Om zijn economie te redden, moet George W. Bush gokken op een trendbreuk: voor het eerst in twintig jaar dreigen de Verenigde Staten op hun eigen groei te moeten beknibbelen.
Tijdens het voorzitterschap van Alan Greenspan is de opdracht van de Federal Reserve (Fed) jarenlang kinderlijk simpel geweest. De Amerikaanse nationale bank had maar één doel: de economische groei bestendigen en als het even kan zelfs versterken. Daardoor was de dollar het lijdend voorwerp van Amerika’s monetaire politiek: Greenspan koos resoluut voor lage rente, en de laatste jaren bewust ook voor een zwakke dollar die de economie een stevig groeiritme oplegde.
Intussen, aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, groeit de economie van de EU tegen een slakkengangetje. Een rechtstreeks gevolg, zeggen de voorstanders van Amerika’s laisser faire-politiek, van de dure euro en de rigide monetaire politiek. Maar ze hebben ongelijk. Door de vergrijzing in Europa stokt weliswaar de binnenlandse consumptiegroei, maar Europese bedrijven winnen wel marktaandeel in het buitenland. En daar is het strakke renteregime van de Europese Centrale Bank (ECB) niet vreemd aan.
De ECB-voorzitters Wim Duisenberg en zijn opvolger Jean-Claude Trichet, wellicht geïnspireerd door de oude gewoontes van de Duitse Bundesbank, vechten al jarenlang tegen het Amerikaanse dogma dat de muntpolitiek een economie kan redden of een recessie kan oplossen. Liever een geloofwaardige, stabiele euro in een duurzaam bankensysteem, luidt het credo, dan een kunstmatige groei die drijft op de golven van een muntontwaarding. En stilaan, beetje bij beetje, krijgen de oude krokodillen van de ECB gelijk.
Amerika’s ongebreidelde expansie heeft het land met een gigantische kredietschuld opgezadeld – tussen 1999 en 2003 groeide de totale uitstaande schuld met de helft tot 166 procent van het bruto nationaal product. De VS zijn anno 2004 de gulzigste ontlener van de wereld, goed voor driekwart van het totale wereldkapitaal. En de schuldgraad bij Amerikaanse gezinnen ligt bijna twee keer zo hoog als bij de Europese families. Kort gezegd: de kortetermijnpolitiek heeft de VS naar de rand van het ravijn geduwd, en dat kunnen zelfs de beleidsmakers van de VS niet langer ontkennen. ‘De VS moeten een sterke dollar nastreven’ zei John Snow, de politiek verantwoordelijke voor de Amerikaanse schatkist, vorige week. Zelfs president George W. Bush, die morgen donderdag definitief zijn tweede ambtstermijn moet aanvaarden, kan de boodschap nauwelijks verkeerd begrijpen. Ook The Powers That Be willen Koning Dollar in al zijn glorie hersteld zien, al is het maar om dat irritante getik van die economische tijdbom op tijd te kunnen smoren.
Frank Demets
De schuldgraad bij Amerikaanse gezinnen ligt bijna twee keer zo hoog als bij Europese families.
