De overgang naar circulaire productieprocessen stuit op economische obstakels.

Zeldzame aarden zijn metalen, zoals yttrium en neodymium, die nodig zijn voor de productie van onder meer elektrische motoren en windturbines. Hun belang voor onze economie zal alleen maar toenemen. Wetenschappers zijn erin geslaagd om bruikbare recyclageprocessen voor belangrijke zeldzame aarden te ontwikkelen. Maar volgens een artikel van chemicus Koen Binnemans (KU Leuven) en zijn collega’s in Nature Reviews Materials hebben die circulaire processen het moeilijk om door te breken.

Op dit moment is er wereldwijd geen enkel commercieel recyclageproces voor zeldzame aarden actief. Het is nog altijd te gemakkelijk – lees: goedkoop – om ze te winnen uit schadelijke primaire mijnbouw. Dat geldt trouwens ook voor lithium en andere materialen die essentieel zijn voor de transitie naar duurzame energievoorziening en mobiliteit.

De beste oplossing om uit die economische impasse te raken, is de verdoken milieukosten van de mijnbouw mee te nemen in de prijszetting van de zeldzame aarden. Dat gebeurt nu niet. Volgens de auteurs kan alleen een ‘afwijking van de principes van de vrije markt’ hier soelaas bieden. Staatssteun voor de implementatie van de recyclageprocessen ligt dan voor de hand.

Andere onderzoekers melden in Scientific Reports dat ze erin geslaagd zijn een concept uit te werken voor een herlaadbare calciumbatterij. Calcium is als element veel talrijker dan het lithium dat nu courant voor batterijen gebruikt wordt. Een calciumbatterij zou ook even performant zijn als een lithiumbatterij. Maar voor het zover is, zullen er eerst nog wat hindernissen overwonnen moeten worden.