Hoe afschuwelijker de beelden uit Gaza, hoe hoger ook in België de emoties oplaaien en hoe grimmiger het debat. Er zijn weinig binnenlandse thema’s die de voorbije weken de publieke opinie van dit land zozeer hebben verdeeld als deze nieuwe fase in het oude en bekende Midden-Oostenconflict.
Wat de Israëlische operatie in Gaza zo anders maakt, is het ongewoon hoge aantal Palestijnse burgerslachtoffers. Beelden van huilende moeders, wanhopige grijsaards, voetballende jongens die opeens voor hun leven rennen en wat later dood en met afgerukte ledematen in het zand liggen: alleen een onmens blijft er onbewogen bij. En dan zijn er nog die tientallen, honderden dode kleine kinderen. Gebroken ogen, verwrongen lijfjes, opengespatte schedels. Alles waarvan je intens hoopt dat het je eigen kinderen nooit zal overkomen, behoort voor de kinderen in Gaza tot de dagelijkse realiteit. Foto’s van lijdende kinderen zetten onrecht altijd ‘op scherp’. Dat was zo met de beroemde foto van het naakte, voor napalm vluchtende meisje uit Vietnam en het even iconische beeld van het Joodse jongetje in het getto van Warschau. Of met het beeld van die uitgemergelde kinderhand uit Ethiopië. Israël heeft dezer dagen zelf gezorgd voor de allerslechtste argumenten om de eigen zaak te bepleiten.
Pro-Israëlische stemmen doen die plotse golf van Palestijnse sympathie af als een ‘emotionele’ reactie: het westerse tv-publiek reageert nu eenmaal sneller op sterke beelden en kan geen geduld opbrengen om te luisteren naar een zakelijke uitleg over de politieke en militaire context van de operatie. Die uitleg snijdt geen hout. Zelfs als Israël van mening is dat het optreden van de Palestijnse verzetsbeweging Hamas een militair optreden in Gaza onvermijdelijk maakt – want Hamas vuurt vanuit die dichtbewoonde kuststrook raketten af op Israël – dan nog is oorlog aan regels gebonden, vastgelegd in het oorlogsrecht en in internationale conventies. Om dezelfde redenen is het misdadig van Hamas om haar wapenarsenalen in of vlakbij VN-schooltjes te verbergen.
Dat zou althans de attitude moeten zijn van de politieke leiders en de militaire commandanten van staten of groeperingen die zich beschouwen als een deel van de geciviliseerde wereld. Dat onderscheidt Israël toch van een schurkenstaat als het recent uitgeroepen ‘kalifaat’ van IS(IS). De orgie van bloed die dit kalifaat aanricht, de afgehakte hoofden van krijgsgevangenen waarmee zijn strijders poseren: het is de criminele strategie van een bende die zich bewust buiten de beschaving plaatst – of toch buiten wat wij sinds de verlichting onder ‘beschaving’ verstaan.
Als zelfs de hulpverleners van Artsen Zonder Grenzen het Israëlische leger oproepen om te stoppen met dit ‘bloedbad’, als zelfs Ban Ki-moon, de immer behoedzame secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zegt dat de zoveelste aanval op een VN-school (vol Palestijnse vluchtelingen) ‘een nieuwe grove schending van het internationale humanitaire recht is’, dan zou dat in elk geciviliseerd land tot een diepe politieke crisis moeten leiden, en tot zelfonderzoek bij de publieke opinie. In Israël lijkt dat ditmaal nog minder het geval dan anders. Tachtig procent van de Israëli’s steunt het militaire optreden in Gaza, incluis gezaghebbende ‘pro-Palestijnse’ stemmen als de schrijver Amos Oz. Dat pleit niet voor de evolutie van het democratische debat in dat land.
Door zijn particuliere geschiedenis heeft Israël altijd op veel goodwill van de internationale gemeenschap kunnen rekenen. Al zien pro-Israëlische en zionistische groepen dat anders: zij beschouwen Israël als het eeuwige slachtoffer van een alom aanwezig antisemitisme. Dat heeft zich ook nu weer al te zichtbaar gemanifesteerd, zeker in onze contreien. Ook daartegen heeft Ban Ki-moon geprotesteerd, en terecht.
Maar het ene onrecht verzinkt in het niet bij het andere. Bij deze oorlogsactie in Gaza was het Israëlische optreden tegen de Palestijnse burgerbevolking buiten alle proportie, en zelfs inhumaan. Het is niet meer dan logisch dat dit geweld veroordeeld werd en wordt, dat de dode kinderen van Gaza wereldwijd afschuw opwekken, en medelijden. Dat is namelijk een uiting van beschaving. Of toch van wat wij sinds de verlichting onder ‘beschaving’ verstaan.
WALTER PAULI is redacteur bij Knack
Van zelfonderzoek bij de publieke opinie in Israël lijkt nog minder sprake dan anders.
