De prinselijke verloving zou pas eind september bekendgemaakt worden. Een lek besliste daar anders over. Het scenario van een boeiende – en dure – week in medialand.
Ook een edelman praat af en toe zijn mond voorbij. Het overkwam meneer X op een feestje waar ook meneer Y aanwezig was. Meneer Y (een Kempenzoon die anoniem wil blijven) werkt aan een boek over Belgische kastelen en verkeert wel vaker in adellijke kringen. Meneer X kent de plannen van Y en spreekt hem daarop aan. “Vergeet zeker het Kasteel van Losange niet”, zegt X tegen Y. “Eind september zul je weten waarom.”
Scène 1: het lek.
Meneer X kent de Belgische adel als zijn broekzak. Hij weet dat het kasteel van Losange in Villers-la-Bonne-Eau een gezin herbergt met drie huwbare dochters en beseft dat hij de Hint van het Jaar heeft gekregen: hier is een prinselijk huwelijk in de maak. X neemt contact op met Jos De Groot, regionaal medewerker van Gazet van Antwerpen, en serveert hem de tip op een presenteerblaadje. De Groot vindt zich niet beslagen genoeg om het bericht zelf te checken en seint de redactie in. Bij Gazet van Antwerpen wordt meteen de journalistieke machine aangezwengeld. Aangezien GVA deel uitmaakt van de Regionale Uitgeversgroep en nauw samenwerkt met zusterkrant Het Belang van Limburg, rinkelt woensdagmiddag ook in Hasselt de telefoon. Er worden twee reporters op het verhaal gezet: Bart Timperman (GVA) en Karel Moors (BVL).
Het duo komt een paar dingen te weten. Dat het kasteel wordt bewoond door jonkheer Patrick d’Udekem d’Acoz en gravin Anne-Marie Komorowski. Dat het paar inderdaad drie huwbare dochters heeft: Mathilde (26), Elizabeth (22) en Hélène (19). De verslaggevers gokken dat het – gelet op de leeftijden – vermoedelijk om Mathilde gaat. Ze bellen naar het Hof: geen commentaar. Een bevriend journalist van La Meuse belt naar het kasteel van Losange: niemand thuis. Hij blijft proberen tot de hoorn in Villers-la-Bonne-Eau uiteindelijk wordt opgenomen. Mathilde zelf aan de lijn. “Ik verloofd met prins Filip? Nee hoor, heel amusant”, scheept ze hem af. Moors en Timperman noteren: “Haar reactie klinkt volkomen oprecht.” Ze maken hun stuk en brengen het nieuws voor wat het waard is. Op woensdagavond 8 september, terwijl de Rode Duivels ’s lands imago oppoetsen met een soepele 4-0 tegen Marokko, gaat het verhaal over de prinselijke verloving ter perse. GVA brengt het bericht achteraan in het D-katern, onder de voorzichtige kop: Goed bewaard geheim of grap? Ook Het Belang verstopt de primeur op pagina 40. Zelfs geen verwijzing op de frontpagina, wat – in het licht van de moordende concurrentiestrijd tussen de populaire kranten – een erg, euh, oncommerciële zet is.
Bij Het Laatste Nieuws denken ze donderdagochtend: veldslag verloren, maar de oorlog is nog niet gedaan. Iedereen aan het werk. Alle bronnen bellen, de archieven in en de baan op. Naar het appartement van de zusjes aan de Reyerslaan, waar naar verluidt af en toe “leden van de koninklijke familie gesignaleerd worden”. En naar Villers-la-Bonne-Eau, waar de dorpelingen de romance “de gewoonste zaak ter wereld” vinden: “Filip en Mathilde lopen hier vaak hand in hand.” Op vrijdag pakt Het Laatste Nieuws paginabreed uit. Er staat nog wel een vraagteken achter de kop ( Verloving voor prins?), maar de ondertitel is duidelijk: Huwelijk van Filip met 26-jarige Mathilde d’Udekem d’Acoz snel verwacht.
Nog voor het officiële communiqué van het Hof om 15u.31′ via Belga wordt verspreid, hebben zowel VTM als VRT hun reportagewagens al laten uitrukken. Naar het kasteel van Losange. Naar de flat aan de Reyerslaan. Naar Poperinge ook, waar de flamboyante baron Henri d’Udekem d’Acoz, de oom van Mathilde, burgemeester is. En natuurlijk naar het koninklijk paleis, waar helaas volstrekt niets te beleven valt, maar dat vandaag ontegenzeggelijk van grote decoratieve betekenis is bij rechtstreekse reportages in het nieuws.
Scène 2: het bod.
Vrijdagochtend, 10 september. De hoofdredacteuren van een paar kranten en weekbladen mogen een bod doen op de foto van Filip & Mathilde die op 26 juli 1999 door een Vlaamse toerist op Cuba is gemaakt – de eerste en enige beschikbare foto van het prinselijke paar. Veel is er niet op te zien, maar een primeur is een primeur. En deze kost geld. Zelfs een bod van vierhonderdduizend frank wordt door het fotoagentschap minzaam weggelachen. Het Laatste Nieuws legt een half miljoen op tafel.
