De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.
Mijnheer Muys, in de binnenlandse politiek was het feit van de week het ontslag van Guy Spitaels als voorzitter van het Waals parlement. Eerst niet, dan een beetje, en dan helemaal.
PAUL MUYS : Alweer een vaudeville. Merkwaardig om zien hoe hoge heren zich aan hun postje vastklampen, en hoe moeizaam de CVP door deze affaire is gesparteld. Ze komen in die partij maar niet tot het besef dat je in de politiek een paar zetten vooruit moet denken. Niet zomaar boos uitbarsten, en nadien verbaasd zijn over de reacties en geen kant meer op kunnen. Die indruk had ik bij het optreden van Marc Van Peel en de overmoedige CVP-jongeren. In dit geval was het wel erg voorspelbaar dat de Walen de rangen zouden sluiten tegen bemoeizucht vanuit Vlaanderen. Voorzitter zijn, is een stiel die je moet leren. Men verslijt ook nogal snel voorzitters in sommige partijen. Van Peel had gelukkig voor hem een deel van de pers achter zich, omdat het in Vlaanderen nog altijd goed valt als je de anti-PS-kaart trekt.
De premier heeft kort en krachtig duidelijk gemaakt wie de baas is. Net zoals bij de Rwanda-commissie.
MUYS : In de stijl die hem zo eigen is. Ik vind het niet a priori verkeerd dat de macht bij het kernkabinet ligt. Liever daar, dan in de partijsanhedrins. De Dassault-zaak, hoe afkeurenswaard ook, hoeft niet te leiden tot een regeringscrisis. Dat zou onverantwoord tijdverlies zijn. We hebben de voorbije jaren nu eenmaal alles in het teken van de Maastrichtnorm gesteld, laten we hem nu ook maar halen. Dat staat het gerechtelijk onderzoek niet in de weg.
Spitaels is pas teruggetreden nadat Fernand Detaille gearresteerd was. Die kan velen aan de galg praten.
MUYS : Mogelijk. Maar Spitaels is nu beschikbaar voor onderzoek en ondervragingen ; dat men het bewijst. Ik zie dat er na het terugtreden van politici zelden veel gebeurt. Waar blijft de volgende gerechtelijke stap tegen Willy Claes ? Wat is er bewezen tegen de drie Guy’s in verband met Agusta ? Voor zover ik weet is Coëme veroordeeld voor de Uniop-zaak, en verder niets. Er valt iets voor te zeggen dat deze mensen hun politieke verantwoordelijkheid moeten nemen en terugtreden, maar intussen worden hun plaatsen ingenomen door de tweede garnituur. In de PS is de nieuwe hoopgevende generatie rond Di Rupo zelf al in opspraak. Terecht of niet terecht, dat laat ik in het midden. Maar als ook zij al worden afgeschreven, op wie moet je dan terugvallen ? Laat ik het tot in den treure misbruikte cliché ook maar parafraseren : si tous les suspects s’en vont, il n’y a que les imbéciles qui restent. Van de actie van de CVP-jongeren, die staan te trappelen van ongeduld en ambitie, was ik niet erg onder de indruk.
Minister van Arbeid en Werkgelegenheid Miet Smet is geïnterpelleerd over de Mars voor Werk in Tubeke. Ook in Hasselt is betoogd.
MUYS : Die Veelkleurige Mars was redelijk indrukwekkend, tekenend voor het sociaal-economische klimaat in ons land. Nu het Belgische overlegmodel voor een tijdje in de koelkast zit, vergelijkt men de situatie bij ons graag met die in Nederland. Ik denk dat wij geconfronteerd worden met de gevolgen van een kortetermijnbeleid, zo typisch voor België : ?De problemen niet oplossen voor ze zich stellen.? Met die werkwijze zal je vaak voor verrassingen staan.
Forges de Clabecq is een voorbeeld bij uitstek. Plotseling is daar een acuut probleem, maar dat zag je al jaren aankomen. Nu moet er in zeven haasten iets gevonden worden, een Boel-achtig scenario dat geld verslindt en niets oplost. Iedereen weet dat een bedrijf als de Forges ten dode opgeschreven is, dat het daar structureel fout zit en dat het concurrentievermogen verdwenen is. Alleen durft men het aan de arbeiders niet zeggen. Toen ik curator Alain Zenner op televisie zag, kon ik die terughoudendheid begrijpen. Dus zullen de banken misschien toch wat krediet geven. En vindt Robert Collignon toch wat subsidies om zijn kiezers niet te veel voor het hoofd te stoten. En met die dagjespolitiek maakt de overheid de put dieper en dieper.
