Het was te verwachten. Als de boodschap niet goed klinkt, komt de boodschapper onder vuur te liggen. De onderwijsvakbonden hebben geen goed woord over voor de vergelijkende loonstudie die HayGroup voor VLD-minister Marleen Vanderpoorten heeft gemaakt. Hun kritiek over rekensommen die niet kloppen en statistieken waarmee je alles kunt bewijzen, verbaast niet. De vakbonden bouwden een jaar lang een positie in het onderwijsconflict op om een algemene, lineaire loonsverhoging van 3 procent af te dwingen. Die hebben ze binnengehaald. Maar de resultaten van de loonstudie zijn ontnuchterend voor hun eis.
HayGroup maakt brandhout van het argument dat de werknemers in de privé-sector de jongste jaren meer geld in het loonzakje kregen, terwijl de leraren in de kou bleven staan. Het bureau komt met cijfers die aantonen dat in het voorbije decennium de lonen in het onderwijs ieder jaar meer zijn gestegen dan in de bedrijven. Ook de hoofdbrok van de studie, die de inhoud van het werk in het onderwijs en in de privé-sector woog en daaraan een vergelijking van basissalarissen en loonpakketten koppelde, laat een ander licht over de discussie schijnen.
De basislonen in het onderwijs zijn weliswaar een stuk lager dan in de privé-sector, maar de vaste benoeming, de vakantieregeling en een beter pensioen maken veel goed. De grootste groep van het onderwijspersoneel – de vastbenoemde leerkrachten – heeft volgens HayGroup geen reden om jaloers te zijn op werknemers in particuliere ondernemingen.
Wél reden tot klagen hebben het administratief personeel, de schooldirecteurs en jonge leerkrachten die een karige basiswedde voor tijdelijke lesopdrachten krijgen. Met uitzondering van de directeurs in het basisonderwijs en de onderwijzers in de lagere scholen in Brussel, bevat het nieuwe onderwijsakkoord voor hen geen afdoende perspectieven.
Minister Vanderpoorten ging vlak voor de paasvakantie overstag omdat ze absoluut opnieuw sociale rust in het onderwijs wilde. Daarvoor heeft ze een hoge prijs betaald. Letterlijk door de miljardenfactuur van de lineaire loonsverhoging, en figuurlijk omdat pas over goed vijf jaar wordt doorgezet met een gedifferentieerde personeels- en loonpolitiek. En ook omdat kan worden betwijfeld of een loonsverhoging van 3 procent, een wervende campagne en het jongste idee van een (betaalde) zelfstandige stage tijdens de lerarenopleiding zullen volstaan om meer jonge mensen te motiveren voor het beroep van leraar en om het snelgroeiende tekort aan leerkrachten op te vangen. Er zal meer nodig zijn om het contraproductieve beeld uit te wissen, dat door het hele conflict is blijven hangen over een onderwijs waar veel te hard moet worden gewerkt voor veel te weinig geld.
‘We hebben appels met appels vergeleken’, aldus HayGroup. Na de zo fel bevochten cao poogt Vanderpoorten manmoedig de kerk in het midden te houden. ‘Een studie is iets anders dan een onderhandeling’, zegt de minister. Maar ze zal niet ontkennen dat de appels die het bureau op tafel heeft gelegd, behoorlijk zuur zijn.
Patrick Martens
