Hij wordt een rasoptimist genoemd, en dat zal Jean-Paul Votron de komende weken hard nodig hebben om zijn ontslag als topman van Fortis te verteren. De 57-jarige ceo wordt geslachtofferd vanwege een diepgaande vertrouwensbreuk met de aandeelhouders. De verwijten klinken hard: Votron zou rampzalig gecommuniceerd hebben over de financiële positie van Fortis en legde vorig jaar veel te veel cash op tafel voor de overname van de Nederlandse branchegenoot ABN Amro.
Votron werd in 2004 met de grote trom binnengehaald bij Fortis door bestuursvoorzitter Maurice graaf Lippens. Tot op dat moment had hij carrière gemaakt in grote buitenlandse concerns zoals Unilever. Zijn ervaring in de bankwereld deed hij op bij Citigroup en ABN Amro, waar hij volgens sommigen na vier jaar opstapte omdat hij er niet in was geslaagd op te klimmen naar de top van het bedrijf.
Bij Fortis lukte dat des te beter, en Votron kreeg de taak om de bankverzekeraar te laten uitgroeien tot een wereldspeler. De nieuwe man schuwde de risico’s niet en vergrootte de wereldwijde impact van het bedrijf met een reeks overnames, wat hem in 2006 de onderscheiding van Europees Ondernemer van het Jaar opleverde. Hij krijgt ook krediet voor het stroomlijnen van de groep, die veel meer een geheel werd onder zijn leiding.
De kroon op Votrons werk volgde een jaar later, met de succesvol afgeronde overnamestrijd rond zijn oude werkgever ABN Amro. Na een beklijvend duel met Barclays Bank werd het Nederlandse concern ingelijfd door het trio Banco Santander, Royal Bank of Scotland en Fortis. Dat moest 24 miljard euro betalen voor zijn deel van de buit, en voerde noodgedwongen een forse kapitaalverhoging door. ‘Nu spelen we met de groten mee’, triomfeerde Votron.
De kansen keerden begin dit jaar, toen bleek dat de Amerikaanse kredietcrisis de financiële sector veel harder zou treffen dan de topmensen bij Fortis verwachtten. De man die ooit een jaarlijkse groei van 10 procent in het vooruitzicht stelde, bleef een rooskleurige toekomst schetsen terwijl het aandeel Fortis een groot deel van zijn waarde zag wegsmelten. Van een nieuwe kapitaalverhoging via de uitgave van extra aandelen was echter geen sprake, klonk het unisono bij Votron en Lippens.
Het liep anders. Eind juni kondigde Fortis knarsetandend aan dat het 8 miljard zou ophalen om zijn financiële positie te cementeren. Nederlandse, Libische, Chinese en Russische investeerders gingen met het leeuwendeel van de nieuwe aandelen ter waarde van 1,5 miljard euro aan de haal. De beurs strafte de groep op 26 juni genadeloos af. De waarde van het aandeel Fortis was op dat moment in één jaar tijd met twee derde gekelderd naar iets meer dan 10 euro. Toch vertrok Votron doodleuk op vakantie.
Geen slimme zet, zeker niet toen bleek dat de ceo ook niet van plan was om zijn bonus van 2,5 miljoen euro voor de overname van ABN Amro weer in te leveren. Bij de hele operatie werden plots vraagtekens gezet. Had Votron zich vergaloppeerd in zijn drang om zijn voormalige werkgever te knechten? Heel wat aandeelhouders voelen zich bekocht, met name omdat Votron zo lang was blijven volhouden dat er voor Fortis geen vuiltje aan de lucht was. Bovendien schrapte de groep op het moment van de kapitaalverhoging het beloofde interimdividend en kondigde aan dat het einddividend zal worden uitgekeerd in de vorm van aandelen. Het vertrouwen tussen Votron en de aandeelhouders was onherstelbaar beschadigd, ook al omdat de trouwste steunpilaren niet eens de kans hadden gekregen om in te tekenen op de nieuwe aandelen. En zoals Votron het zelf glashelder stelde in de Fortis Tribune, drie dagen na zijn aantreden in november 2004: ‘In de wereld van bankieren en verzekeren berust alles op vertrouwen. Niemand geeft zijn geld aan een bank die hij niet vertrouwt!’ Herman Verwilst, de huidige nummer twee, neemt het roer tijdelijk over.
Manu Sinjan
