Het voetbalhooliganisme breidt zich uit naar het internet: eerst met muis en modem, dan met bierglas en mes.

‘We komen niet voor het voetbal.’ Een enkeling zegt waar het op staat: de vele hooligansites op het internet hebben één doel en dat is de bevestiging van het mannelijk machogevoel. Via verbaal geweld, maar ook via het fysieke werk. De zwaar toegetakelde ‘fan’ op de homepage van de Beerschot-clan Kielsfront geeft aan hoe ver de heren willen gaan. Een grote wonde gaapt onderaan de hals van een jongeman die in het gras ligt; zijn ogen zijn afgeschermd, wellicht om zijn identiteit verborgen te houden. Het foto-onderschrift luidt: 100 procent Anti-R. Antwerp F.C.

De meeste hooligansites doen hun best om alle verantwoordelijkheid af te schuiven. ‘Het ligt niet in onze bedoeling om geweld te verheerlijken, wij willen alleen informatie verschaffen.’ Het hooliganisme maakt nu eenmaal deel uit van het moderne voetbal en waarom zouden we dat ontkennen, lijkt hun devies. De foto’s van opgehitste supporters en groepjes vechtlustigen kunnen ze wellicht verklaren als illustraties van een sociaal fenomeen. Ja, zo is het makkelijk.

Het is pas wanneer je de gastenboeken induikt, dat de ware aard naar boven komt. Die guest books zijn trouwens de enige reden waarom de sites worden bezocht. Een bloemlezing: ‘De joden zijn niet te horen, ze zitten misschien allemaal in den bak met hun coke in hun zakken… wij zijn wel degelijk aan dat kerkske geweest, daarna hebben we jullie aangevallen in de zijstraat aan ’t stadion, en na de match stonden we met 50 man aan jullie auto’s… als er mensen naar de stad komen van de joden zal ik ze zeker pakken ik ben rond 18:00 uur in de stad… sincere greetings to the Beerschot lads. We’ll see you at gba-anderlecht to fuck those wankers up!’

Uit het taalgebruik van de surfers spreekt haat: de tegenstander moet vernederd en afgerost worden. Of is het eerder een clangevoel dat ze willen oproepen?

Opvallend is dat hooligangroepen van verschillende ploegen over de grenzen heen hun krachten bundelen om de strijd tegen de vijand aan te gaan. Zo zijn er duidelijke vriendschapsbanden tussen de clans van Antwerp en Feyenoord, die het gemunt hebben op Anderlecht en Ajax.

‘Ik vind het tof dat er bij wedstrijden van Feyenoord veel Antwerp-supporters zijn. (…) Wij hebben ook een hekel aan Anderlecht. Dit zijn ook kankerjoden net als Ajax.’ Meer dan een strijd tussen de underdog en de favoriet, lijkt het een strijd tussen arm en rijk, tussen de arbeidersklasse en de bourgeoisie. Vandaar het veelvuldig gebruik van de term ‘joden’ als scheldnaam voor supporters van Anderlecht en Ajax. Een hooligan schopt niet zomaar om zich heen, hij kiest zijn doelwit. Daarom ook dat hij zich vaak niet als een hooligan ziet, maar als iemand die vecht voor de goede zaak. Een fanatieke Ajax-fan omschrijft het als volgt: ’true heroes are the people who do what has to be done, when it needs to be done, regardless of the consequences.’

TACTIEK MET GSM

Het internet is een fantastisch communicatiemiddel. Hebben ook hooligans ontdekt. Tactische besprekingen met het oog op een volgende aanval kunnen nu gewoon vanuit de woonkamer. Wat vroeger via de telefoon of via gestencilde oproerblaadjes moest, gebeurt nu on line. En dat is natuurlijk efficiënter. De hooligans kunnen zich verenigen in hechte netwerken, die over de landsgrenzen heen contacten met elkaar onderhouden.

Zo is er bijvoorbeeld een website die fanclubs van FC Antwerp en Manchester United verenigt. De twee clubs gingen eerder op sportief vlak een samenwerkingsverband aan. Die nauwe contacten maken ook dat de clanleden elkaar voortdurend opstoken, aanzetten tot nieuw geweld. Bovendien zijn de sites ook toegankelijk voor rivaliserende supporters, wat pas echt voor vuurwerk zorgt.

Men zou kunnen zeggen: schelden op het internet is niet mooi, maar ook niet gevaarlijk. Klopt, ware het niet dat de hooligans via hun respectievelijke websites afspraken maken om bij de volgende wedstrijd hier of ginder op de vuist te gaan. De bendes hoeven zelfs niet meer rond het voetbalstadion in de clinch te gaan, dankzij de moderne communicatie kunnen ze hun actieterrein makkelijk verplaatsen.

