Frank Van Massenhove (59) is dus de nieuwe ceo van de NMBS. De man is een rood konijn: een Vlaamse socialist die ook bij centrumrechtse opiniemakers een goede reputatie geniet.
Er is veel papier besteed aan de partijpolitiek gekleurde benoemingsronde van de regering-Di Rupo. Dat de operatie uiteindelijk nog wat krediet kreeg, was te danken aan één onverwachte naam: die van Frank Van Massenhove, tot nu de voorzitter van de Federale Overheidsdienst (FOD) Sociale Zaken.
Voor een topambtenaar is Van Massenhove ongewoon hip. Hij twittert, hij blogt, hij schrijft een column in De Tijd, hij netwerkt, hij is aanwezig in de media. Nochtans is die bekendheid relatief recent. Jarenlang was de jurist Van Massenhove een anoniem socialistisch kabinetsmedewerker: eerst bij Vlaamse ministers Roger Dewulf en Leona Detiège, later als kabinetschef van de Gentse burgemeester Frank Beke en minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke.
Vrijmetselaar
Van Vandenbroucke leerde hij om vrienden te maken in alle politieke families. Zijn hervorming op Sociale Zaken, waar hij vanaf 2002 voorzitter is, werd gesteund door zijn voogdijminister Laurette Onkelinx (PS). Hij werd beste maatjes met Open VLD’er Vincent Van Quickenborne. Tijdens de regeringsonderhandelingen van 2011 verscheen hij zelfs als diens adviseur: niet elke aanwezige socialist vond dat leuk. En als vrijmetselaar heeft hij een hartelijke relatie met Mieke Van Hecke van het katholiek onderwijs.
Zijn reputatie als vernieuwend overheidsmanager dankt hij eigenlijk aan enkele bijkomstige maatregelen: de afschaffing van de prikklok, waardoor zijn ambtenaren tot drie dagen per week thuis kunnen werken, en de afschaffing van de persoonlijke bureaus – dat van hemzelf als eerste. Maar ze geven wel aan waar hij naartoe wil met de overheidsdienst. Van Massenhove zal de FOD Sociale Zaken grondig reorganiseren om de doelstellingen te halen die de regering en het parlement hem opdragen. Hij zal echt álles meten, en hij heeft weinig mededogen met overtollige administratieve procedures en verworven rechten. En zijn kader definieert hij als volgt: ‘De overheid heeft de taak om de burger te helpen bij het opnemen van zijn rechten.’
Zo ontwikkelde hij de afgelopen jaren een methode die zowel socialisten als liberalen aansprak. Bovendien is Van Massenhove ervan overtuigd dat ‘zijn mensen’ maar optimaal presteren als ze gelukkig zijn, en trots op hun werk en hun organisatie. Daar lag trouwens de knoop van zijn bitter conflict met een aantal (socialistische) vakbondsafgevaardigden: het afschaffen van de prikklok werd bijvoorbeeld aanvaard door het gros van de ambtenaren, maar niet door hun bonden. Die dreven het conflict op de spits met de opmerking: ‘Onze mensen vergissen zich.’
Van Massenhove was bezig aan zijn laatste mandaat als voorzitter. Zijn naaste medewerkers wisten ook dat hij zijn werk als ‘voltooid’ beschouwde: ‘De FOD draait ook zonder mij.’ Zijn benoeming bij de NMBS komt wat onverwachts, maar is dus niet onwelkom, en evenmin onverdiend.
Wees moedig
De uitdaging voor Frank Van Massenhove is nochtans gigantisch. In de NMBS is alles van een heel andere orde dan bij de FOD Sociale Zaken. Alles is er veel groter (meer dan 30.000 personeelsleden tegen de goed 1000 bij zijn FOD), belangrijker, visibeler, politieker vooral.
Wat de nieuwe ceo zeker nog zal kunnen helpen, is de goede raad die Frank Beke hem ooit gaf: ‘Wees moedig.’ In dat opzicht is zijn laatste column in De Tijd, die ook in De Standaard verscheen, heel opvallend. Die verscheen amper enkele dagen voor zijn benoeming bij de NMBS. In zijn bijdrage over de relatie tussen de regering en haar overheidsmanagers heeft Van Massenhove snoeiharde kritiek op de federale regering. Hij vindt de houding van Di Rupo I laf, en schrijft dat ook. Frank Van Massenhove is er niet op afgerekend. Het blijft een merkwaardig staaltje van parler vrai. Vanaf nu: van parler franc.
DOOR WALTER PAULI
