Een conflict over btw op bouwgrond brengt twee CD&V-kopstukken, Vlaams minister-president Kris Peeters en federaal premier Yves Leterme, op ramkoers.
Het jaar is bijna vier maanden oud en nog altijd is er geen door het parlement goedgekeurde federale begroting voor 2008. Een nieuwe vertraging wordt veroorzaakt door een fikse rel rond een btw-tarief van 21 procent voor bouwgrond, die samen met een sleutel-op-de-deur-woning of een nieuw appartement wordt verkocht. Dat tarief zou vanaf 15 augustus in de plaats komen van regionale registratierechten, en die bedragen in Vlaanderen slechts 10 procent.
De lepe minister van Financiën Didier Reynders (MR) heeft die maatregel in de federale begroting gesluisd tijdens de begrotingsopmaak van de interim-regering-Verhofstadt III. Reynders zwaaide met een arrest van het Europese Hof van Justitie uit 2000 over een fiscaal geschil in Duitsland om 40 miljoen euro aan nieuwe inkomsten te staven. De federale ministers van CD&V en Open VLD waren niet genoeg bij de les om te beseffen dat Reynders zo vooral financiële ruimte schept voor de sanering van vervuilde gronden in Wallonië.
Uiteraard betaalt iemand de prijs van die belastingverhoging. Dat zijn op de eerste plaats de gezinnen, die kiezen voor een gecombineerde aankoop van bouwgrond en een nieuwe woning. En laat die keuze nu net veel populairder zijn in Vlaanderen dan in Wallonië en Brussel. Daarnaast zien de regio’s een niet onaardig deel van de opbrengsten van de registratierechten aan hun neus voorbijgaan. Voor Vlaanderen schommelen de bedragen tussen de 29 en de 38 miljoen. Daarom liet de Vlaamse regering bij monde van Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) en begrotingsminister Dirk Van Mechelen (Open VLD) al op 5 maart weten in het overlegcomité van de federale regering en de regionale regeringen dat er een belangenconflict in de maak is als de btw-maatregel niet wordt teruggeschroefd. Nieuwe overlegrondes moeten nu een mouw passen aan dat fraaie staaltje van slecht bestuur.
Het verzet van de Vlaamse regering mag ook beschouwd worden als een voorproefje van de ‘copernicaanse revolutie’ die Peeters met de nieuwe staatshervorming beoogt. In het federale België moet het zwaartepunt volgens hem bij de deelstaten liggen en moet de federale overheid ten dienste van hen staan. Niet dus, in het geval van die eenzijdige, federale fiscale ingreep. Volgens dezelfde logica mocht federaal premier Yves Leterme (CD&V) er ook al akte van nemen dat de Vlaamse regering dit jaar niet voor ruim 400 miljoen euro bijdraagt aan een evenwichtige begroting zonder een goed gevuld tweede pakket van de staatshervorming. Evenmin stellen Peeters en co. zich inschikkelijker op tegenover drie Franstalige kandidaat-burgemeesters in de Brusselse Rand, terwijl de Franstalige partijen hun benoeming koppelen aan een nieuwe staatshervorming.
Daardoor mag Leterme zich ook op zijn Vlaamse vleugel ernstige zorgen beginnen te maken over de afloop van het communautaire parcours richting zomer. Maar een grote verrassing is de ramkoers tussen de twee CD&V-kopstukken niet. ‘Leterme wordt niet mijn baas’, zei Peeters al op 31 augustus 2007, toen hij in de Vlaamse regering net de fakkel van Leterme had overgenomen. Op 14 juni 2009 is het niet Leterme, maar zijn het inderdaad Peeters, de andere Vlaamse ministers en de Vlaamse Parlementsleden die zich bij de kiezers moeten aanbieden.
door Patrick Martens