‘Ik zou niet durven zeggen dat er vandaag meer hooligans zijn dan een paar jaar geleden, maar er treden wel veranderingen op in hun gedrag’, aldus Hans Willemijns, adviseur bij de Hoge Raad voor het voorkomen van misdadigheid. ‘Vroeger zag je de kernleden ostentatief te midden van het strijdgewoel tactische richtlijnen geven, nu houden ze zich op de achtergrond met een gsm. Of zijn de afspraken allemaal op voorhand gemaakt, bijvoorbeeld via het internet.’ Op de min of meer gekende websites vind je daar overigens weinig van terug.

Aangenomen wordt dat ‘confidentiële informatie’ uitgewisseld wordt via e-mail of obscure nieuwsgroepen. Het lijkt ook waarschijnlijk dat de harde kern van de hooligans regelmatig verhuist van internetstek, om eventuele spionnen af te schudden. Wat het voor de rijkswacht moeilijk maakt om in te grijpen. Het is ook meteen duidelijk dat het verbieden van websites weinig zin heeft. Wie vandaag moet sluiten, doet morgen op een andere plek weer open.

EURO 2000 IS NOG VER WEG

‘Liever aids en tbc dan een supporter van KV.’ Tussen alle scheldpartijen en provocaties op websites als BCF (Club Brugge), Kielsfront (Beerschot), Hell-Side (Standard), CCC (Charleroi) of Stichting Oost (PSV), is er plaats voor een vleugje humor. En zelfs enige duiding. Zo bevat de site van Racing Mechelen-aanhanger ‘Antikakker’ een artikel over de ontstaansgeschiedenis van hooliganisme in zijn stad. Voor het eerste ernstige incident moeten we zowaar terug naar het einde van het seizoen 1912-’13 en meer bepaald de match tussen Racing en Leopold. Een belangrijke wedstrijd, omdat beide teams nog kans maakten op promotie naar de hoogste klasse. Na de 1-3 overwinning van Leopold, werden de omheiningen naar beneden gehaald en deden zich rellen voor in de stad. ‘ Le Soir sprak van tumultueuze incidenten, waarbij vele gewonden vielen. Volgens La Dernière Heure werden Mechelse supporters uitgedaagd door een zuster van een van de Leopoldspelers.’ Enkele weken later verplichtte de Belgische voetbalbond Racing Mechelen om als eerste club in België een omheining van 1,60 meter hoogte rond het terrein te plaatsen. Hooliganisme is dus niets nieuws, en de Mechelse onruststokers kunnen bogen op een rijke traditie.

Euro 2000 komt dichterbij, maar voor hooligans ligt juni nog veraf. Haast nergens is het Europees kampioenschap een gespreksonderwerp. Wat we dan maar zullen zien als een goed voorteken. In Groot-Brittannië, zo’n beetje de bakermat van het hooliganisme, neemt de spanning evenwel toe. Het voetbalgeweld zou er na enkele jaren van relatieve rust weer oplaaien, mede als gevolg van het succes van het internet. Martin King en Paul Dodd, twee van de beruchtste hooligans van Groot-Brittannië, proberen websitegewijs zelfs hun passie te cultiveren. ‘I believe that if you love something, you’ll fight for it,’ stelt Dodd als beginselverklaring. De nu 28-jarige man uit Carlisle werd al zeventien keer aangehouden voor voetbalgeweld (de eerste keer toen hij veertien was), kan ondertussen een vergelijkende studie schrijven over de levensomstandigheden in de verschillende Britse gevangenissen, en is uitgesloten van alle voetbalstadions.

Martin King, auteur van Naughty Nineties en Hoolifan – 30 Years Of Hurt, maakt reeds gedurende drie decennia deel uit van de gevreesde Chelsea Headhunters. Beide heren zien vechten als een vorm van spanning en ontspanning. En ze hebben een grote achterban. Wat op hun websites leidt tot provocaties in de stijl van: ‘Als jullie Millwall-mietjes denken stoer te zijn, wacht dan maar tot zaterdag.’

Sociologen maken zich ondertussen zorgen over het effect dat de hooligansites kunnen hebben op jongeren. Immers, alles wat zich op het internet afspeelt, straalt een zekere spanning en opwinding uit. En daar zijn jongeren zeer ontvankelijk voor. Vechten heet weer, zoals in de ophefmakende film Fight Club (met Brad Pitt), cool te zijn. Hooliganisme als nieuwe modetrend, of zoiets. Eerst met muis en modem, dan met bierglas en mes. Wie al zijn overtollige energie liever op een zinvolle manier kwijt wil, kan overigens ook op het internet terecht. Meer bepaald op de Amerikaanse site Anger Management (www.angermgmt.com), die driftkikkers leert om hun woede in goede banen te leiden en om ‘gezondere menselijke contacten’ te onderhouden.

Bart Vandormael

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content