Gouden nanoschroefjes kunnen nuttig zijn om chemische reacties te sturen.

Experte in elektronenmicroscopie Sara Bals (UAntwerpen) en haar collega’s zijn erin geslaagd bruikbare beelden te maken van ‘de kleinste metalen schroefjes ter wereld’ – hun resultaten verschenen in het topvakblad Science. De schroefjes zijn honderdduizend keer kleiner dan de exemplaren die wij dagelijks gebruiken.

Ze worden gemaakt door goudatomen in een spiraalpatroon aan te brengen op een gouden cilinder van nano-afmetingen – dat zijn de kleinste afmetingen waar een mens momenteel greep op heeft. Speciaal aan de nanoschroefjes is dat ze op een bizarre manier met licht interageren. Afhankelijk van de grootte en vorm van de nanodeeltjes, maar ook van het type licht dat invalt, absorberen of reflecteren ze het licht. Ook de richting waarin de schroefjes draaien beïnvloedt de interactie.

Er kunnen variaties op de nanoschroefjes gemaakt worden, bijvoorbeeld met platinum- in de plaats van goudatomen. Dat zou andere interessante toepassingen mogelijk maken. Het zou bijvoorbeeld nuttige chemische reacties vergemakkelijken, waarbij er dikwijls minder energie nodig is om chemische stoffen te produceren dan nu het geval is.

Chemicus Alessandro Longo (UGent) en zijn collega’s beschrijven in Chemistry – A European Journal dat ook de keuze van het dragende materiaal als basis voor zo’n op goud gebaseerde katalysator een effect heeft. Soms kunnen de gouden nanoclusters zelfs volledig desintegreren. In andere omstandigheden worden de katalyserende eigenschappen wel versterkt.