Vlaanderen heeft geen harde roddelpers. Een paar sensatiebladen, dat wel. En veel BV’s en royalty. Maar doorgaans kleurt men binnen de lijntjes. Over het vorstenhuis valt zelden een onvertogen woord, of het moest gaan over de banden van het Hof met Opus Dei, de geestelijke vermogens van prins Laurent of het verleden van de Saksen-Coburgs. Op TV valt vrijwel nooit iets van betekenis te melden. Als de koning een protocollair routinebezoekje afwerkt aan een autofabriek, krijgt zelfs de meerwaardezoeker op Canvas commentaar van de strekking: “Voor de nieuwe assemblagelijnen toonde onze vorst zijn bijzondere interesse.” Niks mis mee. Maar: weinig informatief. Terzijde: een paar jaar geleden weigerde de reclameregie van de VRT een radiospot waarin De Morgen verwees naar een stuk over huwelijksontrouw bij de Saksen-Coburgs.
Nu er wel echt – en positief – nieuws te rapen was, stonden sommige journalisten zichtbaar met hun woordenschat te worstelen. Want een prinselijke verloving: hoe moet je zoiets brengen? En welke toon sla je daarbij aan? Het kan sprookjesachtig, zoals Bart Cortoos (TV1) vanuit Villers-la-Bonne-Eau: “Er hangt een koninklijke tinteling in de lucht.” Het kan schalks, zoals Alex Puissant (TV1) bij het Paleis in gesprek met een onschuldige voorbijgangster: “Hij heeft wel zijn tijd genomen, hé zeg.” Of het kan à la Hollywood, zoals Jan Smekens (VTM) op zoek in de bossen van Wallonië: “Niemand weet waar de twee van hun idyllische liefde genieten.”
Het bedrag dat vrijdag werd neergeteld voor een foto van “het meest gezochte koppel van België” (VTM) wijst erop dat we de komende maanden meer van dat zullen krijgen: paparazzi in België. Ter vergelijking: voor de legendarische Kus van Di & Dodi betaalde Story een paar jaar geleden het toen al vrij exuberante bedrag van 120.000 frank. In Nederland kostte een foto van Maxima Zorreguieta, de nieuwe vriendin van kroonprins Willem-Alexander, De Telegraaf twee weken geleden bijna een miljoen frank. De Nederlandse premier Wim Kok reageerde trouwens geïrriteerd op de “overdreven persbelangstelling” voor de prinselijke affaire – een belangstelling die vooral toegespitst was op de familiale achtergrond van Maxima: haar vader Jorge Horacio Zorreguieta was van 1979 tot 1981 minister van Landbouw onder de Argentijnse dictator Videla. Wat in de Nederlandse Tweede Kamer – die een speciale Toestemmingswet moet stemmen voor een kroonprinselijk huwelijk – tot scherpe vragen leidde over de denkbeelden van Maxima. “Als Willem-Alexander koning is en overlijdt, dan wordt zij het nieuwe staatshoofd”, merkte de SP-fractieleider op. “Ze moet toch kenbaar maken dat ze een volbloed-democrate is.”
Mathilde lijkt bij ons tot dusver de volmondige goedkeuring van pers, publiek en politiek weg te dragen. Het parlement heeft niets te zeggen. De regering wel. Met plezier zelfs. Noël Slangen had het zelf niet kunnen bedenken: eindelijk goed nieuws van Verhofstadt.
Scène 3: het gelach.
Vrijdagmiddag, 10 september. De premier besluit zijn wekelijkse persbriefing na de ministerraad met de mededeling dat de regering haar goedkeuring heeft gehecht aan de verloving – wat volgens artikel 85 uit de Grondwet vereist wordt. Op de journalistenbanken wordt – het is lang geleden – zowaar gelachen. Of het geen Belgisch compromis is, wil een VRT-journalist weten: een Waals meisje met Vlaamse roots. “Nee, hoor”, lacht Louis Michel. “Dit is geen compromis, dit is een liefdesverhaal.”
Een beetje kroonprins zoekt geen verloofde, hij kiest er een. De meeste kenners zijn ervan overtuigd dat dit geen mariage de raison wordt. Wat meegenomen is: Mathilde heeft het perfecte profiel – Belgische adel, voorbeeldig katholiek, en een beetje viertalig. Haar oom Henri voegde daar nog aan toe dat ze onder meer ook “charmant, aantrekkelijk, lief, energiek, intelligent, behulpzaam, mooi en sympathiek” is. Als iemand (m) nog op zoek is naar De Ware, kan hij zijn queeste staken. Filip heeft haar gevonden.
Volgens deskundigen zou Mathilde welgeteld de 28ste huwelijkskandidate zijn aan wie “de meest begeerde vrijgezel van adellijk Europa” wordt gekoppeld. Pijnlijk detail: eind vorige week pakte het gloednieuwe magazine Royals uit met een kwakkel. Filip zou “een geheime romance” beleven met Helene van Beieren. In de huidige omstandigheden zou dat natuurlijk pas écht groot nieuws zijn.
