Koen Meulenaere
Koen Meulenaere Van 1991 tot 2012 de satiricus van Knack

De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.

Mijnheer Muys, de gemeenteraad van Sint-Genesius-Rode weigert de rondzendbrief van minister Leo Peeters over de taalfaciliteiten toe te passen. De carrousel lijkt vertrokken.

PAUL MUYS: Het resultaat van het slechte schaken van onze politici. Ze doen een zet die scoort bij de publieke opinie in Vlaanderen, maar zonder de gevolgen te overzien. Aan Vlaamse kant schimpt men op de agressiviteit van de Franstalige politici, maar men heeft hen zelf het gedroomde thema in handen gespeeld. Dat Franstaligen in de faciliteitengemeenten zich moeten aanpassen, is in theorie verdedigbaar. Maar hoe lang kan je de ogen sluiten voor de realiteit? Er wonen tachtig tot negentig procent Franstaligen in sommige van die gemeenten. Wie moet zich dan aan wie aanpassen? De Vlaamse politici hadden dit delicate twistpunt best laten rusten. Tenzij ze het als pasmunt willen gebruiken in een ruimere communautaire dialoog, om de eigen positie in Brussel te versterken. Maar of er inderdaad een doordachte strategie achter die rondzendbrief zit, valt te betwijfelen. Intussen hebben we weinig gewonnen, en krijgen Franstalige heethoofden ook meer gematigde taalgenoten achter zich voor zwaardere eisen dan de faciliteiten. Het onderwerp raakt misschien de koude kleren van de meeste mensen niet, maar is een tijdbom onder een staat waar men geen enkele kant mee uit kan. De middelpuntvliedende krachten nemen toe, maar niemand heeft een realistisch plan voor Brussel. Het is niet de simpele oplossing van het Vlaams Blok die werkbaar is.

Kan dit conflict de regering doen vallen?

MUYS: Ze is al over Voeren gevallen, wat een kleiner probleem was. Ik weet niet of binnen de huidige coalitie iemand gebaat is met vervroegde verkiezingen. Het instandhouden van de regering zal wel een prioriteit zijn. Maar als de carrousel echt gaat draaien, komt het onderwerp hoe dan ook op de federale agenda. Dat wordt òf een breuk, òf gezichtsverlies voor een van de betrokken partijen.

In Sint-Niklaas verzet de meerderheid zich tegen een referendum over een parkeergarage onder de Grote Markt. De partijleiding van VLD en VU heeft haar mandatarissen teruggefloten.

MUYS: Het referendum was een van de kernpunten van de Nieuwe Politieke Cultuur, waar onder meer VLD en VU zo mee begaan zijn. Ik geloof niet in het nut van een referendum in een land als België. Van het enige grote dat wij hebben gehad, is de uitslag niet gerespecteerd. Wij missen de referendumcultuur die bijvoorbeeld in Zwitserland bestaat. De gemiddelde Vlaming heeft te weinig voeling met de politiek, om hem te pas en te onpas te raadplegen. Laat deze beslissingen maar over aan de instellingen die daartoe, via onze getrapte democratie, verkozen zijn. Een volksraadpleging over een parkeerterrein lokt enkel stemmen uit van mensen die voor hun eigen belang opkomen.

Het Vlaams parlement heeft het reclamemonopolie van VTM afgeschaft, en sponsoring en reclame rond kinderprogramma’s definitief verboden. Om het met kabouter Lui te zeggen: “Dat Vlaams parlement, ik word daar zo moe van.”

MUYS: In een land met zes parlementen, kunnen ze niet allemaal met belangrijke dingen bezig zijn. Al die parlementsleden moeten toch íets om handen krijgen. Dat leidt naar een betutteling en een reguleringsdrift, die de jongste tijd irritant begint te worden. Zoals het verbod op de verkoop van wijn in nachtwinkels. Al te vaak hangen hun voorstellen of decreten met haken en ogen aan elkaar. Hoe lang zijn ze in de weer geweest met hun vrije nieuwsgaring, en hoe gebrekkig en halfslachtig is het compromis dat uiteindelijk uit de bus is gekomen? Van welke wereldvreemdheid getuigt het om reclame rond kinderprogramma’s te verbieden op Vlaamse stations, terwijl de kabel overloopt van concurrenten die zich daar niet aan moeten houden. En terwijl kinderen vanuit tal van andere hoeken met reclame bestookt worden. Er bestaat een Jury voor Eerlijke Praktijken in de Reclame, laat die toezien op dedeontologie van de publicitaire spots, en daarmee is de kous wel af.

