Het levensverhaal van Rinus Van der Lubbe, die in 1933 in Berlijn de Reichstag in brand stak, vormt het stramien voor Ongebluste kalk, door Theatergroep Hollandia & Veenstudio aangekondigd als elektrisch muziektheater. Soloacteur Fedja van Huêt krijgt steun van Marike Nieuwint, die rekwisieten aangeeft en Malevitsjachtige constructies bedient, en van de componisten en musici Florentijn Boddendijk en Remco de Jong, die met geluiden en muziekjes bepaalde gebaren uitlokken of een akoestisch decor creëren. De tekst is gebaseerd op dagboeknotities van Van der Lubbe, aangevuld door Martin Schouten en door Tom Blokdijk speelklaar gemaakt.

Fedja van Huêt is een acteur waar je niet naast kijkt. We kennen hem van De drie mannen van Ypsilanti (Peter De Graef), De Bitterzoet (Dennis Potter) en als de zoon uit de film Karakter (naast Jan Decleir). In Ongebluste kalk toont hij Van der Lubbe als een grote onrustige jongen, niet helemaal goed snik denk je, een ontsnapte patiënt misschien en tegelijk ontwapenend naïef en vol energie op weg naar een betere wereld.

De echte Marinus (Rinus) Van der Lubbe was een Leidse metselaar, demonstrant, leider van een communistische jeugdvereniging, die niet alleen in zijn fantasie een nieuwe maatschappij aan het bouwen was. Hij wou persoonlijk gaan kijken of de Sovjet-Unie wel echt zo goed was voor de arbeiders, desnoods te voet. Een wereldverbeteraar en een held voor de enen, een vechtersbaas voor de anderen.

In Berlijn hoopt hij dat de arbeiders in opstand komen tegen Hitler. Maar er gebeurt niets. Dan doet hij het maar zelf. Op 27 februari 1933 steekt hij het regeringsgebouw in brand. Voor de nazi’s een gelegenheid om communisten en joden van alles de schuld te geven. Van der Lubbe wordt ter dood veroordeeld en in 1934, hij is dan 25 jaar, gefusilleerd.

De Rinus van Fedja van Huêt, geregisseerd door Paul Koek en Johan Simons, is een onweerstaanbare fantast, die in het kleinste voorwerp een hele wereld ziet. Een steen is een gebouw, een koebel is heel Oostenrijk, een schoen een verre reis. Bijzonder knap wordt ingespeeld op de symboliek van de dingen. Trekt men Rinus een lege kalkzak over het hoofd, dan komt hij er terug uit als een witte clown. Ongebluste kalk draait uiteindelijk rond de problematiek van het opstandige individu, een acrobatische pias die het hele circus op zijn schouders laadt en het met publiek en al in zijn val meesleurt. Maar de aanloop tot deze grondgedachte mocht minder lang zijn uitgesponnen.

Op 18.02 in het Cultureel Centrum Maasmechelen, op 19.02 in De Werf Brugge.

Roger Arteel

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content