In Nederland hebben werkgevers en vakbonden, gepatroneerd door de paarse coalitie, wel succes geboekt voor de werkgelegenheid. Dat moet tot nadenken stemmen. Het tegenover elkaar staan van arbeiders en werkgevers als twee elkaar bevechtende klassen lijkt me voorbijgestreefd. En men kan niet verlangen dat één kleine maatregel voor het verminderen van sociale lasten, onmiddellijk wordt vertaald in meer arbeidsplaatsen. Bedrijven moeten langdurige afspraken kunnen maken, van vijf of tien jaar.
Zal de grote groep werklozen ooit een bedreiging voor het regime vormen ? Of blijft het een leger zonder slagkracht ?
MUYS :Roberto d’Orazio lijkt mij voorlopig te veel een cavalier seul die zichzelf aan het profileren is en recepten gebruikt die voorbijgestreefd zijn. Ik zie de revolutionaire weg niet als een oplossing. Anderzijds merk je dat de druk op de PS toeneemt, om toch maar weer naar de oude tovermiddelen te grijpen. De verleiding is groot, omdat niemand durft voorspellen dat de PS volgend jaar nog in de regering zit. Met een affaire als Dassault boven het hoofd is dat lang niet zeker. Maar overheidssteun is geen oplossing. Kijk naar de EU-hulp aan Henegouwen. Ik vrees dat die enkel dient om het proces van de afkalvende werkgelegenheid wat te vertragen.
Ons systeem houdt de mensen kalm via de werklozensteun, maar neemt de frustratie niet weg van wie zich de ziel uit het lijf heeft gewerkt en van vandaag op morgen op straat staat. De meeste werklozen voelen zich nutteloos, afgeschreven en ongelukkig. Niemand biedt hen een perspectief. Er wordt enkel gehoopt op de effecten van de demografische evolutie, maar die spelen ten vroegste in 2010. En dan zit je weer met een minder talrijke middenmoot die misschien werk heeft, maar moet opdraaien voor een torenhoge pensioenlast.
In Ittre en Tubeke worden voorzichtig plannen gemaakt om de oude industrieterreinen op te knappen en nieuwe bedrijfssectoren aan te trekken.
MUYS : Het wordt tijd zou ik zeggen. Het lijkt me nuttiger dan wat ze in Limburg van plan zijn : oude mijnterreinen opofferen aan een waanzinnig middenstandsproject, dat de doodsteek betekent voor de handelaars in Genk en een bijkomend probleem van ruimtelijke ordening en verkeer creëert. Mij lijkt het nuttiger om te zorgen voor aantrekkelijke vestigingszones voor KMO’s. Andere bedrijven zijn er niet te verwachten. En op gevaar af voor een VLD’er versleten te worden, wil ik herhalen dat er dringend iets moet worden gedaan aan de veel te hoge arbeidskost. Het aanwerven van een werknemer is een onverantwoord risico geworden. Maar de regering blijft weigeren om dat in te zien of om de gepaste conclusies te trekken.
De werkloosheid breidt zich ook in andere landen uit. In Duitsland is het peil van 1933 overschreden.
MUYS : De erfenis van de DDR is daar gedeeltelijk verantwoordelijk voor. Maar het zijn niet de werklozen die de nazi’s aan de macht hebben gebracht, mocht u met die angst zitten. Het is natuurlijk bedenkelijk dat de staat van het Wirtschaftswunder met dezelfde moeilijkheden kampt als wij. België heeft zich altijd aan de Duitse trein vastgeklampt, sinds enkele jaren ook met onze munt en dat blijkt niet meer zo voordelig te zijn.
De Commissie-Dutroux sleept zich naar haar einde. En de Bendecommissie Bis trekt zich op gang.
MUYS : Ik vrees dat we van die Bendecommissie niet veel wijzer zullen worden. Wat me van de afgelopen week is bijgebleven, is het meningsverschil tussen procureur Deprêtre, die niet in de politieke piste geloofde, en de onderzoeksrechters Schlicker en De Prelle, die dat wel deden maar volgens hen werden afgeremd. Ik weet niet of we met die vaststelling veel opschieten. Tony Van Parys is ervan overtuigd dat de nieuwe ondervragingen resultaat zullen opleveren, ikzelf geloof er niet in.