De krijgsraad spreekt milde straffen uit tegen para’s die zich in Somalië misdragen hebben.

MUYS: Tot Somalië zal dit nauwelijks doordringen, maar het is op zijn minst een verkeerd signaal voor de betrokkenen. Als het een eenmalige ontsporing was geweest, zou je de schouders kunnen ophalen. Maar soortgelijke misdragingen in ex-Joegoslavië wijzen op een verkeerde attitude in sommige delen van het leger, en daar mag best forser tegen opgetreden worden. In die optiek had de krijgsraad, ook in de motivering, strenger mogen zijn, in de plaats van alles te vergoelijken en af te zwakken. Ook de krijgsraad weet blijkbaar niet in welke wereld hij leeft. Een beetje meer oog voor de maatschappelijke gevoeligheden zou de militaire rechters geen kwaad doen.

Minister van Binnenlandse Zaken Vande Lanotte zegt dat de rijkswacht van Charleroi geen parallel onderzoek naar Marc Dutroux heeft gevoerd. In tegenstelling tot wat in het rapport-Verwilghen staat.

MUYS: De geest van Verwilghen is verdampt, die fase is afgesloten. Ik vrees dat er een grote kloof zal blijven tussen wat die commissie aanbevolen heeft, en wat daar in de praktijk van terechtkomt. Over sancties moeten we ons niet veel begoochelingen meer maken. Bij de rijkswacht gaat het voorlopig om slechts één straf voor een lagere officier. We moeten ook afwachten of er wel sancties komen tegen onderzoeksrechter Doutrèwe en procureur Dejemeppe. En waar we uitkomen met de hervorming van de politie, is evenmin duidelijk. In Vlaanderen gaan al stemmen op, zelfs bij de CVP, om justitie en politie te federaliseren. Misschien wordt dat een discussiepunt bij de laatste grote communautaire ronde van deze eeuw. De houding van Vande Lanotte zal die tendens zeker niet tegenwerken.

In Waarschoot heeft zich het derde Belgische geval van gekkekoeienziekte voorgedaan.

MUYS: We wachten met spanning op het vierde. De overheid tast in het ongewisse, het gevaar is niet onder controle. Ik wil niet te pessimistisch zijn, maar als er nog gevallen volgen, dreigen we, net als Engeland, met een ruim exportverbod geconfronteerd te worden. Dat kan een domino-effect veroorzaken. Als daar nu en dan een epidemie van varkenspest bovenop komt, zouden vleesproductie en vleeshandel een fatale klap kunnen krijgen. Wat desastreus zou zijn voor de hele landbouwsector. En die wordt al bedreigd door de uitbreiding van de Europese Unie, waardoor het waanzinnige subsidiebeleid terecht op de helling komt. Is het toeval dat de Boerenbond net nu een grote slok water bij de wijn doet inzake mestverwerking?

Zowel in Brussel als in New York hebben de aandelenbeurzen historische hoogten bereikt. En bij de introductie van Kinepolis overtreft de vraag liefst 75 keer het aanbod.

MUYS: Symptomatisch voor de heersende beursgekte, maar die heeft een tijdelijk karakter. We leven in een arme staat, waarin een deel van de bevolking er warmpjes inzit, en met zijn geld geen kant uit kan. Zolang kasbons en obligaties nauwelijks intrest opleveren, gaat dat geld naar aandelen. Het is totaal irrationeel, en ik vrees dat velen met een kater zullen achterblijven. Ik vraag me ook af hoe lang de wanverhouding tussen de zware belasting op werk en de geringe belasting op kapitaal zal blijven duren.

De Morgen en De Standaard, believers en non-believers, zitten elkaar weer in het haar. Deze keer over het bericht, vorig jaar in De Morgen, dat een christen-democratische ex-premier een miljard op een zwarte rekening bij KB Lux heeft.

