Nuttige tips voor pseudo-wetenschappers.
Wat u zeker nodig hebt, is veel geduld. Raak niet ontmoedigd als niemand u aanvankelijk serieus neemt. Een rotsvaste overtuiging helpt ook. Laat u niet van de wijs brengen als de realiteit u ongelijk geeft. Geld zal van pas komen. U moet per slot van rekening debatten organiseren, persberichten de wereld insturen, en invloedrijke mensen uit eten nemen. Wat u ten slotte grondig moet voorbereiden, is uw verhaal. Dat moet de mensen meteen aanspreken. Iets met bovennatuurlijke krachten of energieën, bijvoorbeeld, dat werkt altijd. Spreken met de doden, spirituele ervaringen, toevalligheden die toch geen toeval kunnen zijn, dat soort werk. Of iets met God die aan de knoppen zat bij de creatie van het heelal en/of de schepping van de mens. Voor dat laatste ideetje krijgt u het eerste argument gratis en voor niets: de evolutietheorie is niet voor niets een ’theorie’, en elke theorie is voor verbetering vatbaar. Toch?
Zo. De rest is kinderspel. Zeg vanaf nu zo vaak mogelijk dat er toch meer is tussen hemel en aarde dan wij ons kunnen voorstellen. (uiteraard) Voeg daar meteen aan toe dat de wetenschap toch ook niet álles weet. (absoluut niet) Gooi dan uw grootste troefkaart op tafel: we moeten toch een open geest hebben, zeker! (zeker) Of zijn we misschien fundamentalisten die niet vatbaar zijn voor nieuwe ideeën? (neenee) De publieke opinie staat vanaf nu aan uw kant, voortaan bevindt u zich op veilige afstand van de wetenschappelijke kritiek.
Het rationele debat kan tegen een stootje. Wilde gedachte-experimenten? Moet kunnen, al was het maar om de hersenen lenig te houden. Maar de realiteit bezwangeren met meer entiteiten dan strikt noodzakelijk? Dat is een ander verhaal. Klopgeesten in de schoorsteen? Engelen onder het bed? Een Schepper die het leven op aarde heeft gecreëerd en nog altijd stuurt? Helaas, in de wetenschappelijke arena moet dat soort ideeën toch eerst worden getoetst aan de werkelijkheid. Zie bijvoorbeeld: intelligent design, de in een pseudo-wetenschappelijk kleedje gehulde versie van het creationisme, die stelt dat er bij de evolutie van het leven op aarde toch een bewuste ingreep – van God, zeg maar – kwam kijken. Maria van der Hoeven, de Nederlandse minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, zat helemaal op de golflengte van de Amerikaanse believers toen ze onlangs aankondigde een debat te willen organiseren over evolutie versus scheppingsgedachte.
Een debat? De Britse bioloog Richard Dawkins en wijlen zijn Amerikaanse collega Stephen Jay Gould verschilden over veel aspecten van de evolutietheorie van mening (typisch trekje van wetenschappers), maar niet over de nutteloosheid van een debat met aanhangers van intelligent design. ‘Deze mensen hebben geen enkele hoop om gereputeerde wetenschappers te overtuigen met hun belachelijke argumenten’, schreef Dawkins ooit in hun beider naam. ‘Wat ze in plaats daarvan zoeken, is de zuurstof van de respectabiliteit. Wij geven hen die zuurstof door alleen nog maar met hen om te gaan. Zij vinden het niet erg om met argumenten te worden verslagen. Wat telt is dat we hen erkenning geven door de moeite te doen in publiek met hen te discussiëren. Doordat ze samen met een echte wetenschapper het podium delen, zullen de onschuldige omstanders denken dat er iets is om op gelijke voet over te debatteren.’
Quod non, dus. Toch mag het niet de minste twijfel lijden dat de tussenkomst van Maria van der Hoeven maar een eerste schot voor de boeg was in onze contreien. Gelet op de tijdsgeest kunnen we ervan uitgaan dat de Intelligente Ontwerper zich heeft ingescheept richting Europa.
Joël De Ceulaer
Zeg zo vaak mogelijk dat er toch meer is tussen hemel en aarde.
