Morgen moet aftredend minister van Financiën Koen Geens (CD&V) voor de Kamercommissie financiën nog eens uitleg geven over Arco en BNP Paribas – twee bankendossiers waarin de federale regeringen zich sinds 2008 steeds dieper in de nesten werkten. Heel veel hoeven we daar niet van te verwachten, een grondig en open debat zal het ook nu niet worden: de ontslagnemende regering-Di Rupo bestaat uit dezelfde partijen die het Dexia- en Fortisdebacle afwikkelden, en ook de net (her-)verkozen parlementsleden zullen zich wel weer als trouwe partijsoldaten gedragen.
Arco was het financiële vehikel van de christelijke werknemersorganisatie ACW (ondertussen omgedoopt tot beweging.net) en was een van de grootste aandeelhouders van Dexia. Toen Dexia bij het begin van de financiële crisis implodeerde, sleurde het Arco mee in zijn val en dreigden de 800.000 Arco-coöperanten hun geld te verliezen. Daarop werkte de regering-Leterme een overheidsgarantie uit, zodat de coöperanten hun verliezen konden compenseren. Die overheidsgarantie lag van bij het begin onder vuur, en de eerste week van juli gaf de Europese Commissie ze de doodsteek: de Arco-coöperanten zijn geen spaarders maar aandeelhouders, klinkt het. Als je hen een overheidsgarantie geeft, discrimineer je alle andere beleggers. De waarborgregeling die de federale regering uitdokterde, is onrechtmatige en dus ‘illegale’ staatssteun, aldus de Europese Commissie.
Minister Geens houdt voet bij stuk. Hij liet al weten dat hij een vergoeding van de Arco-coöperanten als een sluitende juridische oplossing wil opnemen in het regeerakkoord van de volgende federale regering. Mooi wordt dat niet, en het zal onze staatsschuld – ondertussen al meer dan 400 miljard euro of 105 procent van het bruto binnenlands product – met nog eens 1,5 miljard opdrijven. CD&V blijft dus hardnekkig inzetten op een vergoeding van de Arco-coöperanten door de overheid zónder dat het ACW/beweging.net, dat de coöperanten misleidde, over de brug komt. De zaak is een schoolvoorbeeld van hoe de eigen achterban het koste wat het wil moet worden gepaaid met overheidsgeld, en hoe politieke akkoorden belangrijker zijn geworden dan rechtspraak.
Dan is er nog de affaire-BNP Paribas. De bank bekende in de Verenigde Staten dat ze hand- en spandiensten verleende aan de regering van Sudan, en is zo indirect mee verantwoordelijk voor de genocide in Darfur. De Franse bank ging akkoord met een boete van 8,9 miljard dollar. Als gevolg van de verkoop van het noodlijdende Fortis is de Belgische overheid voor meer dan 10 procent aandeelhouder van BNP Paribas. Minister Geens minimaliseerde onmiddellijk de gevolgen van de boete voor ons land, en gaat ervan uit dat BNP Paribas in de toekomst het dividend zal handhaven. Hij lijkt daarbij wel te vergeten dat de beurskoers daalde van 60 euro naar minder dan 50 euro, en dat de waarde van de Belgische participatie met meer dan 15 procent afnam.
Omdat België 10 procent in BNP Paribas heeft, mocht het twee bestuurders leveren. De aanstelling daarvan was onderdeel van een hele reeks politieke benoemingen. Uiteindelijk werden Michel Tilmant (ex-ING) en professor Emiel Van Broekhoven voorgedragen. Zij brachten de Belgische overheid nooit op de hoogte van het Sudanese probleemdossier. Volgens Van Broekhoven mogen ze dat zelfs niet doen ‘omdat we gehouden zijn tot vertrouwelijkheid’. Kortom: bij BNP Paribas heeft België, de grootste aandeelhouder, zich laten degraderen tot een jaknikker en wordt het meegesleept in verwerpelijke avonturen.
Minister Geens mag het dus allemaal gaan uitleggen. En uitleggen, dat kan hij. De minister beschikt over de gave van het woord. Met stijl en charme slaat hij er een boer mee van zijn paard. Maar de manier waarop een partij de overheidsgaranties voor de Arco-coöperanten er wil doorduwen, en de wijze waarop we ons monddood hebben laten maken bij BNP Paribas en zo medeverantwoordelijk zijn voor de instandhouding van een bloedregime in Sudan, zijn niet goed te praten. Er zijn grenzen aan de eloquentie.
EWALD PIRONET is senior writer van Knack.
Minister Geens heeft wat uit te leggen over Arco en BNP Paribas. En uitleggen, dat kan hij.
