De stormachtige tiendaagse van de Unie: de Commissie riskeert ravage met het rapport van de wijzen en in Berlijn kondigt zich een nacht der lange messen aan.
Tijdens de tweedaagse van de ministers van Buitenlandse Zaken in het Duitse Eltville deed Commissievoorzitter Jacques Santer of zijn neus bloedde. Alsof er geen vuiltje aan de lucht was, nam hij deel aan het debat over de landbouwhervorming en Agenda 2000, waarover volgende week in Berlijn definitieve beslissingen vallen. De kans is nochtans reëel dat Santer er in de Duitse hoofdstad voor spek en bonen bijloopt.
Maandagavond overhandigden de onafhankelijke deskundigen hem het rapport over “fraude, wanbeheer en vriendjespolitiek” in de Europese Commissie. Het is onwaarschijnlijk dat Santer daar zonder kleerscheuren uitkomt. Hoewel de inhoud van het document van circa 150 pagina’s bij het ter perse gaan van dit blad niet bekend was, was het toen al zeker dat de Commissie lastige dagen tegemoetging. Het Europees Parlement, dat de verkiezingscampagne heeft opgestart, zal zich principieel en rechtlijnig opstellen. Als het rapport commissarissen in opspraak brengt, moeten ze vertrekken, zoniet riskeert de hele Commissie volgende week te moeten opstappen.
Vooral de vroegere Franse eerste minister Edith Cresson ligt onder schot en dreigt al haar collega’s mee te sleuren. Ondanks de vele bewijzen van onzorgvuldig beheer zou de Franse regering Cresson de hand boven het hoofd blijven houden.
In januari dit jaar werd niet zonder moeite een motie van wantrouwen in het parlement onschadelijk gemaakt. Nogal wat verkozenen oordeelden toen dat de commissie in functie moest blijven om de onderhandelingen over Agenda 2000, de financiering van de Unie tot 2006, niet te hypothekeren. Die treden nu in hun beslissende fase, maar op geen enkel moment slaagde Santer erin om echt op de debatten te wegen. De Commissievoorzitter viel te licht uit en zal er nog maar weinigen kunnen overtuigen van zijn onmisbaarheid in Berlijn.
Ook in Eltville had Santer amper een stem in de discussie en de touwtrekkerij tussen de lidstaten. Sinds de ministers van Landbouw het vorige week ongeveer eens raakten over de grote lijnen van het landbouwbeleid is er goede hoop dat kanselier Gerhard Schröder in Berlijn een vergelijk zal vinden. Schröder, die in eigen land al handen te kort komt om de vele brandjes te blussen, doet deze week alle Europese hoofdsteden aan.
Ook na het beraad van de ministers van Buitenlandse Zaken in Eltville blijft het echter onduidelijk wat de regeringsleiders met de nog te hoge factuur van de landbouw zullen aanvangen. Zoals de Boerenbond vreesde, staan de hardliners erop dat er jaarlijks niet meer dan 40,5 miljard euro naar de landbouw vloeit. Bijgevolg moet er nog 1 miljard euro, circa 40 miljard frank of 280 miljard frank tot 2006, worden weggesnoeid. Frankrijk dringt aan op een jaarlijkse vermindering van de premies (degressiviteit) en kan op de steun van de Duitsers rekenen. België, zeker minister Karel Pinxten (CVP) en de Boerenbond, is daar tegen en het moet worden afgewacht hoe hard premier Jean-Luc Dehaene (CVP) zich in deze kwestie zal opstellen. Voor de socialistische regeringspartner zou het moeilijk aanvaardbaar zijn, indien de meeruitgaven in de landbouw uiteindelijk op de structuurfondsen worden verhaald.
Als Schröder erin slaagt om in Berlijn de plooien glad te strijken, zal hij daar ongetwijfeld persoonlijk prestige uit puren. Een akkoord over Agenda 2000 laat de Unie toe om de eerstvolgende jaren verder te functioneren, maar dreigt op iets langere termijn Europa in grote moeilijkheden te brengen. De hele operatie komt er immers op neer dat de Unie steeds meer taken met minder geld zal uitvoeren. Bijgevolg zal de solidariteit verder op de proef gesteld worden en dreigen onoverkomelijke problemen met de uitbreiding.
Minister van Buitenlandse Zaken Erik Derycke (SP) heeft het daar bijzonder moeilijk mee. “Over twee tot drie jaar kunnen we de hele discussie overdoen, omdat er niets is opgelost.”
Paul Goossens
