De jongens van Nickel van Colson Whitehead

Waarom vindt Knack dit boek zo bijzonder? Omdat Colson Whitehead, vertrekkend vanuit een waargebeurde horrorgeschiedenis, een pakkend verhaal vertelt over racisme en misbruik, maar ook over ware vriendschap. Tien jaar geleden ging in Florida de Arthur G. Dozier School for Boys definitief dicht. Voor een stel archeologen was dat het startsein om opgravingen te doen rond de tuchtschool. Ze wilden weten of het gerucht dat er ongemerkte graven lagen op waarheid berustte. In totaal werden de resten van 81 jongens gevonden. Colson Whitehead nam het als uitgangspunt van De jongens van Nickel, zijn roman waarin de idealistische, zwarte Elwood al liftend wordt meegenomen door een autodief. Hoezo onschuldig, oordeelt de rechter na hun arrestatie, die zwarte was gewoon een kompaan. En zo belandt Elwood in de Nickel Academy.

Ook al staan de duistere kanten van de mens in de roman centraal, expliciet wordt het boek nooit.

Welk personage zal u kunnen inspireren? In Nickel ontmoet Elwood Turner, en ook al zijn de jongens heel anders, toch worden ze meteen vrienden. Terwijl Elwood een intellectueel in spe is die zijn bewondering voor Martin Luther King niet onder stoelen of banken steekt, benadert Turner de wereld pragmatischer. Het komt er vooral op aan te overleven en de opzichters te vriend te houden, beseft hij, anders kom je in het Witte Huis terecht, het schuurtje waar lijfstraffen uitgedeeld worden. Want Nickel is niet zomaar een school, zoals Whitehead schrijft: ‘Jongens van Nickel waren goedkoper dan meisjes van plezier en je kreeg meer waar voor je geld, althans dat werd gezegd.’

Colson Whitehead
Colson Whitehead

Welke muziek speelt u op de achtergrond? Elwood werd opgevoed door zijn oma Harriet, die een paar gospelplaten had en die de jongen verbood naar de populaire Motown-groepen te luisteren. Gaat u voor de oma, dan kunt u niet om de Original Five Blind Boys of Mississippi heen. Kiest u voor Elwood, dan komt u bij Jackie Wilson of Smokey Robinson uit.

Waar leest u dit boek het best? In Tallahassee, Florida natuurlijk, waar Whitehead zijn verhaal situeert. U zult dan zien, ruiken en voelen wat Elwood en Turner zagen, roken en voelden toen ze er eindelijk in slaagden te vluchten uit de tuchtschool. Omdat dat misschien niet echt haalbaar is, kunt u ook opteren voor de school waar u zelf naartoe ging. Dan zult u meteen begrijpen hoe bevoorrecht u was in vergelijking met de jongens van Nickel.

Wat vonden anderen van dit boek? ‘Whiteheads elegante stijl en inventiviteit maken van dit verhaal over racisme en Amerikaanse brutaliteit een hoogvlieger’, schreef The Spectator. The Washington Post vond het een roman die ‘ons naïeve geloof dat het goede altijd het kwade overwint weerlegt en de harde en bittere waarheid over het Amerikaanse experiment toont’. En de Nederlandse NRC vond het ‘een overweldigende roman, zowel literair als politiek’.

Wanneer moet u dit boek níét lezen? Als u niet van gruwel en geweld houdt, denkt u nu misschien, maar dat type schrijver is Colson Whitehead helemaal niet. Ook al staan de duistere kanten van de mens in zijn roman centraal, expliciet wordt het boek nooit. In feite hebt u dus geen enkele reden om dit boek niet te lezen.

U hebt het boek uit: wat nu? Ook Whiteheads De John Henry Dagen en De ondergrondse spoorweg gaan elk op hun manier over racisme in Amerika. Van dat laatste boek is trouwens recent ook een boeiende tv-serie gemaakt. Wilt u daarentegen meer lezen over het Amerikaanse racisme tegen de Aziatische bevolkingsgroep, dan is C Pam Zhangs Al wat goud op de bergen is een absolute aanrader, een western over de verovering van het Wilde Westen, maar dan gezien door de ogen van twee Chinese migrantenkinderen.

Dit boek maakt deel uit van de Knack 50-boekencollectie. U vindt deze week bij dit nummer een voucher waarmee u het boek aankoopt voor slechts ? 9,99 bij Standaard Boekhandel. De volledige collectie bestelt u via Knack.be/Knack50 voor 49 euro.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content