Rik Van Cauwelaert
Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

Als we de krantentitels mogen geloven worden in de socialistische hoofdkwartieren vaderlandertjes aangesleept om de voorstanders van de algemene sociale bijdrage (ASB) te scheiden van de tegenstanders. Zijn voorstanders: de socialistische vakbond ABVV en de PS van Elio Di Rupo voor wie de invoering van een ASB zelfs een deel van het partijprogramma is. De nieuwe bijdrage, dat is het idee, moet de noodlijdende sociale zekerheid stutten. Die boodschap legde de socialistische vakbond ABVV ter gelegenheid van 1 mei in krantenadvertenties aan het publiek voor.

SP.A-voorzitter Steve Stevaert is dan weer straf tegen zo’n nieuwe belasting, want daar komt die algemene sociale bijdrage volgens hem wel op neer.

Tussen de twee stellingen laveert, een beetje eenzaam, europarlementslid en gewezen ABVV-voorzitter Mia De Vits. Zij wil trachten de twee kampen te verzoenen. En dat kan, zo zegt algemeen secretaris Xavier Verboven van het ABVV, geen probleem zijn, want de ASB is geen nieuwe belasting, omdat ze én de solidariteitsbijdrage én de crisisbijdrage vervangt. ‘Steve Stevaert is voor de ASB,’ verklaart Verboven, ‘alleen weet hij het nog niet.’

Dat dit beschaafde meningsverschil, want dat is het wel, onder socialisten naar boven kwam tijdens de 1-meivieringen, een dag waarop de socialistische boodschappen krachtig en eensluidend worden verwoord, is misschien opmerkelijk. Maar het geschil is niet nieuw. Want ook al moet 1 mei doorgaans de eendracht onder socialisten bezegelen, toch wordt de afstand tussen SP.A en ABVV almaar groter. In de jaren 1990 al onderhandelde Freddy Willockx over de harde besparingen die premier Jean-Luc De-haene doorvoerde met de teksten van de veel gematigder christelijke vakbond ACV als leidraad.

Gaat het hier om een machtsstrijd tussen politiek en vakbonden – want ook het ACV is voorstander van een nieuwe bijdrage – die de controle willen behouden over de financiering van de so-ciale zekerheid? Of is de kloof tussen de socialistische bond en de partij van een andere orde?

Veel heeft te maken met een aantal ingrepen en hervormingen die stilaan onvermijdelijk worden. In de omliggende landen – Nederland, Duitsland en Frankrijk – wordt al op doortastende wijze gesleuteld aan onderdelen van het sociale model.

Tijdens de jongste 1-meiviering sprak Vlaams minister Frank Vandenbroucke de duidelijkste taal. Hij had het over moeilijke – een ander woord voor pijnlijke – keuzes die moeten worden gemaakt en over matiging.

Het Zilverfonds is ‘optisch bedrog’, zegt professor economie en gewezen VLD-senator Paul De Grauwe verderop in het blad. Mogelijke maatregelen, onder meer ter activering van de arbeidsmarkt, werden al vakkundig afgeblokt. Met als gevolg, zo zegt De Grauwe, dat in België, in het vlak van de sociale zekerheid, totale windstilte heerst. Terwijl de buurlanden wel volop bezig zijn met hun hervormingen. De Grauwe vindt dat allemaal nogal tragisch, zeker voor een land met een liberale premier. En ondertussen, beaamt zijn Luikse collega Pierre Pestieau, staat het huis in brand en niemand belt de brandweer.

Stevaert, Vandenbroucke en Johan Vande Lanotte, die alle boordtabellen onder handen hebben – en die kloppen vaak niet met de Enroneske boekhouding die de federale regering geregeld voorlegt – weten dat die hervormingen onvermijdelijk worden. Alleen ervaren ze vanuit de vakbondsorganisaties lang niet de steun die Wilfried Martens destijds kreeg van ACV-baas Jef Houthuys. Om nog niet te praten over het verzet van de collega’s van de PS tegen die hervormingen.

Niet alleen de zorgwekkende staat van onze sociale systemen dringt die verbouwingen op. Het sociale model moet ook aansluiting krijgen met de globalisering en de gevolgen van de recente uitbreiding van de Europese Unie. Maar daar willen ze bij de PS en bij de vakbonden voorlopig niet eens over praten.

Maar zelfs tegen de Europese Grondwet stemmen, wat een meerderheid van Fransen en Nederlanders van zins lijkt, zal niet volstaan om de gevolgen van die globalisering af te wenden.

Wat de zaak bijzonder pijnlijk maakt, is dat ze dat bij de werknemersorganisaties ook weten, maar daar, van angst verstijfd, geen zinnig voorstel meer kunnen formuleren.

Rik Van Cauwelaert

‘Het huis staat in brand en niemand belt de brandweer.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content