WWie vandaag de dag de naam Bassam Ayachi in de straten van Sint-Jans-Molenbeek laat vallen, krijgt alleen opeengeperste lippen te zien. Vroeger liep hij er wel eens rond met zijn lijfwachten, of gaf hij donderpreken. Vandaag is hij geen vriend meer met wie je zomaar te koop loopt.
Sjeik Bassam Ayachi (63) werd vorige week in Italië officieel in verdenking gesteld van terroristische activiteiten. Eind november 2008 werd hij op heterdaad betrapt. De Italiaanse politie zag hoe hij en zijn metgezel Raphaël Gendron (34) in de haven van Bari aan het werk waren. Ze probeerden vijf mannen illegaal het land binnen te smokkelen. Ayachi belandde in de cel op beschuldiging van mensensmokkel. De Italiaanse politie tapte de telefoongesprekken van het tweetal af en vermoedde dat ze concrete aanslagen planden op de luchthaven Charles de Gaulle in Parijs en openbare plaatsen in het Verenigd Koninkrijk, maar kon haar vermoedens niet hard maken. Vorige week volgde dan toch de officiële verdenking. Ayachi zou een belangrijke ideoloog zijn van Al-Qaeda in Europa. Dat vermoeden leeft al lang in België, maar Ayachi is een man die altijd door de mazen van het net glipt.
Toen Ayachi, geboren in Syrië, zich in 1992 in België vestigde nadat zijn restaurant in Aix-en-Provence failliet ging, zette hij zich onmiddellijk actief in voor de nieuwe Al-Waimoskee in Sint-Jans-Molenbeek. Hij wou jongeren helpen die een ‘leidraad in het leven zochten’. In 1994 richtte hij de vzw Jeunesse bruxelloise sans frontières op. In de Ardennen organiseerde hij trainingskampen. Sommigen noemden die militaristisch, hij noemde het scoutskampen. In datzelfde Molenbeek bouwde hij vanaf 1997 samen met de tot moslim bekeerde Belg Jean-François Bastin het Centre islamique belge (CIB) uit. Daar kon men talen leren en de koran bestuderen. Samen met Bastin richtte Ayachi in 2003 ook een nieuwe politieke partij op, de PCP (Parti Citoyenneté et Prospérité), een partij die door een ruzie tussen het tweetal uit elkaar viel. Het CIB had tot doel een Belgische moslimelite te vormen. Sommigen van de jongeren kregen van Bassam Ayachi studiebeurzen om in Syrië en Saudi-Arabië naar koranscholen te gaan.
Ayachi is de welsprekendheid zelve. Zijn grote voorbeeld is altijd de eenarmige Londense haatprediker Abu Hamza geweest. Hij is aimabel in de omgang, polygaam en laat zich het liefst omringen door lijfwachten als hij buitenkomt. Vele jonge moslims vonden bij hem de zingeving die ze misten. Ayachi wees hen de weg naar zijn extremistische pad. Een paar van zijn volgelingen kwamen al snel in opspraak. Zo trouwde hij in 1999 Abdessatar Dahmane met Malika El-Aroud. Kort na hun huwelijk vertrok het jonge paar naar Afghanistan op trainingskamp. Dahmane vermoordde er in een zelfmoordactie de Afghaanse oppositieleider Ahmed Massoud, een paar dagen voor de aanslag op het World Trade Center in New York. Malika El-Aroud zit nu in de cel nadat ze een paar maanden geleden in Brussel werd opgepakt. Ze wordt verdacht van het rekruteren van jonge krachten voor de strijd van Al-Qaeda, en wordt ‘de moeder’ van de beweging genoemd.
Ayachi werd in het verleden al beticht van duiveluitdrijving, het illegaal uitoefenen van geneeskunde en het oprichten van privémilities, maar justitie slaagde er niet in voldoende bewijzen te vinden voor zijn schuld. Het CIB werd opgedoekt en Brusselse gemeenten trachtten te voorkomen dat hij er nieuwe instellingen zou oprichten. Het CIB werd dan maar vervangen door een website: assabyle.com. Die werd gerund door Raphaël Gendron en Ayachi’s zoon Abderrahim. In januari werden ze in Brussel veroordeeld voor het aanzetten tot rassenhaat.
De vraag is of er in Italië voldoende bewijzen zijn gevonden voor de schuld van Bassam Ayachi. Volgens zijn advocaat, Sébastien Courtoy, zijn de beschuldigingen ‘loos en op niets gebaseerd’.
Anna Luyten
