jean-François Castille, als kortgedingrechter, deze merkwaardige zaak in Gent behandelen.

Met het oog op een definitieve regeling, verzoekt De Pauw de rechter dat hij minstens een geluidsdeskundige en een geneesheer-deskundige zou inschakelen. Die zouden dan tijdens vooraf door de luchtmacht gesignaleerde oefenvluchten boven huize Sey vaststellen welke de concrete gevolgen daarvan zijn voor de zoon en zodoende de al eerder opgelopen schade ramen. De experts zouden de fysieke en psychische letsels kunnen beschrijven die Franky Sey door het overvliegen van jachtbommenwerpers oploopt en voorstellen kunnen doen om de toestand te verhelpen. Al was het een vliegverbod boven Zeveneken.

Het ministerie van Landsverdediging en zijn advocaat, Jaak Fransen, denken daar anders over. Zij wijzen erop dat de bekritiseerde oefenvluchten ver boven de minimumhoogte en in overeenstemming met alle reglementen verlopen. Dat er geen bewijs van geluidsoverlast en ook geen soortgelijke klachten in de buurt zijn. Zo begrepen, is de aangevoerde schade niet zozeer toe te schrijven aan het geluid van de jachtvliegtuigen maar wel aan de bovenmatige gevoeligheid van Franky Sey. Daarom ziet Fransen geen reden tot schadevergoeding of tot het afkondigen van een vliegverbod. Van een expertise om zulks af te dwingen wil hij niet weten.

Ook de stafchef van de luchtmacht, luitenant-generaal Guido Van Hecke, noemt zo’n expertise ?overbodig?. Zij het om andere redenen. Daarover door ons ondervraagd, hoopt de stafchef dat ?deskundigen nu al met de bestaande gegevens kunnen concluderen, zonder dat kind nodeloos bloot te stellen aan de blijkbaar veroorzaakte pijn. De luchtmacht is zich bewust van dit specifieke probleem en is er mee begaan. Afgezien van de algemene maatregelen ter beperking van de geluidshinder die voor heel België gelden, werd Lokeren al geschrapt als navigatiepunt. Bij het uitstippelen van hun vliegroute gaan onze piloten daar alvast minder zwenken. Aan de F16-smaldelen van Florennes en Kleine Brogel is zelfs gevraagd zo mogelijk uit de buurt van dit huis weg te blijven. En als daar toch nog gevlogen wordt, tonen de radarbeelden aan dat de snelheids- en hoogtebeperkingen worden geëerbiedigd. Een absoluut vliegverbod boven dit gebied is echter ondenkbaar : nationaal noch internationaal. Toch hoop ik dat voor deze zeer specifieke klacht een oplossing wordt uitgedokterd, zonder dat daarom de wereld wordt stilgelegd.?

Gezien het klokvaste bestaan van Franky Sey en de alom geprezen nauwkeurigheid van de Belgische luchtmacht, kunnen de F16-vluchten boven Zeveneken gedurende bepaalde uren van de dag misschien opgeschort worden om dat kind een kans te geven zijn auditief contact met de buitenwereld te herstellen. Misschien kan de opgelopen schade zelfs als manoeuverschade vergoed worden. Daar heeft Landsverdediging ervaring mee.

Frank De Moor

Vliegverbod boven Zeveneken ? Liever een oplossing zonder de wereld stil te leggen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content