Interne audits, bedrijfsrevisoren, een regeringscommissaris en een jaarlijkse controle van de rekeningen door het Rekenhof: het mocht niet baten. Het vorige VRT-management ging zijn eigen gang.
‘Wie het Rapport van het Rekenhof leest, kan maar tot één besluit komen’ , zei Jos Stassen (Groen!) vorige week in de commissie Media van het Vlaams Parlement. Stassen was jarenlang een vurig verdediger van Tony Mary en zijn beleid. Nu werd het ook hem te veel. ‘De VRT, c’est un bordel. En wel een slecht gerund bordel. En dat vind ik vreemd, want jaar na jaar kregen we voor dezelfde periode positieve jaarverslagen van de VRT te zien. Hoe kan het dat er nooit opmerkingen zijn gemaakt door de bedrijfsrevisoren? En hoe moet de VRT in de toekomst gecontroleerd worden, om een dubbele situatie zoals deze te voorkomen?’
Dat bedrijfsrevisoren in de eerste plaats controleren of de rekeningen sluitend zijn, en niet noodzakelijk achter de cijfers gaan graven, is duidelijk. En dat ook het Rekenhof bij de controle niet alle onderliggende bewijsstukken controleert, lijkt evident, als we raadsheer Romain Lesage mogen geloven. ‘Een volledige controle van de jaarrekeningen zoals u beschrijft, was niet haalbaar en niet wenselijk.’
Precies omdat de uitbesteding van televisieprogramma’s aan externen volgens de criteria van het Rekenhof duidelijk bepaalde ‘risico’s’ inhield, besliste het hof in 2006 om op dat punt dieper te graven en een thematische audit uit te voeren. Met als resultaat een lijvig en zeer kritisch rapport – dat ook bijzonder lang op zich liet wachten. ‘Op basis hiervan moeten verdere gedetailleerde onderzoeken worden gevoerd’, zei LDD-parlementslid Jurgen Verstrepen. Hij werd daarin gevolgd door parlementsleden van andere partijen.
In grote lijnen luidde de kritiek van het Rekenhof als volgt: ‘De VRT stelt geen duidelijke doelstellingen bij de uitbesteding.’ ‘Het uitbestedingsproces is weinig transparant en niet onderworpen aan de nodige regels voor de mededinging.’ ‘Er zijn geen richtlijnen voor draaideurconstructies, waarbij ex-medewerkers van de VRT een eigen bedrijfje opzettendat op zijn beurt werkt voor de VRT.’ En: ‘De rapportering aan het parlement schiet tekort.’
Het rapport haalde ook verschillende concrete feiten aan (www.ccrek.be). ‘In 2004 sloot de VRT een meerjarig exclusiviteitscontract voor consultancy voor de prijs van minstens 300.000 euro per jaar. Ondanks dat hoge bedrag kon de VRT noch een offerte noch een bewijs van marktraadpleging voorleggen. De VRT beweert zich door de technische of artistieke specificiteit slechts tot één consultant te kunnen richten. Voor een dergelijk consultancycontract had de omroep mededinging moeten organiseren.’
Verder in het verslag wijst het Rekenhof erop dat de VRT heel wat bestellingen heeft geplaatst zonder een bestelbon op te maken en dat is in strijd met zijn interne procedures. ‘Voor de 132 transacties die het Rekenhof controleerde, ontbrak in 35 gevallen een voorafgaande bon. Dat betekent dat de boekhouding facturen ontvangt die zij niet aan een bestelling kan koppelen.’
Verschillende parlementsleden vroegen zich af hoe ook de interne audit dergelijke zaken over het hoofd had kunnen zien. Guy Peeters, de voorzitter van de raad van bestuur van de VRT, maakt zich sterk dat er beterschap op komst is, sinds de decreetswijziging van 2006 (artikel 25 bis) die de basis vormt voor de oprichting van een volwaardig auditcomité. ‘Het nieuwe interne auditcomité wordt door de raad van bestuur aangesteld en door een van de leden van de raad van bestuur voorgezeten. Het opereert onafhankelijk van de gedelegeerd bestuurder. En elk lid kan detailrapporten opvragen.’
Ook Jozef Deleu, lid van de raad van bestuur, juicht het nieuwe interne auditcomité toe.
Waardevolle beslissingen, maar net zoals het keurige actieplan van gedelegeerd bestuurder Dirk Wauters, moeten ze hun vruchten nog grotendeels afwerpen. Dat de VRT zich schikt naar de kritiek van het Rekenhof is trouwens een schuldbekentenis. Toch is de zaak daarmee niet gesloten. ‘Nu is het nog geen tijd voor amnestie’, fulmineerde Jurgen Verstrepen. ‘We willen meer informatie’, aldus Decaluwé.’Ik wil de namen kennen van alle leveranciers.’
Het kan nog spannend worden. ‘We weten dat transparantie noodzakelijk is’, besloot Guy Peeters. ‘Anders zal het bijzonder moeilijk worden om te komen tot een nieuw regeerakkoord na de verkiezingen van 2009.’
