Het was vorige week al bij al een opmerkelijke uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Het schorste de nieuwe en strengere wet op de naaktfouille van gevangenen. Justitieminister Annemie Turtelboom (Open VLD) wil die verplicht maken voor alle gedetineerden na elk contact met de buitenwereld. Zij had voor haar aanpak ook een erg groot draagvlak gevonden in de Kamer. Behalve van de gewone meerderheidspartijen kreeg ze ook alle steun van N-VA en VB. VB’er Bert Schoofs riep Turtelboom trouwens op om geen rekening te houden met ‘ieder linkie-winkie-geleuter hierover’.
Onterecht, zo blijkt, want het Grondwettelijk Hof geeft de critici van de wet gelijk. Het hof vindt het ’te denigrerend’ dat élke gevangene bij élk extern contact systematisch een naaktfouille moet ondergaan, dat er zelfs geen mogelijkheid voorzien is om daarvan af te wijken, dat er geen rekening kan worden gehouden met omstandigheden of iemands persoonlijke gedrag.
Dat arrest gaat verder dan punctuele kritiek op één wet van één minister. Die uitspraak legt twee pijnpunten bloot van ons parlementaire bestel. Ten eerste de slaafsheid van de verkozenen, in het bijzonder die van de meerderheidspartijen. Er waren amper twee onthoudingen: Ozlem Osen (PS) en Stefaan De Clerck (CD&V). Misschien had De Clerck als afscheidnemend parlementslid ditmaal de luxe van de free speech. Maar dan nog. Was er echt geen enkele andere barmhartige christendemocraat? Geen enkele vrijheidslievende liberaal, geen enkele socialist met enig rechtvaardigheidsgevoel die eigenlijk akkoord wilde gaan met Stefaan De Clerck? Of zijn het cynisme en het machtsdenken van de vicepremiers en hun kabinetschefs zo groot dat ze hun eigen Kamerfracties om het even wat kunnen laten goedkeuren? Want als Johan Vande Lanotte (SP.A) en Pieter De Crem (CD&V) vandaag Turtelboom haar zin geven met de naaktfouille, krijgen zij morgen gemakkelijker haar akkoord over een ditje of een datje van energie en defensie: díé redenering.
Waaruit als vanzelf het tweede pijnpunt voortvloeit. Waarom zouden SP.A’ers en CD&V’ers eigenlijk opkomen voor gedetineerden? Het is een maatschappelijke groep die buiten de leefwereld valt van de grote meerderheid van kabinetsmedewerkers en parlementsleden. Zo goed als niemand van hen heeft kennissen of familie achter de tralies. En dan is het altijd gemakkelijk om in theorie ‘zeer duidelijk’ en in de praktijk ongenuanceerd te zijn.
Die attitude overstijgt zelfs de Kamer of de regering. Het hele land lijdt eraan. Vakbonden verkneukelen zich in elke euro die de bedrijven meer moeten betalen. Werkgevers zijn geobsedeerd door de afbouw van sociale voordelen. Socialisten zijn blij met hogere lasten op bedrijfswagens. Liberalen en N-VA’ers verzinnen met enig genoegen nieuwe maatregelen die de werklozen treffen. Jongeren vinden de gezondheidszorg voor ouderen te duur. Vrijzinnigen ergeren zich aan keppels, tulbanden en hoofddoeken, en aan mensen die ze dragen. Moslims reageren door een punt te maken van het kruis op de mijter van Sinterklaas. Mag een met dergelijk opzichtig religieus symbool getooide man ontvangen worden door burgemeesters en andere publieke mandatarissen? Mag er nog overheidsgeld gaan naar sinterklaasfeesten?
Dat is de onderbouw van die niet-aflatende stroom pleidooien voor meer regelgeving, nog strengere wetgeving, nog meer controles, nog meer verboden: die zijn altijd gericht tegen die facetten die ons zeker niet maar anderen juist wel raken. En dat vertaalt zich vanzelfsprekend ook in de attitude van onze parlementsleden.
Cynisch gezegd: het enige democratische lichtpuntje aan die evolutie is dat de Kamerleden met de goedkeuring van de naaktfouille hoe dan ook hebben bewezen dat ze echt wel stemmen zoals de gemiddelde Waal en Vlaming met zijn buik denkt. In die zin hebben we dus toch een volksvertegenwoordiging haar naam waardig. Het is tenminste iets.
Is het machtsdenken van de vicepremiers zo groot dat ze hun Kamerfracties om het even wat kunnen laten goedkeuren?