De Commissie-Dutroux sleept zich inderdaad voort. Het is tijd voor conclusies en voor concrete maatregelen. Het is ondertussen wel duidelijk dat de structuren van onze politiediensten tot disfuncties leiden. Al ben ik niet zonder meer voorstander van één grote politiedienst en sta ik wantrouwig tegenover de grote macht die de rijkswacht heeft verworven. Er moet om te beginnen meer aandacht zijn voor kwaliteit bij de politiemensen zelf, wat dan weer een aangepaste verloning vereist. En verder blijkt telkens opnieuw dat wij Belgen geen meesters zijn in organisatie en coördinatie, op om het even welk niveau. En van communicatie hebben we evenmin kaas gegeten. In de zaak-Dutroux komt dat flagrant tot uiting, vooral in het Waalse luik van het onderzoek.
Minister De Clerck geeft toe dat er te weinig speurders zijn voor grote fraudezaken. En minister Vande Lanotte heeft te weinig rijkswachters voor snelheidscontroles én geldtransporten. Geen geld.
MUYS : Dat is het eeuwige excuus. De communicatiestoornissen in het onderzoek naar Dutroux zijn niet te wijten aan gebrek aan personeel of middelen. Wel aan gebrekkige structuren en aan onkunde of onwil van sommige actoren daarin. We zijn wellicht het land met het grootste aantal politiemensen per honderd inwoners. Dan kan ik enkel besluiten dat die verkeerd worden gebruikt. Nu pas op, in de zaak- West zijn vergelijkbare fouten gemaakt. En dat door een zo gereputeerde politiedienst als de Britse.
Voor de Commissie-Dutroux heeft Paul Marchal zich verdedigd tegen aanvallen vanuit de Brugse gerechtelijke politie. Opmerkelijk dat de vader van het slachtoffer zich moet verdedigen.
MUYS : Bij de bevolking en de meeste waarnemers geniet vader Marchal veel krediet. De overdreven mediabelangstelling heeft hem wat doen wankelen. Als hij over alles en nog wat om een mening gevraagd wordt, valt er uiteraard soms een onvertogen woord of wordt er een dwaasheid verteld. Maar uiteindelijk is Marchal overeind gebleven als de man die aan de kar heeft getrokken, en die een debat heeft doen ontstaan dat zonder hem niet de ampleur zou hebben gehad die het nu heeft. Dat heeft ongetwijfeld positieve resultaten, ook al zijn die misschien niet meteen zichtbaar. Als er nu iemand de verdwijning van een kind gaat aangeven, denk ik niet dat ze bij de politie zullen zeggen : kom morgen maar terug. De Brusselse gemeenten hangen vol met aanplakbiljetten ?Disparu-Verdwenen?. Misschien wat te veel, maar het evenwicht zal wel worden gevonden.
Tot slot de schriftjes van Leo Delcroix. Vreemd dat die niet tot een grotere verontwaardiging leiden. Waar blijft hier de roep om een onderzoekscommissie ?
MUYS : Dat verbaast mij ook. Niemand moet met de vinger naar Wallonië wijzen, wat in die schriftjes staat is minstens zo erg. Ik herinner mij Delcroix als de man die in de jaren tachtig in het partijblad smerige artikels schreef over de rode horde van de BRT, en heel wat integere mensen op oneerlijke wijze aanviel. En waarom ? Omdat zij niet pasten in het verkavelingsdenken van iemand die de kwalijke oude politieke cultuur verpersoonlijkt. Politieke daklozen waren een categorie die Delcroix buitenmatig irriteerde. Hij had liever een duidelijke socialist of liberaal, met wie hij kon schuiven. Delcroix wilde overal mensen plaatsen, pionnen die nadien van hem afhankelijk waren en zijn bevelen opvolgden. Ook in belangrijke zaken als gewestplannen of grote overheidsinvesteringen. Die man heeft zich een macht toegeëigend die hem helemaal niet toekwam. Blijkbaar vindt Marc Van Peel, die zo snel was om te eisen dat de PS zou ingrijpen tegen Spitaels, dat dit geen verder onderzoek behoeft. Ik heb hem Delcroix zeer hartelijk zien begroeten op de nieuwjaarsreceptie. Dat de CVP-jongeren hiervan eens een regeringszaak maken.
Koen Meulenaere