Scène 4: de held.
Zondagmiddag, 12 september. Na een beeldcompilatie op de tonen van Waltzing Mathilda verschaft Belang van Limburg-journalist Karel Moors in De Zevende Dag tekst en uitleg bij “zijn” primeur. In Tongerlo beseft een GVA-correspondent dat hij zijn ‘fifteen minutes of fame’ heeft gemist.
Dat puntje moet toch op de ‘i’, oordeelde GVA meteen. En schreef maandag: “Correspondent Jos De Groot zette heel België op zijn kop. Met het nieuws over de nakende verloving van prins Filip was Gazet van Antwerpen al haar concurrenten, zelfs de gespecialiseerde pers, te vlug af.”
In Het Laatste Nieuws luidde het: “Onze redacteur die het volledige verhaal vervroegd bracht, klapt uit de biecht.” De bewuste redacteur biechtte met name op: “Het vraagteken in de kop had ik erbij geplaatst omdat je het Paleis de eer laat om de verloving van de kroonprins officieel aan te kondigen.”
Afgezien van dat steekspelletje: iedereen blij. Behalve misschien Jean-Luc Dehaene, die desgevraagd meende dat de verkiezingsuitslag er anders had uitgezien, mocht de verloving begin juni bekendgemaakt zijn.
Scène 5: de tv-primeur.
Maandag 13 september, 15u.06′, het Paleis in Laken. Exclusief voor VTM signaleert Lynn Wesenbeek dat er “een zekere nervositeit” in de lucht hangt. Exclusief voor TV1 levert Jan Becaus daarvan meteen het bewijs met de uitspraak dat Mathilde “over enkele minuten een bekend gezicht via radio (sic!) en televisie” zal zijn.
Ze zaten net Albert van Monaco op de hielen, maar hadden alles laten vallen en meteen de trein naar Brussel genomen: de Franse en Italiaanse paparazzi. Vlaamse tabloids zijn één ding, de echte Europese royalty-pers is nog wat anders. Professioneler in hun genre, zeg maar: als die lui dagen in een kartonnen doos moeten kamperen voor die ene onthullende foto, zijn ze daar niet te beroerd voor. En Mathilde heeft star quality. Dus dat belooft.
“Ze is sportief gekleed, in een lichtbeige pantalon en blauwe pull”, hielp Jan Becaus de kijkers toen de eerste bewegende beelden van onze toekomstige koningin via TV1 de wereld werden ingestuurd. Het was 15u.39′ en in de regiekamer van VTM zaten ze vermoedelijk aan de champagne, want op dat moment suprême was op de commerciële zender de heruitzending van Royalty te zien. Mocht Lynn Wesenbeek niet aan de verkeerde kant van het paleis hebben gestaan, het was niet waar geweest.
De Eerste Woorden waren ook al voor TV1. Toen Alex Puissant informeerde of Mathilde al zicht had op “de publieke betekenis van haar nieuwe rol”, sprak de jonkvrouw: “Ik weet het nog niet. Ik zal zien.” Conclusie van Becaus: “De Belgen hebben geen reden tot klagen.”
Zoals België in 1993 gezamenlijk rouwde om de dood van Boudewijn, lijkt het land nu een collectieve zucht van opluchting te slaken. “Eindelijk een Belgisch product waar geen dioxine in zit”, stelde royalty-watcher Jan Van den Berghe zondag al vast. Dat het paar zijn intrek zal nemen in het paleis van Laken, wijst er wellicht op dat de nu 65-jarige Albert II over enkele jaren troonsafstand zal doen ten voordele van zijn oudste zoon. Filip zou er “rijp” voor zijn. Evenals zijn toekomstige bruid, die volgens kenners wel degelijk werd gescreend. Qua afkomst én bereidheid, want “de kroon is zwaar om te dragen”. Officieel bestaat de taak van een Belgische koningin uitsluitend in het zorgen voor nakomelingen – een impliciete taak, want het woord koningin staat niet in de grondwet. Het eerste kind komt er in 2001, wist een astroloog alvast te melden. Helaas reikte zijn telescoop niet ver genoeg om het geslacht van de baby te kunnen ontwaren. Maar de weddenschappen mogen een aanvang nemen – wie pakt straks uit met de primeur: Mathilde zwanger? En zal er een vraagteken achter de kop staan?
Epiloog: het huwelijk.
Zaterdag, 4 december 1999. In de Brusselse Sint-Michielskathedraal treden Filip, Leopold, Lodewijk, Maria, Hertog van Brabant, Prins van België en jonkvrouw Mathilde d’Udekem d’Acoz in het huwelijk. Voor de rechtstreekse uitzending hebben VTM en TV1 de handen in elkaar geslagen. Er heerst vrede in het land.
Joël De Ceulaer