MUYS: Die beschuldiging leek zwak onderbouwd, en werd net iets te gretig gelanceerd in een periode waarin het publiek bereid was om het even wat te geloven over hooggeplaatsten. Het zou een zeernaïeve premier moeten zijn, die op deze manier aan zijn eigen fiscus probeert te ontsnappen. Eén gefrustreerde KB-medewerker en je hebt het zeel aan. Zoals het aan het licht komen van de hele KB Lux-affaire trouwens bewezen heeft.

De rechtbank in Bordeaux heeft Maurice Papon tot tien jaar veroordeeld. Frankrijk rekent af met zijn verleden.

MUYS: Nu de feiten bijna zestig jaar achter ons liggen, vind ik dat meer een taak voor historici, dan voor rechters. Laten de geschiedkundigen de werking van het Vichyregime maar onder de loep nemen. Wordt er iemand beter van als een man van 87 tien jaar achter de tralies moet? Eén zondebok eruit pikken geeft mij nooit het gevoel dat recht is geschied. Ik wil Papon niet vrij pleiten, maar velen zouden in zijn geval waarschijnlijk op dezelfde wijze gehandeld hebben. Heeft hij toen de volle consequentie van zijn daden beseft? Kon hij als ambtenaar anders? Ik vrees dat je daar na al die jaren geen zinnig antwoord op kan geven.

Een rechtbank in Versailles heeft Jean-Marie Le Pen voor twee jaar uit zijn politieke rechten ontzet. Als dat in beroep wordt bevestigd, moet hij aftreden als europarlementair, en kan hij ook niet deelnemen aan de Europese verkiezingen volgend jaar.

MUYS: Het Front National kan daar garen bij spinnen. De aanhangers van Le Pen zullen het FN niet de rug toekeren, en de partij wint mogelijk nieuwe kiezers, die een afkeer hebben van het boertige en brutale optreden van Le Pen. De keurig ogende Bruno Mégret is misschien een betere stemmentrekker. Zolang hij de steun heeft van Le Pen tenminste. Ik vrees dat de uitspraak van de rechtbank de ontreddering bij Frans rechts alleen maar zal vergroten. Ze weten niet wat te doen met het FN. Noch bij verkiezingen met meerderheidsstelsel, noch bij evenredige vertegenwoordiging. De vraag is in beide gevallen dezelfde: kunnen de rechtse partijen de steun van het FN blijven weigeren? Bij de recente verkiezing van de regionale raden waren het al niet de minsten van UDF en RPR die overstag gingen en het cordon sanitaire doorbraken. Dat heeft wonden geslagen die niet vlug zullen helen.

In Nederland staat de ramp in de Bijlmermeer weer in de belangstelling, nu hulpverleners besmet blijken door uranium.

MUYS: Aan de ene kant kan je de openheid en de rust waarderen, waarmee de Nederlandse overheid een onderzoek voert. Aan de andere kant moet op zijn minst de Israëlische ambassade geweten hebben dat er, in tegenstelling tot wat op de vrachtbrieven stond, uranium vervoerd werd. Getuigen spreken over Israëlische veiligheidsmensen die kort na de ramp ter plaatse waren om brokstukken te verwijderen. Al kan ik me eerlijk gezegd niet voorstellen hoe dat in zijn werk is gegaan. Hoe kan je in die onoverzichtelijke ruïne in de gauwte een radioactieve lading zoeken en weghalen? Waar kwamen die geheime agenten zo snel vandaan?

Het zal alleszins interessant zijn om het onderzoeksrapport te lezen: hoeveel en wat voor radioactieve stoffen zaten er in dat vliegtuig, waar zijn ze ingeladen, en voor wie waren ze bestemd? En wat is de politieke context waarin een en ander is gebeurd? Je kan deze zaak niet los zien van de vreemde relatie tussen Nederland en Israël. Er bestaat een geheime diplomatie tussen die twee, met een indrukwekkkende hidden agenda. En dat in Nederland, een land dat zweert bij openheid en democratische controle. Het pro-Israëlgevoel komt mogelijk voort uit een schuldgevoel dat de Nederlanders hebben overgehouden aan de manier waarop zij tijdens de bezettingsjaren hun joodse gemeenschap hebben behandeld. Dat was niet veel fraaier dan wat men het Vichyregime aanwrijft.

Koen Meulenaere

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content