Er zijn vele Borges-uitgaven, en er zullen er nog meer komen.

Het Borges-jaar is natuurlijk het jaar van de grote Borges-uitgaven. In zowat alle wereldtalen verschenen of verschijnen versies van het Verzameld Werk, ook in het Nederlands. Daarbij is het goed te weten dat er varianten bestaan in dat Verzameld Werk, ook al houden de meeste nieuwe publicatieprogramma’s zich wel aan de versie die de weduwe, Maria Kodama, de wereld in stuurt. Men kan zich voorstellen, al staat het er niet met zoveel woorden in, dat dat het geval is met de uitgave in het Nederlands van de Werken in vier delen, die verschijnen bij De Bezige Bij in Amsterdam. Die vier delen treft men ook aan in het Spaans, het Portugees, enzovoort.

De Nederlandse versie, waarvan al drie delen verschenen zijn, werd vertaald of hervertaald door de gelauwerde vertaalsters Barber van de Pol en Mariolein Sabarte Belacortu. De lezer die Borges al langer volgt zal blij zijn te vernemen dat een redelijk onbegrijpelijke fout nu eindelijk is rechtgezet. In vorige edities van De Aleph en Fantastische verhalen was de volgorde en de schikking van de verhalen in de twee boeken omgegooid, wellicht omdat men aanvankelijk maar aan een selectie in één deel dacht. Dat is nu dus veranderd. In de eerste twee delen staan de verhalenbundels, van de “Wereldschandkroniek” tot “De maker” (wat geen verhalenbundel is, maar dat zijn de andere titels eigenlijk ook niet). Het derde deel brengt “De geschiedenis van de eeuwigheid en andere essays”. Het vierde wordt “Het geheimschrift en andere gedichten”.

De Franse versie in de Pléiade-reeks begon al eerder met een eerste deel waarin ook weer grotendeels de verhalen bij elkaar staan. Dit jaar verscheen het tweede deel, met als nieuwigheid een deel correspondentie van de schrijver. De Pléiade-delen, samengesteld door Borges’ vriend Jean-Pierre Bernès in samenwerking met de dichter zelf, lijken te ontsnappen aan de Maria Kodama-canon die voor de andere collecties geldt, en lijkt zeker vollediger dan de Nederlandse. Dat hoeft geen waardeoordeel te zijn: ook die canon was immers het werk van Jorge Luis Borges, maar voor de fan en de puzzelaar kan hier nog een onvermoed amusement liggen. De twee Pléiade-delen zijn veel dikker dan de Nederlandse en bevatten een aanzienlijk noten- en literatuurapparaat. Een derde deel zou kunnen, maar zal er niet komen, zegt Bernès.

Daarnaast stelde Bernès het Album Jorge Luis Borges samen, een foto- en kijkboek zoals de Pléiade de gewoonte heeft er elk jaar een te maken, als cadeau ter gelegenheid van haar veertiendaagse. Die is intussen voorbij maar het kan de moeite lonen om nog even rond te kijken in de boekhandels.

Voor wie denkt dat het hiermee wel bekeken zal zijn: in het Duits verschijnt er een echt “verzameld werk”, dat tien delen dik zal zijn. De dikte van het Verzameld Werk afhankelijk van de taal waarin het verschijnt: Borges zou het vast een grappige gedachte gevonden hebben.

Sus Van Elzen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content