Het Europese voorzitterschap van Nicolas Sarkozy eindigde met een paukenslag:de Unie keurde vorige week een ambitieusklimaatplan goed.

Zelf was raadsvoorzitter Nicolas Sarkozy er toch niet gerust op. Hij had voor alle zekerheid zelfs al wat dagen gereserveerd om de Europese staatshoofden en regeringsleiders nog voor Nieuwjaar voor een extra top naar Brussel te inviteren. Van 1 januari af is Tsjechië voor zes maanden voorzitter vande Unie. Dat land heeft niet alleen geen ervaring met het leiden van de club, het staat ook niet bekend als een zeer enthousiast lid van de Europese Unie.

Maar Sarkozy haalde zijn drieslag dan toch thuis. De Unie keurde een pakket van 200 miljard euro aan steunmaatregelen voor de economie goed. En er is opnieuw uitzicht op een tweede referendum in Ierland over het Verdrag van Lissabon. Maar vooral werd de top het eens over een klimaatplan, waarmee Europa internationaal de kar trekt in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Volgens Commissievoorzitter Jose Manuel Barroso was dit de belangrijkste top die hij tot nog toe mocht meemaken.

Dat had zeker met het klimaatplan te maken, dat vooral door de Commissie werd voorbereid. De doelstellingen werden anderhalf jaar geleden vastgelegd, tijdens het Duitse voorzitterschap. De Europese Unie zou de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met 20 procent beperken in vergelijking met 1990. Tegelijk zouze het energieverbruik over dezelfde periode met 20 procent verminderen en daarbij zorgen voor 20 procent aan duurzame energie.

Maar sindsdien zijn de omstandigheden vanzelfsprekend veranderd. De economische crisis dwingt landen om andere prioriteiten te leggen. Zo zette onder meer de Duitse bondskanselier Angela Merkel de hakken in het zand. Ze vreest voor de belangen van de zware industrie als de rest van de wereld Europa straks niet volgt. Dat zal blijken in 2009. Dan zoekt de internationale gemeenschap in Kopenhagen naar overeenstemming over de opvolging van het klimaatverdrag van Kyoto. De Unie speelt op die zorg in via het systeem van de emissierechten, waarover landen en bedrijven moeten beschikken om broeikasgassen te mogen uitstoten. Als ze het goed doen, kunnen ze rechten verkopen. Doen ze het slecht, moeten ze bijkopen.

Er zijn in het systeem nu enkele uitzonderingen opgenomen, die inspelen op de specifieke behoeften van enkele landen. Zo verandert het systeem als volgend jaar blijkt dat de Europese industrie een concurrentienadeel heeft. Een land als Polen, dat 90 procent van zijn energie uit steenkoolcentrales betrekt, betaalt in een overgangsfase minder voor de emissierechten.

Die uitzonderingen zitten de milieubeweging hoog. Terwijl dit toch het eerste akkoord in zijn soort is in de wereld. Het is vooral uitkijken naar de manier waarop de VS zichvolgend jaar in Kopenhagen opstellen. Barack Obama zou belangstelling hebben laten blijken voor het Europese systeem van emissiehandel. Sarkozy van zijn kant, liet het niet aan zijn hart komen. Hij genoot met volle teugen van een geslaagde top en van zes spannende maanden als voorzitter van de Europese Raad.

Hubert van Humbeeck